نصرالله کمالیان استاد بازنشسته زلزلهشناسی دانشگاه تهران در گفتوگو با ایرناپلاس درباره زلزله امروز ورامین و ارتباط زمانی آن با زلزله کرمانشاه گفت: درست است که بین زلزله امسال و سال گذشته کرمانشاه و تهران تقارن زمانی وجود دارد، اما همواره این مطلب را گفتهام که کشورمان بهعنوان یکی از مهمترین کشورهای زلزلهخیز دنیا معروف است، یعنی میتوان گفت کشوری هستیم که هر روز زلزله داریم و شاهد این مطلب هم مشاهده شبکه زلزلهنگاری کشوری در موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و شبکه ملی پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی است.
وی افزود: میتوانیم بگوییم که تقریباً هر روز زلزلههای بالای سه یا چهار ریشتر و در ماه حداقل حدود دو زلزله پنج ریشتر و بالاتر داریم. بنابراین اینکه برحسب اتفاق زمینلرزه سرپل ذهاب در آبان سال گذشته و امسال در همان حوالی رخ میدهد و همزمان زمینلرزه کوچکی در حوالی تهران اتفاق میافتد دلیلی نیست که زمینلرزه به توالی زمانی مرتبط است. زمینلرزه و زمان وقوع آن بهطور قطع هیچ ارتباطی به گردش سالیانه زمین ندارد. بنابراین نمیتوانیم بگوییم در سالگرد آن زلزله، زلزله دیگری رخ داده است و به هم مرتبطند. اگر این حرف را بزنیم برداشت غلطی انجام دادهایم.
- هر دو روز سه زمینلرزه کوچک در منطقه تهران
این متخصص زلزلهشناسی در مورد زلزلههای اطراف تهران گفت: اگر خیلی دقیق به زلزلههای اطراف تهران نگاه کنیم، میتوانیم بهطور کلی بگوییم که هر دو روز در منطقه تهران سه زمینلرزه کوچک (۱ تا ۲.۵ ریشتر) داریم. بنابراین زلزله ۳.۱ ریشتری خیلی مسئله مهمی در ارتباط با اعداد و ارقامی که گفته شد، نیست و هر زمانی میتواند رخ دهد.
وی افزود: تهران قطعاً منطقه استراتژیک مهمی است که جمعیت زیاد، نهادهای اقتصادی مهم، نهادهای سیاسی و دولتی مهم، دولتمردان و... در آن مستقر هستند و حتی شهرستان قم که نهاد مذهبی است و علما در آن ساکن هستند در این منطقه وجود دارد، بنابراین از نظر استراتژیک و زلزلهخیزی برای زلزلهشناسان جایگاه مهمی دارد و کارهای زیادی در این منطقه انجام شده و باید انجام شود.
- وجود دماوند در نزدیکی تهران مسئلهای بسیار مهم است
کمالیان در مورد اقدامات پژوهشی مرتبط با زلزلهشناسی در تهران گفت: معتقدم اگر قرار بر انجام ۱۰۰ کار مرتبط با زلزلهخیزی باشد، در تهران حتی ۱۰ کار هم تا کنون انجام نشده است و خیلی کار باید انجام دهیم تا این منطقه را بهخوبی بشناسیم. بهویژه اینکه در کنار دماوند قرار گرفتهایم؛ آتشفشانی خاموشی که هر لحظه ممکن است فعال یا تحریک شود. برای ما زلزلهشناسان اینکه دماوند کوه خاموش یا فعال است جای سؤال است و اهمیت دارد که مورد مطالعه قرار گیرد.
وی افزود: به اعتقاد من در مورد تهران از این نظر کار بسیار کمی انجام شده است و متأسفانه سیستم حوادث غیرطبیعی و ستاد مقابله با حوادث غیرمترقبه کشور همیشه بعد از حادثه وارد کار میشود و قبل از حادثه خیلی کارهای پژوهشی، آموزشی و تحقیقاتی انجام نمیدهد و برای کسانی که میخواهند در مورد این موضوع کار کنند اهمیتی قائل نمیشوند. متأسفانه زمانی در مورد حوادث صحبت میشود که زلزله رخ داده است. آدم را به یاد آن داستان میاندازند که طرف از باران فرار کرد و رفت خانه رفیقش، دید که سقف چکه میکند و صاحبخانه زیر آن بشقاب، قابلمه، ظرف و... گذاشته است. به او گفت مؤمن برو سقف خانه را درست کن. رفیقش گفت، الان که باران میآید، گفت، وقتی باران نمیآید سقف را درست کن، رفیقش گفت، وقتی باران نمیآید که سقف چکه نمیکند. زمانی که زلزله نمیآید همه چیز آرام است و نیازی نیست کار تحقیقاتی بکنیم.
- کار زیادی درباره زلزله انجام ندادهایم
استاد بازنشسته زلزلهشناسی دانشگاه تهران در مورد اهمیت کارهای مقاومسازی و پیشگیری از تخریب زلزله گفت: همیشه میگویم زمانیکه زلزله میآید بهترین زمان است که به فکر کارهای پژوهشی در این ارتباط باشیم، بعضی از سامانههایی که برای هشدار سریع نیاز داریم را مستقر کنیم، بعضی از ساختمانهایی که برای ما اهمیت دارند را بازدید کنیم و بسنجیم مقاومت لازم را دارند یا خیر و خیلی از کارهای ضروری دیگری که باید انجام دهیم.
وی افزود: متأسفانه این مطالب در تفکر ستاد مقابله با سوانح غیرمترقبه وجود ندارد. بنابراین مشکل ما همین است و اگر بخواهیم در مورد این زمینلرزه ۳.۱ ریشتری که اتفاق افتاده و برخی را نگران کرده، حرفی برای گفتن داشته باشیم، باید این مطلب را عنوان کنیم که کار زیادی انجام نشده که برای این زلزله حرفی برای گفتن داشته باشیم. زلزلهخیزی کشور برای تمام زلزلهشناسان ایران و دنیا کاملاً محرز است و همه از این که روزی در تهران زلزلهای رخ دهد ترس دارند که هر حرف و حدیثی بوده مجدد مطرح شود که ما گفتیم و عمل نکردند.