عمر متوسط مدیریت شهری تهران هم‌اکنون کمتر از 22ماه است. یعنی به‌طور متوسط هر شهردار که مشغول به‌کار شده، تنها 22ماه توانسته بر کرسی اداره شهر تکیه بزند. بودند شهردارانی که یک‌ماه یا کمتر اداره شهر را در دست داشتند و همچنین بودند شهردارانی که بیش از 10سال بر کرسی شهرداری نشسته‌اند. هرچه هست،
چه با تکیه بر قانون‌های بالادست و چه وضعیت ادامه فعالیت شهرداران، تغییر مدیران شهری در کشور همیشه آسیب‌زا بوده‌است؛ چراکه میلیون‌ها نفر جمعیت شهری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. شهرها چگونه می‌توانند بسامان باشند وقتی مدیران شهری زمان‌های کوتاهی را برای اداره شهر در اختیار دارند؟ قانون‌های بالادست همواره با هدف بهبود وضعیت کشور تدوین می‌شوند اما هم‌اکنون روند چیز دیگری است.
بلاتکلیفی میلیون‌ها نفر جمعیت شهری کشور را نمی‌توان نادیده گرفت. ثبات، کیمیای ازدست‌رفته مدیریت شهری کشور است؛ موضوعی که براساس قوانین بالادست رخ خواهد داد. اما این سؤال همواره وجود دارد که کدام نهاد پاسخگوی بلاتکلیفی و بی‌ثباتی مدیریت‌شهری کشور است؟ وضعیتی که سرنوشت میلیون‌ها شهروند را در سراسر کشور دستخوش نوسان و مشکلات گسترده خواهد کرد.
- باید به قانون عمل کرد
- اصغر سلیمی- کمیسیون شوراها
منع به‌کارگیری بازنشستگان به‌دلیل اینکه وجه قانونی دارد باید اجرا شود. اعضای شورای شهر تهران هم در هنگام انتخاب آقای افشانی درجریان این قانون نبودند برای انتخاب شهردار، شورای شهر که خود هر 4سال تغییر می‌کند اختیار کامل دارد. اگر ترکیب شورا تغییر نکند و بتوانند برای 4سال دیگر هم باقی بمانند بهتر می‌توانند برنامه‌ریزی کنند.
متأسفانه در تعداد زیادی از شهر‌های بزرگ کشور خیلی از شوراها تجربه کار اجرایی نداشته‌اند. بعد از یک‌سال که شوراها شهردار را انتخاب می‌کنند، تصور می‌کنند فردی که انتخاب کردند شرایط لازم را ندارد و دوباره آن را عوض می‌کنند. الان در شهر‌های کوچک هم می‌بینیم که شوراها دنبال تغییر شهردار هستند و شهرداری هم که انتخاب می‌شود خودش آن توانایی لازم را ندارد.
ما در کمیسیون شوراها به‌دنبال این بودیم که شهرداران هم مانند کشورهای اروپایی با رأی مستقیم مردم انتخاب شوند. این تغییر قانون به‌صورت جدی مطرح شد اما باتوجه به اینکه مخالفانی هم داشت دیگر مورد بررسی قرار نگرفت. اعضای شوراهایی که در خیلی از شهرها انتخاب می‌شوند تجربه کار اجرایی مخصوصا در شهرداری را ندارند.
باوجود این، در همان چند‌ماه اول شهردار را انتخاب می‌کنند و همین هم باعث خطا می‌شود. اگر حداقل 6ماه از شروع کار شوراها بگذرد شاید انتخاب آنها بهتر شود. تعیین شهردار در ماه اول و دوم شروع به‌کار شورای جدید خطا را افزایش می‌دهد.
- ارزیابی عملکرد در چند ماه
- سیدحسین افضلی- کمیسیون عمران
آنچه که برای توسعه همه جوامـع لازم است، ثبات در مدیریت اسـت. مخصوصـا در بخش‌های ستادی، مدیران باید ماندگار باشند زیرا گاهی چند سال طول می‌کشد تا یک نفر تجربه به‌دست بیاورد. مشکل دیگر این است که خیلی از مدیریت‌ها و برنامه‌ها قائم به فرد است و سامانه مدونی وجود ندارد یا خیلی ضعیف است. الان در سطح کلان هم که نگاه می‌کنید، برنامه‌های توسعه کشوری به همین دلیل قائم به فرد بودن عملکرد و نتیجه حداکثر 30درصدی دارند. مثلا برنامه 5ساله پنجم که الان برنامه ششم آن هم تصویب شد باید صددرصد موفق می‌شد؛ در حالی‌که نیست. در دیگر برنامه‌ها هم خود فرد و شیوه برخورد او بیشتر از اصل برنامه تأثیر دارد.
در برنامه‌های قائم‌به‌فرد، وقتی مدیری سریع عوض می‌شود همه‌‌چیز تغییر می‌کند. وقتی که مدیریت در سطح کلان باشد، هرچه در کوتاه‌مدت تغییر بیشتری داشته باشید آسیب بیشتر است. قطعا زمانی که طول مدت مسئولیت شهردار 6ماه است نمی‌شود میزان موفقیت او را نقد کرد.
شاید باید گفت که مدت کار شهردار باید با 2دوره دیگر یعنی مجلس و ریاست‌جمهوری تناسب داشته باشد؛ به این معنی که حداقل زمان برای برآورد عملکرد یک شهردار باید حدود 4سال باشد. البته نمی‌شود آن را به‌صورت قانونی تعیین کرد و دست شوراها برای این کار باز است. الان در شهر‌های دیگر هم این مشکل تغییر دائم شهرداران وجود دارد. باید احزاب فعال باشند و مردم هم عملکرد احزاب را ببینند و قضاوت کنند تا شورای شهر و پس از آن شهردار با روند مشخص و پایدار انتخاب شوند.
- مدیران کارآمد باید تثبیت شوند
- ترانه یلدا- کارشناس شهری
ثبات مدیریـت شهری هنگامی مـی‌تـوانــد برای شـهر و شــهروندان ضــــروری باشد که مدیران کارآمد و کاربلد در رأس مدیریت شهری باشند و به وعده‌ها و قول‌هایی که به شهروندان می‌دهند، پایبند باشند. بنابراین کارایی مدیران شهری به عقیده من باید در اولویت باشد. از این‌رو شهرداران علاوه بر اینکه باید در مدیریت شهری کارایی لازم را داشته باشند، مدت‌زمان مدیریت آنها هم باید به‌نحوی باشد که بتوانند طرح‌های خود را اجرا و برنامه‌هایشان را محقق کنند.
اینکه یک شهردار انتخاب می‌شود و برنامه‌های خوبی را هم ارائه می‌کند اما با بی‌ثباتی در مدیریت، این طرح‌ها و برنامه‌ها از سوی مدیر یا مدیران بعدی فراموش می‌شود یکی از آسیب‌های نبود ثبات در مدیریت شهرداران کارآمد است. ضمن اینکه یکی از آسیب‌هایی که نبود ثبات مدیریت برای شهرها درپی دارد، این است که با تغییر مداوم شهرداران، مدیران، شهرداران مناطق و سازمان‌های تابعه شهرداری هم دچار تغییرات پی‌درپی می‌شوند که این موضوع هزینه‌های زیادی را به شهر و شهروندان تحمیل می‌کند و از سوی دیگر، کل سیستم را به هم می‌زند؛
از این‌رو من با این رویه مخالفم. ضمن اینکه شهردارانی هم که کارایی لازم را ندارند به عقیده من نباید در این سمت بمانند، زیرا این موضوع آسیب‌هایی را برای شهرها به‌دنبال دارد و موجب سلب اعتماد شهروندان به شهرداری‌ها می‌شود. همچنین شهرداری‌ها در بسیاری از موارد به‌دنبال منافع مردم نیستند و شهروندان هم در این زمینه ابزاری در دست ندارند که بتوانند در این موضوعات دخیل باشند.
- آسیب نبود ثبات مدیریت به شهر و شهروندان
- غلامحسین آرام- کارشناس شهری
حداقل زمانی کـه بــرای تصدی‌گـری شهرداران در قانون شوراها پیش‌بینی شده، 4سال است که این مدت، زمان مناسبی برای اجرای طرح‌ها و برنامه‌های شهرداران در راستای خدمت‌رسانی به شهروندان است. به شرطی که مدیریت شهری در این 4سال دچار تغییرات پی‌درپی نشود؛ چراکه این موضوع هم برای مدیریت شهری و هم برای شهروندان آسیب‌هایی را در پی دارد و به سود هیچ‌یک نیست.
نبود ثبات همچنین نوعی فرصت‌سوزی برای مجموعه مدیران شهری به‌حساب می‌آید که دود آن به چشم شهروندان می‌رود و آسیب‌هایی را برای آنان به‌دنبال دارد.در نقطه مقابل، پیامد مثبتی که ثبات مدیریت شهری دارد از یک‌سو مانع صرف هزینه‌های کلان و گزاف به شهرها می‌شود و از طرف دیگر، می‌تواند مدیران را در اجرای برنامه‌هایشان یاری کند. در این صورت است که مدیران شهری با حداقل هزینه‌ها می‌توانند بهترین خدمات را به شهر و شهروندان ارائه دهند.
به‌طور مثال شهردار فعلی تهران در مدت کوتاهی که شهردار بود با مدیریت کارآمد خود، برنامه‌های خوبی را برای آینده شهر تدارک دیده بود که به هر روی و با قانون جدید این فرصت را از دست داد. یکی دیگر از پیامدهای منفی تغییر زودبه‌زود شهرداران در اجرای برنامه‌های توسعه تأثیر‌گذار است. با توجه به اینکه هر یک از مدیران نگاه و شیوه‌های متفاوتی برای اداره شهر دارند، ممکن است اجرای برنامه‌های توسعه شهری که از سوی یک مدیر ارائه می‌شود در دوران مدیریت بعد از خود با مشکل مواجه شود که همه این موارد در مجموع برای شهر و شهروندان پیامدهای خوبی ندارد.