فاصله ایلام از تهران ۶۷۰ کیلومتر است و سفر زمینی به مرکز استان ایلام ۸ تا ۱۰ ساعت طول می‌کشد. سفر به ایلام با خودرو شخصی از چند راه ممکن است، اما بهترین مسیر از سمت کرمانشاه است که از شمال شرق انجام می‌شود و ۲ راه دارد.
اولین راه ورود از شهر حمیل (در اسلام‌آباد غرب کرمانشاه) و کمربندی شرقی این شهر است که مسیر اصلی ورودی اتوبوس‌ها هم هست. این مسیر نزدیک‌تر، ولی پر از پیچ و خم است. پس باید مراقب باشید و نکات رانندگی را حسابی رعایت کنید.
مسیر دوم از شهر اسلام‌آباد غرب (در استان کرمانشاه) و ارتفاعات قلاجه (بین استان‌های ایلام و کرمانشاه) است. این مسیر نسبت به حمیل خلوت‌تر و بازتر است و مسیر قدیمی کرمانشاه - ایلام است.
اگر خودرو شخصی ندارید، از پایانه جنوب و پایانه غرب تهران اتوبوس برای ایلام وجود دارد که قیمت بلیت آنها بین ۴۲ تا ۷۰ هزار تومان است. استان ایلام فعلا راه‌آهن ندارد. پس حالاحالاها با قطار نمی‌توان به این شهر سفر کرد.
سرابله
اگر بخواهید از مسیر حمیل به ایلام بروید، باید مسیر سرابله را در پیش بگیرید. از حمیل تا سرابله ۴۶ کیلومتر و از سرابله تا شهر ایلام ۳۶ کیلومتر راه است؛ یعنی چیزی حدود یک ساعت در راه خواهید بود. اما اگر بخواهید در سرابله که مرکز شهرستان چرداول است، بمانید و دیدنی‌های آن را ببینید، قطعا به وقت بیشتری نیاز دارید.
سرابله شهر بزرگی نیست، اما چندین جاذبه طبیعی و تاریخی دارد. یکی از این جاذبه‌ها آتشکده موشکان در فاصله ۳ کیلومتری شهر سرابله است. این آتشکده مربوط به دوران ساسانیان است و با ملات ساروج و سنگ ساخته شده. این بنا در طول زمان بر اثر حوادث گوناگون تخریب شد، اما در سال ۱۳۸۲ زیرزمین آن توسط میراث فرهنگی استان بازسازی شد.
روستای «تنگ قیر» هم در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی شهر سرابله جایی دیدنی برای گردشگران است. آب و هوای این روستای کوهستانی در بهار و تابستان معتدل و مطبوع است. گذر رودخانه تنگ قیر از داخل روستا طبیعت این روستا را زیباتر کرده است. در روستای تنگ قیر، قبرهای باستانی متعددی وجود دارد که قدمت آنها به هزاره اول قبل از میلاد می‌رسد. این منطقه از نظر تاریخی بسیار ارزشمند است و محوطه و قبرستان آن در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. اگر به تاریخ علاقه دارید، این روستا جان می‌دهد برای دیدن. هم تاریخ دارد و هم طبیعت چشم‌نواز.
امامزاده قاسم (ع) هم از مناطق زیارتی است که در ۲ کیلومتری شهر سرابله، بالای تپه‌ای مشرف به شهر سرابله و روستاهای همجوار بنا شده است. امامزاده قاسم (ع) از نوادگان امام کاظم (ع) است و پذیرای زائران.
اگر دنبال جایی برای بیتوته کردن می‌گردید، در بخش شباب شهرستان چرداول یک اقامتگاه بوم‌گردی هست که اسمش «شریف» است و در روستای باغله قرار دارد. روستای باغله تا مرکز شهرستان چرداول ۱۶ کیلومتر است. این خانه بومی دارای آشپزخانه، سرویس بهداشتی و حمام اختصاصی، تلویزیون و حیاط است و ظرفیت پذیرش حدود ۱۵ نفر در یک شب را دارد. یک شب اقامت در این خانه بومی با صبحانه ۴۵ هزار و بدون صبحانه ۳۴ هزار تومان است. اگر کودک زیر ۵ سال دارید، اقامت او رایگان است.
فاصله تقریبی این اقامتگاه تا مرکز شهر ایلام ۴۳ کیلومتر است که حدود ۴۴ دقیقه طول می‌کشد. پس می‌توانید شب را در این خانه روستایی بخوابید و صبح بعد از خودن صبحانه راهی شهر ایلام شوید.
ایلام و دیدنی‌هایش
شهرستان ایلام مرکز استان ایلام است و در مقایسه با دیگر شهرستان‌های استان هم بافت شهری بهتری دارد، هم رستوران‌ها و بازار خوبی دارد. هم هتل دارد و هم دور و اطراف شهر پر است از جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی.
تنگه رازیانه ایلام یکی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان ایلام است که در دامنه ارتفاعات کبیرکوه قرار گرفته است. این تنگه زیبا از کنار جاده ایلام – دره‌شهر امتداد پیدا کرده و محلی برای تفریح و بازدید گردشگران است. این تنگه در فهرست آثار طبیعی ملی کشور ثبت شده است.
رودخانه سیمره یکی دیگر از دیدنی‌های ایلام است که از تلاقی رودخانه‌های قره‌سو و گاماسیاب در مرز ایلام و لرستان به وجود آمده. این رود تا انتهای کرخه امتداد پیدا می‌کند و ۶۵۰ کیلومتر طول دارد. رودخانه تاریخی سیمره از مشهورترین دیدنی‌های این استان است، چون نیمی از تاریخ ایلام با نام سیمره گره خورده.
پایتخت عیلامیان هم یکی از جاذبه‌های بسیار زیبای ایلام است که در طول تاریخ بارها به دلایل مختلف ویران شده و بازسازی شده است. برخی باستان‌شناسان می‌گویند دره‌شهری که امروز می‌شناسیم محل شهر باستانی ماداکتو، پایتخت عیلامیان دوران باستان، بوده است.
یادتان باشد داخل خود شهر ایلام هم یک جاذبه ارزشمند وجود دارد که نباید دیدنش را از دست بدهید. این جاذبه قلعه والی نام دارد که مربوط به دوره قاجار است. این قلعه که در ضلع شمالی خیابان پاسداران در مرکز شهر قرار دارد، در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این قلعه هم دیدن دارد و هم جان می‌دهد برای عکاسی و گرفتن عکس‌های سلفی و دسته‌جمعی.
ایلام یک اقامتگاه بوم‌گردی هم دارد به اسم «بام سراب». هزینه یک شب اقامت در این خانه محلی از ۴۰ هزار تومان شروع می‌شود. صبحانه هم به عهده خود اقامتگاه است.
غیر از ایلام، چند شهر دیگر ایلام هم هستند که خانه بوم‌گردی دارند و با استقرار در آنها هم می‌توانید از آب و هوای روستا لذت ببرید و هم خستگی سفر را از تن بیرون کنید و دوباره به سفر خودتان ادامه بدهید. اقامتگاه بوم‌گردی «کبیرکوه» در شهرستان دره‌شهر و اقامتگاه بوم‌گردی «کاس ماس مورموری» در شهرستان آبدانان از دیگر اقامتگاه‌های بوم‌گردی ایلام هستند.
هتل‌ها
ایلام هتل‌های بسیار کم ولی قابل قبولی دارد که می‌توانید با توجه به بودجه، سلیقه و انتظارتان از اقامتگاه، یکی از آنها را انتخاب کنید.
هتل زاگرس بهترین هتل شهر ایلام و سه‌ستاره است. این هتل میان‌رده و اقتصادی است و شروع نرخ برای رزرو یک شب آن از ۱۸۰ هزار تومان است.
هتل خلاش دوستاره است و شروع نرخ رزرو آن برای یک شب از ۱۱۲ هزار تومان است.
اما هتل دالاهو مناسب‌ترین و قدیمی‌ترین هتل شهر ایلام است. هزینه رزرو این هتل برای یک شب از ۹۸ هزار تومان است.
هزینه خورد و خوراک
شهر ایلام دارای رستوران‌ها و فست‌فودهای بسیاری است. در هر خیابان آن حدود ۱۰ تا ۱۵ محل برای تهیه غذا وجود دارد. هزینه خورد و خوراک در ایلام بسیار مناسب است. البته به نوع غذا و رستورانی که انتخاب می‌کنید بستگی دارد. در ایلام با میانگین قیمت ۵ هزار تومان به بالا می‌توان غذا تهیه کرد.
موزه مردم‌شناسی
از موزه‌های ایلام می‌توان موزه‌های تاریخ طبیعی، مردم‌شناسی، و موزه کشاورزی را نام برد. قلعه والی یا موزه مردم‌شناسی ایلام در مرکز شهر ایلام قرار گرفته و منتسب به یکی از خان‌های دوران قاجار است. کاخ فلاحتی در دوره معاصر ساخته شده و موزه کشاورزی در آن قرار دارد.
بازارهای ایلام
اگر اهل خرید کردن و شیرینی خوردن باشید، در ایلام حسابی به شما خوش می‌گذرد. شهر ایلام دارای مراکز خرید بسیاری برای تهیه سوغات و شیرینی و خوراکی است. پاساژهای مرکزی، ملت، رضا، باغ اسلامی، مجتمع آفتاب، و بازارهای فردوسی، سیدالشهدا و میوه‌فروشان مکان‌های مناسبی برای بازارگردی و خرید هستند.
شهر ایلام شیرینی‌های سنتی خوشمزه و صنایع دستی بسیار فاخری دارد. اگر اهل خرید کردن و شیرینی خوردن باشید، در ایلام حسابی به شما خوش می‌گذرد.
از خوراکی‌های سوغات ایلام می‌توان بژی برساق، کله کنجی، شله کینه، ترخینه و برنج عنبربو را نام برد. ایلام به شهر گلیم‌های نقش‌برجسته هم معروف است. می‌توانید بهترین گلیم‌ها را در این شهر پیدا کنید.
رستوران‌های ایلام
از معروف‌ترین و محبوب‌ترین رستوران‌های ایلام می‌توان رستوران لاله، رستوران خلاش، رستوران قبایل، رستوران پدیده، و برای غذاهای فست‌فودی نیز برگرتایم، پیتزا آنیش، و پیتزا شب را نام برد. در شهر ایلام برای صرف میان‌وعده و نوشیدنی‌های گرم و سرد، چند کافی‌شاپ و قهوه‌خانه وجود دارد که تعداد آنها اندک و هزینه آنها به‌نسبت پایین و مناسب است.
مسیر دره‌شهر
شهرستان دره‌شهر در جنوب استان ایلام واقع شده و به سرزمین تاریخ و تمدن این استان معروف است. فاصله ایلام تا دره‌شهر کم نیست و ۲۴۰ کیلومتر راه است و حدود ۳ ساعت و نیم طول می‌کشد تا از ایلام با ماشین شخصی به این شهر برسید، اما تا به دره‌شهر برسید، می‌توانید بین راه مثلا توقفی در شهر بدره داشته باشید و بعد از استراحت، دوباره راهی شوید.
مسیر کوتاه‌تری هم به دره‌شهر وجود دارد که از استان لرستان و شهرستان پلدختر می‌گذرد. از این مسیر (پلدختر) کمتر از یک ساعت در راه هستید، چون این مسیر فقط ۵۰ کیلومتر است. اما مسیرهایی که ما به شما معرفی می‌کنیم از شمال ایلام هستند.
جاذبه‌های دره‌شهر
مهم‌ترین مراکز دیدنی و زیارتگاهی دره‌شهر عبارتند از آثار خرابه‌های شهر تاریخی سیمره معروف به ماداکتو، آسیاب آبی و قلعه شیخ ماخو (شیخ محمد خان) در روستای شیخ مکان، تنگ زیبا و تاریخی- طبیعی بهرام چوبینه در مسیر دره‌شهر به پلدختر، تپه باستانی تیغن در کنار دره‌شهر، آثار قلاع تاریخی درمنطقه ییلاقی کلم بخش بدره و همچنین دره ییلاقی کلم بدره، آبشار ماربره در نزدیکی دره‌شهر در مسیر جاده پلدختر، آثار تاریخی پل گاومیشان مربوط به دوران ساسانی روی رود سیمره، بقعه بابا سیف‌الدین محمد، شهر تاریخی ماژین و قلعه ماژین، قلعه سه‌کسان، موزه تاریخی دره‌شهر، غار کول‌کنی در ماژین و چشم‌اندازهای زیبای کبیرکوه در کنار رود سیمره.
آثار و جاذبه‌های شهرستان زیبای دره‌شهر خیلی بیشتر از اینهاست، اما مهم‌ترین، قدیمی‌ترین و زیباترین آثار همین‌ها هستند که نام بردیم. دیدنی‌های دره‌شهر آن‌قدر زیاد و بی‌شمارند که بعید نیست بخواهید شب را در این شهر بمانید و فردا باز به گشت و گذارتان در این شهرستان ادامه بدهید. شاید هم طبق برنامه‌ای که چیده‌اید بیشتر از یک روز وقت نداشته باشید و بخواهید از این شهر بروید و سفر خود را در نقاط دیگر ادامه بدهید.
اما اگر قصد کردید شب را در دره‌شهر بمانید، اقامتگاه بوم‌گردی «کبیرکوه» در روستای «گاومیشان» جای خوب و امنی برای شب ماندن است. این اقامتگاه به شکل سنتی بنا شده و در حیاط آن فضایی برای استراحت، دورهمی و عکاسی مسافران فراهم شده است. ۳ اتاق این اقامتگاه ظرفیت پذیرایی از ۴۵ گردشگر را دارد. این خانه محلی سرویس بهداشتی و حمام هم دارد و قیمت یک شب اقامت در آن با صبحانه ۵۳ هزار تومان و اقامت عادی یعنی بدون صبحانه و مخلفات ۴۲ هزار و ۵۰۰ تومان است. فاصله روستای گاومیشان تا شهر دره‌شهر ۲۰ کیلومتر و تا شهر پلدختر حدود ۲۵ کیلومتر است.
آبدانان؛ پایان سفر
شهرستان آبدانان در جنوب دره‌شهر و در ۳۹ کیلومتری این شهرستان قرار دارد. یعنی حدود ۴۸ دقیقه در راهید تا از دره‌شهر برسید به آبدانان.
در شهرستان آبدانان ۶۸ اثر تاریخی و یک اثر طبیعی به ثبت ملی رسیده‌اند، اما شما وقت نمی‌کنید به تمام این ۶۸ اثر سر بزنید و ما بهترین و دیدنی‌ترین آثار را به شما معرفی می‌کنیم.
شهر تاریخی جولیان (در زبان محلی‌ها: ژیلیو)، بنای تاریخی پشت قلعه در ۵ کیلومتری آبدانان، قلعه هزارانی یا هزاردرب متعلق به دوره ساسانیان، رود آبدانان، دریاچه دوقلوی سیاه‌گاو که تنها دریاچه دوقلوی کشور است و هزاران سال عمر دارد، مسجد جامع و زیارتگاه سید صلاح‌الدین محمد (ع) از دیدنی‌های طبیعی، تاریخی و مذهبی این شهرستان هستند.
آبدانان یک اقامتگاه بوم‌گردی هم دارد و اگر تمایل داشته باشید، می‌توانید شب را آنجا بمانید و بعد برگردید به شهر خودتان یا سفرتان را ادامه بدهید. اسم این اقامتگاه «کاس‌ماس مورموری» است و در روستای «ژیور» واقع شده است. هزینه یک شب اقامت در این خانه محلی با صبحانه فقط ۵۵ هزار تومان است، اما اگر شب برسید و بخواهید شام را هم آنجا نوش جان کنید، باید ۱۰۰ هزار تومان برای یک شب به اضافه صبحانه فردا بپردازید. این اقامتگاه تا ۳۵ نفر ظرفیت دارد و حمام و سرویس‌های بهداشتی آن مشترک هستند.
فاصله این خانه بوم‌گردی تا مرکز شهر آبدانان ۲۴ کیلومتر است؛ یعنی زمانی حدود ۲۶ دقیقه. در این خانه بومی می‌توانید از انواع غذاهای بومی و محلی منطقه مثل خورش تره‌کوهی، ترخینه، کوفته سیرابی، شِله امیری، قله ماسوا، گوجه‌پلو، بورانی کنگر و بره‌قورمه سفارش دهید و میل کنید.
اقامتگاه کاس‌ماس مورموری در نزدیکی دریاچه دوقلوی سیاه‌گاو، شهر تاریخی جولیان و در ۱۸ کیلومتری قلعه معروف دوره ساسانی واقع در روستای پشت قلعه و بقعه سید صلاح‌الدین محمد قرار دارد. یعنی می‌توانید در این خانه اتراق کنید و دمی استراحت کنید و بعد به دیدن جاذبه‌های دور و اطراف بروید.