تهران شهر که نه، ابرشهری بی‌حد و مرز است که خودرومحوری افسارگسیخته آن را احاطه کرده و باید به ضرب و زور قوانین و جرایم، متخلفان آن را به‌خود آورد؛ شهری که بیش از 20میلیون سفر روزانه به‌خود می‌بیند. از امروز با آغاز اجرای فاز دوم طرح کاهش، معاینه فنی خودروها بهصورت شبانه‌روزی در سراسر تهران کنترل می‌شود و متخلفان هر روز 50هزار تومان جریمه می‌شوند. براساس قانون جدید کلیه خودروهایی که در سطح شهر تهران تردد دارند باید دارای گواهی معاینه فنی باشند.
محسن پورسیدآقایی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران در این‌باره به همشهری می‌گوید: طرح «کاهش» یا کنترل آلودگی هوای شهر، با هدف‌گیری معاینه فنی خودروها، آلایندگی اتوبوس‌ها اعم از اتوبوس‌های سرویس ارگانی و حمل مسافر، ناوگان حمل بار اعم از وانت‌ها، کامیونت‌ها و کامیون‌ها برای کاهش آلودگی هوا پیگیری می‌شود. در این زمینه سیاست‌های کاهش آلودگی هوا با تأکید بر کاهش ذرات معلق تنظیم شده؛ چراکه ذرات معلق مهم‌ترین آلاینده شهر تهران هستند؛ به‌ویژه ذرات کوچک‌تر از ۲.۵میکرون (۲.۵PM) که عموماً ناشی از وسایل نقلیه موتوری، ناوگان خودروهای دیزلی، خودروهای سواری فرسوده دودزا و موتورسیکلت‌ها هستند.
به گفته پورسیدآقایی، مبارزه با آلودگی هوا مستلزم عزم جدی و گام‌های برنامه‌ریزی‌شده است. با توجه به اینکه آلودگی هوا در فصل‌های سرد سال افزایش می‌یابد لذا پرداختن به این بحران پیش از شروع فصل‌های سرد امری ضروری است. در همین راستا با برنامه‌ریزی‌های پیش‌دستانه، فاز دوم طرح «کاهش»(LEZ) از اول آبان‌ماه سال‌جاری اجرایی می‌شود. فاز نخست طرح «کاهش» هم‌اکنون در محدوده طرح ترافیک و محدوده زوج و فرد در ساعات اعمال این طرح در حال اجراست.
- برنامه مشخص برای اتوبوس‌ها
به گفته معاون شهردار، 30درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران، متعلق به اتوبوس‌های حامل مسافر است. از اول مهرماه تردد کلیه اتوبوس‌های دودزا و فاقد معاینه فنی معتبر در تهران ممنوع شده است و کلیه اتوبوس‌های عمومی و خصوصی وابسته به این شرکت بهصورت ضربتی مورد بازدید و معاینه فنی قرار می‌گیرند. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در ابلاغیه‌ای به شرکت واحد اتوبوسرانی اعلام کرده تا در صورت مشاهده هر نوع اتوبوس دودزا، شرکت خصوصی مربوطه شدیدا جریمه و درصورت تکرار، مجوز آن لغو شود.
در خطوط بی‌آرتی نیز درصورت مشاهده، در وهله اول مدیر خط مزبور و درصورت تکرار، معاون فنی شرکت، مسئول خواهندبود. همچنین ابلاغ شده است که حداقل 10درصد از ناوگان شرکت‌های خصوصی و 50درصد از اتوبوس‌های بی‌آرتی، قبل از مهرماه به فیلتر دوده مجهز شوند. 23درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران متعلق به «ناوگان بار» است. براساس مواد قانونی و دستورالعمل‌های اجرایی، تردد کلیه ناوگان باری در سطح شهر تهران صرفا با اخذ باربرگ معتبر از سامانه شهرداری تهران مجاز است و پلیس راهنمایی و رانندگی تهران موظف است علاوه بر اعمال قانون از تردد خودروهای باری بدون باربرگ در سطح شهر تهران ممانعت به عمل آورد.
- موتورها فقط باید بروند
ناگفته نماند که حدود 10درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران به موتورسیکلت‌ها اختصاص دارد. با توجه به بازه زمانی چندساله برای جایگزینی موتورسیکلت‌های معمولی با برقی، از دیگر سیاست‌های در دست پیگیری در این حوزه تبدیل موتورسیکلت‌های کاربراتوری به انژکتوری است و هزینه آن کمتر از یک‌میلیون تومان برآورد شده که شهرداری این هزینه را بر عهده گرفته است.
پیش‌بینی می‌شود اعمال این سیاست حجم آلاینده‌های تولیدشده توسط موتورسیکلت‌ها را به یک‌سوم کاهش دهد. طرح دیگری در زمینه موتورسیکلت‌ها تحت عنوان کلید به کلید در حال پیگیری است که انجمن موتورسیکلت‌سازان از طرف معاونت حمل‌ونقل متولی اجرای این طرح است. در این طرح، مالکین موتور پس از تحویل موتور خود به انجمن مذکور با دریافت وام بلندمدت، موتورسیکلت جدید و با آلایندگی کم تحویل می‌گیرند.
- کامیون‌ها نیامدند
براساس اطلاعات رسیده از سوی ستاد مرکزی معاینه فنی به همشهری، مجموع مراجعات سال97 خودروهای تهران از اول فروردین تا 28مهر، در بخش خودروهای سبک، 957998دستگاه بوده و در بخش خودروهای سنگین 5714دستگاه بوده که بخش اعظم آنها اتوبوس شهری هستند و کامیون‌های تهران که میانگین سنی آنها 25 تا 30سال است، به کل در چرخه معاینه فنی شرکت نکرده‌اند تا چالشی جدی برای فاز دوم طرح داشته باشند. حال باید دید آیا پلیس راهور و 1204دوربین طرح می‌توانند کامیون‌های فاقد معاینه فنی را در تهران متوقف و به خارج از شهر تبعید کنند یا خیر؟
- جریمه در انتظار متخلفان
ضمانت اجرای طرح کاهش در فاز اول و دوم، بی‌شک اعمال قانونی است که پلیس‌ها انجام می‌دهند. سردار محمدرضا مهماندار، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ در این‌باره اعلام کرد که خودروهای فاقد معاینه فنی در تمامی معابر پایتخت بهصورت روزانه و مکانیزه شناسایی و جریمه می‌شوند. البته رصد خودروهای فاقد معاینه فنی بهصورت روزانه و در تمامی ساعات شبانه‌روز است و براساس قانون مالکانی که بیش از 4سال از عمر خودروی آنها گذشته باشد موظف به گرفتن برگه سلامت خودروی خود هستند؛ درغیر این صورت حتما جریمه می‌شوند.