اما نه آنگونه که خبرنگاران در ساختمان شورای اروپایی انتظار داشتند؛ ترزا می موفق شد دیگر رهبران اروپایی را برای ۳۱ اکتبر، شش ماه دیگر راضی کند. ابتدا طبق گفته های دیپلماتهای اروپایی بحث برسر تمدید نهایی شدن برگزیت تا پایان ماه ژوئن بود.
نکته جالب ۳۱ اکتبر مصادف شدن آن با هالووین، جشن ترس و وحشت است. موضوعی که از همان ساعات اولیه در ساختمان شورای اروپا دست مایه مقالات و تحلیلهای متعددی شد.
-
چشم پوشی اتحادیه اروپا از دموکراسی؟
شاید بتوان گفت که تمدید مهلت برگزیت تا ۳۱ اکتبر کابوس وحشتناک طرفدران برگزیت سخت و اغلب کسانی است که در همه پرسی ژوئن سال ۲۰۱۶ به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بله گفتند.
یکی از از انتقادات اصلی طرفداران برگزیت در همان همه پرسی، مداخله بیش از اندازه اروپا در مسائل داخلی بریتانیا بود و حالا با وجود پیروزی برگزیت پس از سه سال میبنییم که هم چنان سرنوشت موافقان جدایی، با تصمیم رهبران اروپایی گره خورده است.
بی شک تصمیم شب گذشته رهبران اروپایی بهانهای جدید بدست مخالفان اتحادیه اروپا نه تنها در بریتانیا بلکه در فرانسه و دیگر کشورهای مهم اتحادیه اروپا میدهد تا بگویند: «دموکراسی و رای مردم با اتحادیه اروپا امکان پذیرنیست چرا که آنها مرتبا علیه صندوقهای رای اقدام میکنند.»
یکی از مهمترین نمونه های آن یونان در سال ۲۰۱۱ بود. مردم در این کشور که در ورطه ورشکستگی قرار داشت در یک همه پرسی به عدم بازپرداخت وامهای اتحادیه اروپا و اجرایی شدن سخت گیریهای اقتصادی رای دادند و یک هفته بعد اتحادیه اروپا با «قلدری» دولت یونان را وادار کرد برخلاف رای مردم، روشهای اتحادیه اروپا در بازپرداخت وامها را بپذیرد و دست به بیسابقهترین سخت گیریهای اقتصادی بزند.
نمونه دیگر آن طرح بودجه سالانه ایتالیا در سال گذشته میلادی بود که دولت ایتالیا پس از کشمکشهای فراوان نهایتا به خواستههای اروپا در تعیین بودجه سالانه تن داد. البته دولت ایتالیا اعلام کرد که «در صورت مداخلههای این چنینی اروپا در مسائل داخلی ایتالیا بیتردید این کشور به زودی همه پرسی خروج از اتحادیه را سازماندهی خواهد کرد.»
در فرانسه هم گروههای راست افراطی خواستار «فرکسیت» جدایی از اتحادیه اروپا هستند.
-
تمدید مهلت برگزیت گشایش جعبه مارگیری
تمدید مهلت برگزیت تا شش ماه دیگر البته میتواند منافعی برای هر دو طرف، مخالفان و طرفداران برگزیت سخت داشته باشد. در درجه اول به حامیان برگزیت اجازه می دهد بدانند که دقیقا چگونه میخواهند از اتحادیه اروپا خارج شوند و زمان زیادی برای این کار خواهند داشت. همزمان برای آن دسته که خواهان بازگشت به اتحادیه اروپا هم هستند این شش ماه میتواند تعیین کنده باشد.
درواقع تمدید برگزیت به ماه اکتبر دو وجه «درمان گونه» و یا «مرگزا» دارد.
ترزا می با تمدید مهلت برگزیت به نوعی درِجعبه مارگیری را بازکرده است و معلوم نیست کدام گروه میتواند نیش سمیاش را در شش ماه باقی مانده به بقیه وارد کند.
نخست وزیر بریتانیا، با تمدید مهلت برگزیت به شش ماه بنوعی خود را از کناره گیری و استعفا نجات داد. بیشک فشارها با تمدید مهلت برگزیت بسیار کمتر از هفتههای اخیرخواهد شد هرچند که این به معنا نیست که تنشهای داخلی در این کشور کاهش پیداخواهد کرد.
از طرف دیگر شش ماه پیش رو احتمال برگزاری همه پرسی دوم را کم می کند مگر اینکه نمایندگان مجلس عوام تصمیم بگیرند در روزها و هفتههای آینده فشار روی نخست وزیر را افزایش دهند. البته بدون شک سیاستمدارانی که در هفتههای اخیر مرتبا بر برگزاری همه پرسی دوم، خصوصا از حزب کارگر، تاکید میکردند هم چنان بهانهای خواهند داشت تا بلندتر از همیشه فریاد همه پرسی را سردهند.
-
برگزیت و پایان اقتدار اتحادیه اروپا؟
اما مهمترین و بزرگترین خطری که توافق دیشب بریتانیا و اتحادیه اروپا را تهدید میکند انتخابات جدید و بروی کار آمدن یکی از حامیان برگزیت سخت، به عنوان نمونه محافظه کاری چون بوریس جانسون خواهدبود. بوریس جانسون میتواند کابوس میشل بارنیه کمیسر مسئول مذاکرات برگزیت باشد.
وزیر پیشین خارجه ترزا می و شهردار سابق لندن قادر است با حمایت تندروهای حزب محافظه کار بریتانیا را بدون توافق با اروپا از اتحادیه خارج کند. هرچند شاید تبعات این خروج، برای بریتانیا سنگینتر از اتحادیه اروپا خواهدبود اما همزمان میتواند «اقتدار» اتحادیه اروپا را متزلزل کند. موضوعی که هرگز در جریان بحران مالی یونان و یا بحران بودجه سال گذشته در ایتالیا شاهد آن نبودیم.