علی ابراهیمی: نابسامانی بازار پودر شوینده که از نخستین روزهای امسال به شکل کمبود پودرهای ماشینی در بازار نمود پیدا کرده بود، با افزایش موج بارندگی و به تبع آن افزایش تقاضا برای این کالا به اوج رسید.

با این روند مسئولان وزارت بازرگانی که قبلا کمبود یا نابسامانی در قیمت و عرضه این کالا را نمی‌پذیرفتند به توجیه علل این نابسامانی پرداخته وبا مقصر جلوه دادن شرایط جوی به چاره‌جویی برای رفع این مشکل پرداختند.

در این چارچوب بود که وزیر بازرگانی از اعلام آمادگی کارخانه‌های تولید‌ کننده پودر شوینده برای توزیع این محصول با قیمت کمتر خبر داده و وعده داد با کمک مالی دولت و تلاش کارخانه‌ها مشکل توزیع پودر شوینده حل شود.

از سوی دیگر شرکت‌های تولید‌کننده پودر با اعلام این که میزان تولید این محصول 2 برابر نیاز بازار داخلی است قاچاق و مشکلات تأمین نقدینگی ناشی از پرداخت نشدن یارانه سال‌های گذشته را عامل کمبود و افزایش قیمت این کالا قلمداد کرده و وعده تأمین نیاز بازار و ثبات قیمت‌ها تا پایان سال‌را دادند.

رویکرد وزارت صنایع به این موضوع نیز جای تامل دارد، وزیر صنایع و معادن نیز با تکرار وعده‌های همتای خود در وزارت بازرگانی از رفع مشکلات تولید‌کنندگان، پرداخت یارانه‌های معوق و ساماندهی بازار این کالا خبر داد.

با همه این ادعاها واقعیت‌های بازار این کالا نشانگر مسایل دیگری است. توزیع محدود پودر شوینده از طریق برخی فروشگاه‌های خاص که سهم چندانی در تأمین نیاز مصرف‌کنندگان نداشته یا عرضه این کالا با کانتینرهای سیار نمی‌تواند جوابگوی حجم واقعی تقاضا برای این کالا باشد.

تداوم نابسامانی

اما با وجود وعده مسئولان وزارتخانه‌های بازرگانی و صنایع، مشکل کمبود پودر شوینده در بازار تاکنون رفع نشده و افزایش غیر واقعی قیمت این محصول نگرانی‌هایی را به‌دنبال داشته است.

اوج‌گیری مجدد نابسامانی قیمت پودر شوینده  ناشی ازمحقق نشدن وعده‌های مسئولان تولید و تنظیم بازار این کالا بوده است چرا که پیش از این دست‌اندرکاران امر برای رفع نابسامانی بازار این کالا از طریق تخلیه کالاهای ذخیره شده در انبار کارخانه‌های پودر شوینده، اقدام کردند و این امر موجب شده تا نابسامانی در بازار این کالا دوباره شدت ‌گیرد.

گرچه وزارت صنایع و بازرگانی در مرحله قبلی کمبود پودر شوینده، نیمی از یارانه تولیدکنندگان عمده این محصول را پرداخت کردند اما این شیوه موجب شده تا تولید‌کنندگان پرداخت بقیه یارانه معوق را دنبال کرده و از تأمین نیاز بازار به پودر شوینده خودداری‌کنند.

پیامد دخالت در بازار

این درحالی است که به گفته وزیر بازرگانی سالانه حدود 150 میلیارد تومان یارانه به تولید‌‌کنندگان پودر شوینده پرداخت می شود و این عامل سبب شده تا در3 سال گذشته نیز با پرداخت یارانه، قیمت‌های مصوب سال83 برای پودر شوینده اعمال شود.

با این وجود به‌نظر می‌رسد دخالت دولت در قیمت‌گذاری‌ عاملی در جلوگیری تحقق تولید رقابتی این کالا بوده و تداوم این روند در کنار محقق نشدن وعده‌های پرداخت یارانه تولید عمده‌ترین عامل نابسامانی بازار پودر شوینده و بسیاری دیگر از کالاها مشمول قیمت‌گذاری دولتی است.

از سوی دیگر با توجه به نزدیک شدن روزهای پایانی سال و مشکلات کنونی تولید و عرضه پودر شوینده، به‌نظر می‌رسد اگر چاره‌جویی اصولی و عاجلی برای رفع مشکلات کنونی بازار این کالا اندیشیده نشود، تشدید این بحران با افزایش تقاضا در روزهای پایانی سال دور از انتظار نخواهد بود.