از سوی دیگر، جاذبه‌های گردشگری استان قم و موقعیت جغرافیایی خاص آن باعث شده است که قم غیر از ظرفیت‌های گردشگری مذهبی، مکان مناسبی برای گشت و گذار در دامان طبیعت باشد. شما در این استان با طی مسافت حدود ۱۵۰ کیلومتر می‌توانید از بالای قله‌ای به مساحت ۳ هزار متر که پوشیده از برف است، به کویر گرم و سوزان وارد شوید. یعنی فاصله سرمای زمستان تا گرمای تابستان در قم فقط ۲ ساعت است. جاذبه‌های تاریخی قم هم منحصر به فرد است و اگر قصد مسافرت به این استان را دارید، در ادامه با ما همراه باشید تا مسیر گردشگری مناسبی را به شما معرفی کنیم.
......................................................
......................................................
ورود استان به قم
قم کریدور ارتباطی ۱۷ استان کشور است. به همین دلیل، دانستن مسیرهای مواصلاتی به شما کمک می‌کند که آگاهانه به مقصد برسید. مهم‌ترین محور مواصلاتی به قم در جنوب تهران، اتوبان قم – تهران (بزرگراه خلیج فارس) است. حتما باید این را بدانید که هر سال این بزرگراه پرترددترین محور مواصلاتی کشور معرفی می‌شود. پس خود را برای طی مسافت ۱۳۰ کیلومتری و با حجم ترافیک بالا در ایام نوروز آماده کنید.
در کیلومتر ۱۷ اتوبان قم - تهران، مجتمع بین‌راهی «زیتون» که در واقع یک مجموعه گردشگری زیباست، قرار دارد که می‌توانید از پمپ بنزین و خدمات رفاهی این مجتمع استفاده کنید.
آینه طبیعی ایران
اما یکی از زیباترین مناطق قم در بزرگراه تهران- قم قرار دارد و برای دیدن بزرگ‌ترین آینه طبیعی ایران باید ۲۳ کیلومتر از مجتمع رفاهی زیتون را طی کنید تا به دریاچه یا شوره‌زار حوض سلطان برسید. آینه به این لحاظ که در روزهای آفتابی تصویر آسمان در دریاچه با شفافیت بسیار زیادی منعکس می‌شود، اما باید این را بدانید که نمی‌توانید خیلی به مرکز آن نزدیک شوید، چون ممکن است در باتلاق‌های گلی آن گیر بیفتید. این دریاچه حدود ۲۴۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و از ۲ چاله بزرگ تشکیل شده است. با توجه به بارندگی‌های اخیر حجم دریاچه وسعت بیشتری پیدا کرده و اکنون زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه دیدنی است. اگر خوش‌شانس باشید، می‌توانید در این منطقه بسیار خاص و جالب، حیواناتی همچون هوبره، انواع کبوتر، غاز خاکستری، آنقوت، لک‌لک، عقاب و حیواناتی از قبیل خرگوش، موش صحرایی، روباه و گاهی آهو ببینید.
در کیلومتر ۴۵ و کیلومتر ۵۸ اتوبان قم – تهران نیز ۲ مجتمع رفاهی به نام‌های «ارشیا» و «هفت‌آسمان» وجود دارد که مکان‌های مناسبی برای استراحت خانواده‌هاست. بیشتر مجتمع‌های رفاهی این اتوبان دارای رستوران، کافی‌شاپ، نمازخانه و سرویس بهداشتی و پمپ بنزین و پمپ گاز هستند.
ورود به شهر قم
قطعا شما در بدو ورود به قم به مسجد جمکران و زیارت حرم حضر معصومه (س) می‌روید و مسیر این ۲ مکان برای شما آشناست، اما ما قصد داریم دیگر جاذبه‌های این شهر تاریخی را به شما معرفی کنیم. اگر از راه خسته شده‌اید، در فضایی سنتی و یکی از خانه‌های تاریخی این شهر می‌توانید لحظاتی خوشی سپری کنید و از غذاهای متنوع آن استفاده کنید. ما خانه تاریخی «یزدان‌پناه» را به شما پیشنهاد می‌کنیم. این خانه قدیمی جذاب در خیابان ۱۹ دی، انتهای کوچه واقع شده است.
پیشنهاد دیگر ما خانه تاریخی بیت خمینی (ره) با قدمت بیش از ۱۰۰ سال در خیابان معلم، محله یخچال قاضی است. این بیت یکی از مکان‌هایی است که سالانه میزبان هزاران نفر از مسافران و گردشگران است.
موزه مراجع
در مجاورت خانه تاریخی امام خمینی (ره) موزه‌ای واقع شده است که گنجینه آثار مراجع عظام تقلید را در خود جای داده و زندگی‌نامه ۲۰ تن از مراجع تقلید به ۳ زبان فارسی، عربی و انگلیسی در آن گردآوری شده است.
این موزه با نصب تصاویر، نمایش وسایل شخصی مراجع، تالیف‌ها و اطلاعاتی از علما به دنبال آشنایی مردم و زائران با زندگانی شخصیت‌های دینی و علمی قم است.
از دیگر مکان‌های گردشگری شهر قم می‌توان به خانه «حاج علی‌خان زند» که به موزه مردم‌شناسی قم معروف است، اشاره کرد. این خانه زیبا در محله چهارمردان یا انقلاب و در کوچه گذر قلعه قرار دارد. این بنا که متعلق به دوره قاجار است، بیش از ۱۳۰ سال قدمت دارد.
گنبدهای فیروزه‌ای سر به فلک کشیده
«مقابر گنبد سبز» از دیگر آثاری است که در تعطیلات نوروزی می‌تواند مقصد خوبی برای گردشگران باشد. این اثر تاریخی مربوط به قرن هشتم هجری است و به اعتقاد مردم قم، محل دفن سعد، سعید و مسعود، از بزرگان عرب‌های اشعری، است که به برج‌های آرامگاهی نیز معروف هستند. شکل معماری و گچبری این بنا متاثر از گنبد سلطانیه است.
از گذشته تا امروز مسجد جامع
مسجد جامع که یکی از اصلی‌ترین میراث تاریخی استان قم محسوب می‌شود، در یکی از محله‌های قدیمی با بافت سنتی قم قرار دارد. این مسجد بعد از مسجد امام حسن عسکری (ع) از قدیمی‌ترین مساجد قم محسوب می‌شود. مسافرانی که تمایل دارند از این مسجد دیدن کنند از مسیر خیابان آذر و بزرگراه عماریاسر و تونل غدیر می‌توانند به محله لب چال و نزدیک دروازه ری به این مسجد جامع برسند.
سوغات قم
نمی‌شود به قم سفر کنید و از شیرینی خوشمزه تولید این شهر بگذرید. سوهان مهم‌ترین سوغات قم است که از کیلویی ۲۰ هزار تومان تا ۷۰ هزار تومان در بسته‌بندی‌های متنوع عرضه می‌شود. برای تهیه سوهان مرغوب می‌توانید به خیابان امام خمینی (ره)، ۲۰ متری شهید بهشتی، ۲۴ متری چمران جنوبی بروید. در مجموعه رفاهی «مهر و ماه» در کیلومتر ۶ اتوبان قم – تهران هم می‌توانید سوهان خوشمزه‌ای تهیه کنید.
قالی‌های دستباف نیز یکی دیگر سوغات و صنایع دستی قم است که در تیمچه فرش در راسته بازار قم می‌توان آن را یافت. البته خود این بازار جاذبه گردشگری است و سابقه آن به دوره قاجار می‌رسد. این اثر تاریخی بزرگ‌ترین سقف ضربی جهان به شمار می‌رود. معماری بنای تیمچه قم که از آثار شاخص و ارزشمند معماری اسلامی ایران است، توسط استاد «حسن قمی» مشهور به معمارباشی در سال ۱۲۶۱ هجری شمسی در عهد ناصری انجام شده است.
گذران شب‌های خاطره‌انگیز در قم
یکی از مدرن‌ترین رستوران‌های شهر قم رستوران گردان «سیرنگ» است که در مجتمع تجاری سیرنگ در میدان سعیدی قرار دارد. طراحی محیط رستوران شیک و آرام‌بخش است و غذاهای کیفیت خوبی دارند. رستوران سیرنگ تنها رستوران گردان در استان قم است و چرخش آن هنگام سرو غذا می‌تواند تجربه جالب و مطلوبی برای میهمانان باشد.
افرادی که قصد دارند مدتی را در شهر قم اقامت داشته باشند می‌توانند از هتل بین‌المللی «قم» در جوار حرم حضرت معصومه (س) استفاده کنند. مهمانان این هتل با حدود ۳ دقیقه پیاده‌روی می‌توانند به حرم کریمه اهل بیت (ع) برسند. این هتل در میدان امام خمینی (ره) واقع شده و هزینه یک شب اقامت در سوئیت دوتخته آن حدود ۳۵۰ هزار تومان است.
هتل «استقلال» هم می‌تواند گزینه خوبی برای مسافرانی باشد که می‌خواهند کمتر هزینه کنند. این هتل در بلوار عماریاسر واقع شده و حدود ۱۰ دقیقه تا حرم حضرت معصومه (س) فاصله دارد. هزینه یک شب اقامت در اتاق دوتخته این هتل چهارستاره حدود ۲۳۰ هزار تومان است.
زیبایی‌های پنهان سلفچگان
پیشنهاد نخست ما برای خارج شدن و گشت و گذار در استان قم مسیر جاده سلفچگان- قم– ساوه است. روستای «قلعه چم» در ۳۰ کیلومتری این مسیر قرار دارد که از شمال غرب به تپه قرمز و از غرب به کوه چهل‌دختران محدود می‌شود. وجود آرامگاه‌های قدیمی مانند امامزاده عبدالله و یک آب‌انبار قدیمی مربوط به دوره‌های صفویه و قاجاریه نشان از قدمت تاریخی این روستا دارد. «قاهان» یکی دیگر از روستاهای زیبای این مسیر است که به روستای «چهارفصل» نیز شهرت دارد. این روستا که در هر فصل سال زیبایی‌های خاص خود را دارد، در ۳۵ کیلومتری جاده سلفچگان- قم – ساوه قرار گرفته است و بعد از آن مسافران با طی کردن ۸۱ کیلومتر به ساوه می‌رسند. کسانی که قصد اقامت در این منطقه را دارند می‌توانند در هتل «پارسیا» اقامت کنند. این هتل چهارستاره در ۹ طبقه ساخته شده و برای مسافرانی که مسیرهای قم – سلفچگان، قم – نیزار و جاده اراک را برای مسافرت انتخاب می‌کنند پیشنهاد خوبی است. هزینه یک شب اقامت در اتاق دوتخته این هتل حدود ۳۵۰ هزار تومان است.
در محور قم – سلفچگان نیز واحدهای رفاهی متنوعی ایجاد شده است. در کیلومتر ۴ این محور مجموعه ماهان تندیس، کاروان در کیلومتر ۲۰، دلفین در کیلومتر ۳۰ و شهرادگستر در کیلومتر ۳۵ وجود دارد که بیشتر به فعالیت‌های رستورانی می‌پردازند و متوسط قیمت منوی غذاهای آنها از مجتمع‌های گردشگری دیگر کمتر است.
مادر کاروانسراهای ایران در دل کویر
آزادراه قم- گرمسار با عبور از کویر، یکی دیگر از مسیرهای جذاب با جاذبه‌های گردشگری بسیاری است. مجتمع خدماتی - رفاهی لاله‌های سرخ نیز اولین مجتمع خدماتی رفاهی بین‌راهی است که در محور قم - گرمسار با امکاناتی از قبیل پمپ بنزین، فروشگاه مواد غذایی، نمازخانه و سرویس‌های بهداشتی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این مجتمع در کیلومتر ۶ مسیر رفتِ آزادراه قم – گرمسار ایجاد شده و اگر قصد مسافرت در این مسیر را دارید، فرصت خوبی برای استراحت فراهم می‌شود.
شما می‌توانید به طی مسافت ۶۰ کیلومتری در مسیر آزادراه قم - گرمسار به کاروانسرای «دیرگچین» به عنوان مادر کاروانسراهای ایران مربوط به دوره ساسانی و صفوی برسید. قدمت این کاروانسرا به حدود ۱۵۷۰ سال قبل می‌رسد.
این کاروانسرا از نظر معماری شاخص است و ابنیه متفاوتی از جمله چندین برج، مسجد، حیاط خلوت، آسیاب سنگی، حمام شامل گرم‌خانه و خزینه، ورودی، هشتی، ایوان، اتاق، حجره، شترخوان، فضای اقامتی و دکان‌های خرید و فروش کالا در آن احداث شده که تا به امروز باقی مانده است. در مجاورت بنای اصلی هم آتشکده، کوره آجرپزی، آب‌انبار و قبرستان مشاهده می‌شود.
کهک؛ سکونتگاه بزرگ فلسفه اسلامی
برای رسیدن به شهر «کهک» باید وارد جاده قم- کاشان شوید. از بریدگی روستای «لنگرود» واقع در کیلومتر ۱۰ این جاده به سمت جاده فرعی قم- کهک شوید و با طی کردن حدود ۱۲ کیلومتر دیگر به شهر زیبای کهک می‌رسید. خانه ملاصدرا که ۱۵ سال محل سکونت محمد بن ابراهیم یحیی شیرازی، معروف به ملاصدرا، از بزرگان فلسفه اسلامی بوده، در محله چال حمام شهر کهک واقع شده است. قدمت این خانه به دوره صفویه می‌رسد.
دیدن روستای «فردو» یا شهیدپرورترین روستای کشور نیز که در بالادست شهر کهک قرار دارد، خالی از لطف نیست. نام این روستا از کلمه «فردوس» به معنای بهشت گرفته شده است. قله برف‌انبار که کوهنوردان بسیاری با آن آشنا هستند، بالاتر از روستای فردو قرار دارد و از فردو قابل دسترسی است.
پیشنهاد دیگر ما در ادامه مسیر فردو روستای زیبای «وشنوه» است. طول این مسیر ۶۳ کیلومتر است و با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی کوهستانی، بیش از یک ساعت زمان برای رسیدن به این روستا لازم است. وشنوه این روزها مملو از برف زمستانی است. غار وشنوه نیز مکانی در روستای وشنوه است. این غار که یک جاذبه گردشگری شناخته می‌شود، دارای زیبایی‌های زیادی است و شما می‌توانید ساعات خوبی را در آن سپری کنید. کسانی که قصد اقامت در این منطقه را دارند می‌توانند به کاروانسرای «پاسنگان» در کیلومتر ۲۰ جاده- کاشان یکی از اقامتگاه‌های بوم‌گردی قم بروند و شب خاطره‌انگیزی را رقم بزنند. این کاروانسرا که قدمتی نزدیک به ۴۰۰ سال دارد، در سال ۹۶ به اقامتگاه زیبای بوم‌گردی تبدیل شد. قرار گرفتن اقامتگاه در مسیر کویر مرنجاب و وجود وسایل رصد ستارگان از ویژگی‌های این اقامتگاه است. در پاسنگان غرفه فروش صنایع دستی هم موجود است. پس نیازی نیست برای خریدن سوغاتی از اقامتگاه خارج شوید.
گنبد نمکی
۲۰ کیلومتری شمال غرب قم پدیده‌ای از دل زمین بیرون آمد که زیباترین گنبد متقارن جهان لقب گرفت. گنبد نمکی قم با داشتن دریاچه کوچک در دل خود و متقارن بودن آن، جاذبه طبیعی منحصر به فرد محسوب می‌شود. لایه‌ها و چین‌خوردگی‌های رنگارنگ نمکی چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. این گنبد نمکی که از نظر گردشگران خارجی یک پدیده بکر طبیعی به شمار می‌آید، هنوز برای بسیاری از شهروندان قم ناشناخته است. گنبد نمکی قم مثل کوه بزرگ است که عمرش به ۲۰ تا ۳۰ میلیون سال پیش برمی‌گردد. این گنبد در پشت دام‌شهر قرار دارد و برای دیدن آن باید از محور قم - جعفریه گذر کنید.
روستاهای هدف گردشگری در خلجستان
روستای «طینوج» از توابع بخش خلجستان نیز در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان قم و ۲۷ کیلومتری شرقی شهرستان تفرش واقع شده است. پل طینوج و کاروانسرای طینوج از جمله آثار باستانی این روستاست. روستای «انجیله» از توابع بخش خلجستان قم نیز از دیگر مناطق گردشگری روستایی قم است. آب و هوای آن در فصول بهار و پاییز معتدل و دلپذیر، درتابستان گرم و در زمستان سرد و خشک است.
جاده‌های قم
دومین محور پرتردد استان قم اتوبان قم - کاشان به طول ۱۰۰ کیلومتر است. این مسیر برای افرادی که قصد مسافرت به استان‌های اصفهان، یزد، کرمان و شیراز دارند کاربردی است. البته برای رفتن به اصفهان ۲ مسیر دیگر هم وجود دارد. یک مسیر جاده قم - اراک و از طریق سلفچگان و مسیر دیگر محور قم - نیزار است. محور قم - کاشان - اصفهان کمی طولانی‌تر از ۲ محور دیگر است، اما کل این مسیر آزادراه و اتوبان است و البته در چند جا عوارضی دریافت می‌شود. برای رفتن به اصفهان حدود ۳ ساعت زمان نیاز است، اما در تعطیلات نوروزی باید حجم بالای ترافیک را پیش‌بینی کنید. خانواده‌هایی که تمایل دارند در مسیر اصفهان، سری به شهرهای تاریخی نراق، دلیجان و محلات بزنند باید محورهای قم - سلفچگان و قم – نیزار را انتخاب کنند.
برای مسافرانی که می‌خواهند به غرب کشور بروند ۲ مسیر وجود دارد. یک مسیر به کلان‌شهر اراک منتهی می‌شود که حدود ۱۳۰ کیلومتر طول دارد و ترافیک جاده‌ای آن بالاست و مسیر دوم که قبلا جاده روستایی بوده و امسال چهاربانده شده، مسیر قم – جعفریه است. این مسیر به جاده زیارتی معروف است که به ساوه منتهی می‌شود و مسافت شما را به شمال غرب کشور کوتاه‌تر می‌کند. فاصله قم - جعفریه ۳۱ کیلومتر است.
خانواده‌هایی که تمایل دارند پس از زیارت حرم بانوی کرامت راهی مشهد مقدس شوند آزادراه قم - گرمسار بهترین مسیر است و در مقایسه با مسیر اتوبان قم – تهران، حدود ۱۵۰ کیلومتر مسافت و بیش از ۲ ساعت در زمان سفر صرفه‌جویی می‌شود. در این محور ۲ ایستگاه عوارضی وجود دارد که ۱۴ هزار تومان از خودروهای سبک دریافت می‌شود. البته امکانات رفاهی و آنتن‌دهی تلفن همراه در این مسیر ضعیف است.