این طرح با نام اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و با 121 امضا در جلسه علنی دیروز مجلس مطرح شد و با 172رأی موافق، 43رأی مخالف و 2رأی ممتنع از مجموع 227نماینده حاضر به تصویب مجلس رسید. جذب دوسوم آرای نمایندگان حاضر در مجلس در این طرح نشان از توجه جدی بهارستان به این اصلاحیه دارد. استانی‌شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی مهم‌ترین سرفصل این طرح است که پیش‌تر نیز در ادوار هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی نمایندگان به آن ورود کرده بودند اما هر دو بار با ایراد شورای نگهبان این طرح ناکام ماند.
حالا اما طرح دوباره آن در سال پایانی عمر مجلس دهم بازهم مورد توجه اکثریت مجلس قرار گرفته است. در همین راستا در نشست دیروز مجلس، غلامرضا کاتب به‌عنوان طراح این طرح یک‌فوریتی گفت: یکی از مطالبات ملت ایران این است که مجلس به 2رسالت خود یعنی قانونگذاری و نظارت بپردازد، تفکر مجلس باید ملی و نگاه کلان باشد تا جایگاه آن حفظ شود.
نماینده گرمسار با بیان اینکه در شرایطی قرار گرفته‌ایم که نمایندگان از وظایف اصلی خود دور شده و نمی‌توانند وظایف‌شان را به‌درستی انجام دهند زیرا درگیر مسائل شهری و حوزه انتخابیه خود شده‌اند، گفت: بحران‌ها و مسائل کلانی را پیش روی کشور داریم. وی با اشاره به اینکه در مجلس هشتم این قانون تصویب شد و شورای نگهبان آن را تصویب نکرد، ادامه داد: طی سال گذشته جلساتی را با حقوقدانان شورای نگهبان، مرکز پژوهش‌های مجلس و شورای نگهبان برگزار کردیم که توافقاتی به‌دست آمد تا مجلسی خدمتگزار داشته باشیم.
او با تأکید بر اینکه در بررسی جزئیات امکان دارد پیشنهادهایی داشته باشیم، اختلاف نظر در جزئیات وجود دارد، خاطرنشان کرد: اقدامات انجام شده در کمیسیون شوراها باعث می‌شود مجلسی کارآمد را شاهد باشیم. به‌دنبال توضیحات کاتب یک نماینده در موافقت و یک نماینده در مخالفت با فوریت طرح اعلام‌نظر کردند و مجلس وارد رأی‌گیری شد و با دوسوم آرا اصلاحیه قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی را تصویب کرد.
- موافقان اصلاح قانون انتخابات به‌دنبال چه هستند؟
براساس یکی از مواد این طرح، در انتخابات مجلس محدوده جغرافیایی هر استان به‌عنوان حوزه استانی انتخابات تعیین می‌شود و نمایندگان هر حوزه استانی معادل تعداد نمایندگان حوزه انتخابیه موجود در استان هستند. همچنین طبق ماده 8 این طرح از هر حوزه انتخابیه موجود در استان نامزد یا نامزدهایی که حداقل ۲۰درصد آرای صحیح مأخوذه حوزه انتخابیه را کسب کرده و بالاترین رأی را به‌دست آورده باشند، به مجلس راه پیدا می‌کنند. تبصره ماده 8 این طرح تأکید می‌کند درصورتی که حدنصاب در این ماده برای یک یا چند کرسی به‌دست نیاید نامزد یا نامزدهایی که بیشترین رأی را نسبت با سایر نامزدهای آن حوزه انتخابیه در سطح استان کسب کرده باشند به‌عنوان نماینده یا نمایندگان استان از آن حوزه انتخابیه به مجلس راه می‌یابند.
- استانی‌شدن، سطح مجلس را بالا می‌برد
کریم حسین‌زاده، نماینده اشنویه و عضو فراکسیون امید که از موافقان اصلاح قانون انتخابات مجلس است، استانی‌شدن انتخابات را سبب تقویت احزاب دانست و در دفاع از رأی دیروز مجلس به طرح اصلاح قانون انتخابات به همشهری گفت: با توجه به استقبال دوسوم مجلس از این طرح اصلاحی می‌توان گفت جامعه سیاسی و اجتماعی ما در مسیر بلوغ حرکت می‌کند و خود نمایندگان نیز به قیمت احتمال عدم‌حضورشان در دور آتی مجلس شورای اسلامی خواستار سازوکاری شده‌اند که هم سطح مجلس را بالاتر ببرند و هم زمینه‌ساز ورود مجلس به مسائل و مباحث کلان و ملی شوند و کم‌کم به سمتی بروند که مباحث حوزه‌های انتخابیه به شوراهای شهر و محلی واگذار شود.
وی با تأکید بر اینکه استانی‌شدن انتخابات مجلس شاید در ابتدای مسیر معایب و مشکلاتی داشته باشد اما رفته‌رفته راه را برای توانمندشدن بخش‌های اجتماعی و سیاسی باز می‌کند، ادامه داد: ما در پی تصویب این طرح امیدواریم سبب شکل‌گیری احزاب توانمند و قوی در کشور شویم و سطح مجلس شورای اسلامی به لحاظ توجه به قانونگذاری و نظارت بر مباحث کلان و ملی ارتقا یابد. حسین‌زاده در پاسخ به نظر مخالفان مبنی بر اینکه بحث استانی‌شدن انتخابات مجلس پیش‌تر و در ادوار نهم و هشتم از سوی شورای نگهبان مخالف قانون اساسی تشخیص داده شده بود و احتمال رد مجدد آن وجود دارد، تأکید کرد: این طرح کاملا مستند و با پشتوانه قانونی تهیه شده و با توجه به استقبال مجلس از آن بعید است از دستور کار نمایندگان خارج شود و ما امیدواریم با تصویب آن شاهد اجرای این قانون در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی باشیم.
- استانی‌شدن، حلقه مدیران را کوچک‌تر می‌کند
برخلاف حسین‌زاده، رسول خضری از اعضای فراکسیون مستقلین ولایی معتقد است: از آنجا که ما در کشور احزاب قوی و استخوان‌داری نداریم بحث استانی شدن انتخابات قابل اجرایی شدن نیست و معایبش بیشتر از مزایایش خواهد بود. او در گفت‌وگو با همشهری، با تأکید بر این نکته که با استانی‌شدن انتخابات ما عملا قدرت انتخاب‌شدن را از افراد محلی و بومی شهرهای کوچک می‌گیریم و رقابت را محدود به نمایندگان سابق و مدیران ارشد و صاحب‌نام یک استان می‌کنیم، ادامه داد: تا زمانی که حزب نداشته باشیم چنین روندی نه‌تنها سبب ارتقای مردم‌سالاری نیست بلکه کرسی‌های مدیریت استان‌ها را در حلقه کوچکی دست‌به‌دست می‌کند.
خضری با بیان اینکه استانی شدن انتخابات مجلس نیازمند بستر‌سازی و پیش‌زمینه است و یکباره نمی‌شود به آن ورود کرد، افزود: البته با رفتن به سمت نظام دوپارلمانی یعنی داشتن یک مجلس عوام و یک مجلس سنا می‌شود مسیر مناسب‌تری را برای ارتقای سطح مجلس درنظر گرفت. او با بیان اینکه مشابه این طرح در ادوار هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی تدوین و تصویب شده اما هر بار با مخالفت شورای نگهبان روبه‌رو شدند پیش‌بینی کرد قانون‌نویسی مجلس دهم در باب اصلاح قانون انتخابات و رفتن به سمت انتخابات استانی بازهم از سوی شورای نگهبان رد خواهد شد.