شنبهای که گذشت، نامهای به امضا و قلم آیتالله یزدی خبر ساز شد که در آن خطاب به آیتالله شبیری زنجانی آمده بود: «پیرو انتشار تصاویری در فضای مجازی از حضرتعالی در کنار برخی افراد مسئلهدار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری «مدظلهالعالی» احترامی قائل نیستند؛
بدین وسیله به عرض میرساند، این موضوع ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان را در پی داشته است... حضرتعالی که فرصتی برای ملاقات با هیأت رئیسه مجمع عمومی اساتید را ندارید، فرصت میکنید در منزل آقایی در تهران حاضر شوید و با این آقایان ملاقات داشته باشید. یادآور میشوم مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است، پس لازم است این احترام و شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمائید اینگونه مسائل دیگر تکرار نگردد.»
منظور آیتالله یزدی از دیدار با افراد مسئلهدار، اشاره به دیدار رئیس دولت اصلاحات با استادش آیتالله شبیریزنجانی در منزل عبدالله نوری است که قریب به دوهفته پیش به ابتکار نوری برگزار و سبب شد که رئیس دولت اصلاحات و استادش بعد از قریب به 10 سال سرانجام با یکدیگر ملاقات کنند؛ ملاقاتی که رسانههای نزدیک به آنها عنوان دیدار مرید و مراد را برگزیدند، دلیل اهمیت این دیدار برای حامیان رئیس دولت اصلاحات و آیتالله شبیری زنجانی، به رابطه استاد و شاگردی آنها در اواسط دهه 40در حوزه علمیه قم برمیگردد که آیتالله شبیری زنجانی، شاگردش را کشفش در حوزه لقب داده و گفته بود: من این طلبه یزدی را در حوزه کشف کردم.
- دلجویان از آیتالله کیستند؟
بهرغم سکوت دفتر آیتالله شبیری زنجانی اما با گذشت 5روز از انتشار آن هم دامنه و جنس واکنشها گسترده شده و هم اختلاف دیدگاه بین دوجریان غالب فکری حوزه در مورد جایگاه مراجع به سطح جامعه کشیده و سبب شده است تا جایگاه مراجع تقلید و حرمت آن به بحث داغ عموم مردم و رسانهها بدل شود.
در کنار توجه اذهان عمومی به این موضوع، ملاقات، تماسها و دیدار جمعی از حوزویان و سیاستمداران با آیتالله زنجانی که به مثابه دلجویی از اوست، به معیاری برای به رخ کشیدن جایگاه و میزان محبوبیت این مرجع تقلید 91ساله در میان حوزویان بدل شده است. چنانچه دیروز محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیسجمهور با حضور در مراسم اربعین هیأت زنجانیها - که هر ساله در دفتر آیتالله شبیری زنجانی در قم برگزار میشود- با آیتالله دیدار کرد، هرچند پدر نهاوندیان از مؤسسان اولیه هیأت زنجانیهاست اما دیدار او و انتشار عکسهای این دیدار از سوی شبکههای اجتماعی نزدیک به دولت حکایت از اهمیت جایگاه آیتالله زنجانی برای دولتمردان کابینه تدبیر و امید دارد.
آیتالله علوی بروجردی، نوه آیتالله بروجردی نیز ازجمله چهرههایی است که بعد از نامه آیتالله یزدی به دیدار آیتالله شبیری زنجانی دلجویی را رسانهای کرده است. آیتالله یوسف صانعی از مراجع تقلید نیز یکشنبه گذشته در تماس تلفنی با آیتالله شبیری زنجانی از آیتالله دلجویی کرده بود.
در بین صف دلجویان از آیتالله شبیریزنجانی، برخی نیز رئیس دولت اصلاحات را که در نامه آیتالله یزدی به افراد مسئلهدار تعبیر شده بود، تنها نگذاشتهاند و با او دیدار کردهاند، آیتالله فیضگیلانی عضو جامعه مدرسین از جمله این افراد است که دیروز با رئیس دولت اصلاحات دیدار و گفتوگو کرد.
- زیر زمین فیضیه
به گزارش سایت جماران هم سیدحسن خمینی، نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران نیز دست به قلم شد و در نامهای سرگشاده خطاب به آیتالله شبیری زنجانی با ابراز تأسف از اسائه ادب به ساحت این مرجع تقلید خطاب به ایشان نوشت: «اگر به دیده قبول بنگرید، حقیر خود را شاگرد شما میدانم و همچون مرحوم والد، سالها در درسها و مباحث مربوطه حاضر بودهام...
اما آنچه مزید بر این امور ظاهری -که مطمئنم خللی نیز در روح بلند شما پدید نمیآورد- حائز اهمیت بوده و لازم است مورد توجه اهل علم واقع شود، استدلال ناتمامی است که در نامه جناب آیتالله یزدی به آن اشاره رفته است. حقیقت آن است که نظام جمهوری اسلامی ثمره همه مجاهدات عالمان مسلمان و مجاهدان راه عزت و سربلندی است و به همین سبب صیانت از آن از اوجب واجبات است. اما نکته آنجاست که حفظ این مهم نهتنها به ذوب شدن روحانیت شیعه در حکومت وابسته نیست، بلکه تنها با استقلال حوزه و مرجعیت از دولتها میسر است. فرصت را مغتنم شمرده، ادب و احترام فراوان خود را معروض میدارم...»
- نامه 83 استاد حوزه
از سوی دیگر نیز قریب 83تن از اساتید و چهرههای شناخته شده حوزه که در بین آنها اسامی چون داوود فیرحی، ضیاء مرتضوی اشکذری، مرتضی جوادی آملی و... دیده میشود نیز با صدور بیانیهای اعلام کردند: «نامه سرگشاده آیتالله یزدی، دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خطاب به مرجع عالیقدر و فقیه وارسته، آیتاللهالعظمی شبیری زنجانی، به بهانه دیدار ایشان با جمعی از شخصیتهای شناخته شده و خدمتگزار دین و سرزمین، از باب تفقد استاد از برخی شاگردانشان، آن هم در آستانه اربعین حسینی و نمایش وحدت اسلامی و انسانی با پرچمداری شیعیان که انسجام بیشتر را میطلبد، موجب شگفتی شد و ماجرای فاجعه اخیر زیرزمین فیضیه را در اذهان زنده کرد.»
بهنظر میرسد منظور امضاکنندگان این بیانیه از ماجرای زیر زمین فیضیه، اشارهای باشد به حواشی گردهمایی 25مردادماه گذشته جمعی از طلاب که قرار بود در واکنش به گرانیها باشد اما در آن از پلاکاردهایی با شعار «ای آنکه مذاکره شعارت، استخر فرح در انتظارت» رونمایی شد؛ شعارهایی که به تهدید به ترور رئیسجمهور تعبیر شد و پیگیری این موضوع در رسانهها و مراجع قانونی همچنان ادامه دارد.
واکنش به نامه آیتالله یزدی فقط منحصر به حامیان آیتالله شبیری زنجانی و تفکر مقابل آیتالله یزدی در حوزه نبوده است بلکه بهدنبال انتشار این نامه آیتالله عندلیب همدانی، عضو شورایعالی جامعه مدرسین از عضویت در این شورا که ریاستش را آیتالله یزدی برعهده دارد اعلام استعفا کرد. هرچند حامیان آیتالله شبیری زنجانی یکییکی وارد میدان حمایت از او شدهاند و درصدد دلجویی و تکریم جایگاه او برآمدهاند اما حامیان و همفکران آیتالله یزدی که نامهاش بابی برای طرح نقدها شد، همچنان سکوت پیشه کردهاند و در واکنش به نقدهایی مطرح شده فعلا نظارهگر بودهاند، هرچند که بعید بهنظر میرسد سکوتشان خیلی ادامه یابد.
سید هادی خامنهای،عضو مجمع روحانیون مبارز نیز از جمله چهرههایی است که در حمایت از آیت الله شبیری زنجانی به میدان آمده است. او تاکید کرد: آیت الله العظمی شبیری زنجانی از مراجع روشن اندیش و عمیق در امور دینی و فقهی است و سابقه آشنایی ما و خانواده ما و ارادت خاندان خامنهای به بیت آیت الله العظمی شبیری زنجانی به سالهای قبل از انقلاب تا به امروز برمیگردد که رابطه صمیمی ما با مرحوم والد ایشان حضرت آیت الله زنجانی و والده ایشان قدیمی و خانوادگی بوده است.
- پاسخ عبدالله نوری به آیت الله یزدی
عبدالله نوری ، وزیر کشور دولت اصلاحات در نامه ای سرگشاده خطاب به آیت الله محمد یزدی نوشت که مایه شگفتی است که چگونه یک دیدار ساده شاگردان و استاد که از سنت های دیرین و نیک حوزه های علمیه است، موجب کدورتتان گردیده و یا به تعبیر شما باعث ناراحتی مقلدان و حوزویان شده و یا گردی بر چهره نظام و اسلام نشانده است؟
اینگونه موضعگیریهای ناصواب در حق شخصیتی همچون حضرت آیت الله شبیری و میهمانان گرانقدر آن دیدار، با کدامیک از موازین شرعی و عقلی و قواعد عرفی و انصاف، سازگاری دارد؟ نوری در این نامه که روی کانال تلگرامی اش منتشر کرده ،با یاد آوری اینکه شما- آیت الله یزدی - که روزگاری عنوان قاضی القضات این نظام را داشته اید و علیالقاعده باید مظهر عدالت، انصاف و حق طلبی بوده باشید و ایام طولانی، پاسدار شرع و رهبری نظام اسلامی در شورای نگهبان و مجلس خبرگان و دورانی در مجلس شورای اسلامی بوده اید می افزاید :
اینک نیز دوران بلندمدتی است که بر کرسی ریاست شورای عالی جامعه مدرسین تکیه زده اید و کم و بیش با مسائل گوناگون حکومتی از تقنینی تا قضایی و اجرایی و حتی حوزوی آشنایی دارید، از تمامی مصائب و مشکلاتی که ملت ایران با آن دست به گریبانند فارغ شده اید و مهمترین موضوعی که لازم دیده اید ذهن خود و دیگران را با نامه سرگشاده به آن مشغول کنید، ملاقات شاگردان و استاد بوده است؟ من هرگز فکر نمی کردم که برخی از ما تحمل یک دیدار دوستانه را هم از دست داده ایم و آنقدر برای ما اینگونه قضاوت و دخالت در امور دیگران اصل شده است که به جای پرداختن به اصلی ترین معضلات کشور، برای اینگونه مسائل شخصی و عادی نامه سرگشاده می نویسیم.
وزیر کشور دولت اصلاحات در ادامه آورده است که شما با چه حقی به معظم له با ادبیاتی زننده و توهین آمیز می نویسید: «لازم است این احترام و شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمائید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد»؟ او می افزاید: کاش مسائل و چالش های مورد توجه شما حل مشکلات و معضلات اساسی، گسترده و پیچیده فرهنگی، اعتقادی، معیشتی، اجتماعی و اقتصادی مردم بود و ای کاش دغدغه شما، ارزیابی و آسیب شناسی تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی و بررسی نقاط ضعف و کاستی های نظام بود و برای برطرف کردن عقب ماندگی ها در حوزه های مختلف، خدمت صاحب نظران، حوزویان، مراجع و دیگر کارشناسان جهت حل مشکلات لاینحل کشور، نامه سرگشاده می نوشتید.