حسن روحانی رئیس‌جمهور هم معتقد است؛ آمریکا با همه توان خود قادر نیست بازار نفت جهان را در مشت خود قرار دهد، زیرا آنها تصور غلطی دارند. او به صراحت اعلام کرد: ما به روش‌های مختلف نفت خود را به فروش خواهیم رساند و آمریکا با این‌گونه اقدامات خود به تمام ملت‌های جهان و همه شرکت‌های نفتی دنیا و حتی به ملت خودش ظلم می‌کند.
به‌گزارش همشهری، دولت ایران آماده خنثی‌سازی اثر تحریم‌های نفتی آمریکا می‌شود تا اقتصاد از تکانه‌های شدید جلوگیری کند.
آیا تدابیر دولت متناسب با تحریم‌هاست یا اینکه راه دیگری به‌عنوان استراتژی ضدتحریمی باید اتخاذ شود. امسال سال سرنوشت‌ساز برای نظام سیاسی و اقتصادی ایران است و به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی، باید سیاست‌های اقتصادی و نحوه اداره مطلوب جنگ اقتصادی به‌گونه‌ای باشد که با کاهش فشار روی مردم همراه شود. اشاره عبدالناصر همتی، می‌تواند نشان‌دهنده آسیب‌پذیری اقتصاد ایران در شرایط رکود توأم با تورم و ناهماهنگی سیاست‌های پولی و مالی دولت باشد.
با این حال او معتقد است که توهم بر هم خوردن بازار ارز و ملتهب شدن آن با مدیریت بانک مرکزی و اشراف بر بازار ارز برای چندمین بار رفع شده است. البته ماه‌های آینده نشان خواهد داد آیا بانک مرکزی همچنان دست برتر را در بازار ارز دارد و تشکیل بازار متشکل ارزی و اجرای عملیات بازار باز باعث تسلط این نهاد سیاستگذار پولی و ارزی خواهد شد؟
- امیدی به سازوکارهای مالی اروپا نیست
تا پیش از این، نقطه ثقل سیاست‌های ارزی و تجاری ایران برای خنثی‌سازی اثر تحریم‌ها در حوزه بین‌الملل بر کارایی کانال ویژه مالی ایران و اروپا موسوم به اینستکس استوار بود اما فریال مستوفی، عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران می‌گوید: به این سازوکارها نباید امید بست زیرا در اروپا اکثر شرکت‌ها خصوصی و تصمیم‌گیرنده نهایی نیز خود آنها هستند. بر همین اساس بیشتر این شرکت‌ها مبادلات بالایی با آمریکا دارند که ترس از مجازات ترامپ مانع همکاری‌شان با ایران است.
- همتی چه می‌گوید؟
یک روز پس از آنکه بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران اعلام کرد رؤیای به صفر رساندن صادرات نفت ایران تعبیر نخواهد شد، رئیس‌کل بانک مرکزی هم هرچند گفته که صفر کردن صادرات نفت نیز توهم است، اما به‌صورت ضمنی به دولتمردان پیشنهاد داده هر مقدار کاهش در صادرات نفت و معادل ریالی درآمد دولت باید به فوریت از طریق صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌ها و یا جبران آن از طریق سایر درآمدها و یارانه‌های پنهان به فوریت جبران شود.
گزینه دیگر بانک مرکزی جایگزینی درآمدهای ارزی صادرات غیرنفتی به جای دلارهای نفتی است. همتی می‌گوید: بانک مرکزی سیاست‌های ارزی خود را برای تشویق بیشتر صادرکنندگان به بازگرداندن ارز خود به چرخه اقتصاد، تدوین خواهد کرد. سکاندار بانک مرکزی دیروز در هفتمین نشست دوره‌ای خود با برخی اقتصاددانان اعلام کرد: تمهیدات لازم برای مقابله با تمدیدنکردن معافیت خرید نفت ایران را اندیشیده و ذخایر ارزی برای حفظ ثبات بازار ارز مناسب ارزیابی می‌شود.
دو نگرانی اصلی بانک مرکزی یکی حفظ ثبات فعلی بازار ارز و دیگری کاهش نرخ فزاینده تورم از طریق کنترل حجم نقدینگی با تشدید نظارت بر اضافه برداشت بانک‌هاست، اما تهدید اصلی که می‌تواند مانع روند نزولی تورم شود، کسری بودجه شدید دولت و احتمال استقراض دولت از نظام بانکی است. از سوی دیگر سیاست دولت برای رونق تولید بیشتر به منابع بانکی تکیه دارد درحالی‌که شبکه بانکی هم با محدودیت‌های چندگانه مواجه است و منابع بانک‌ها کفاف تقاضای بخش‌های مختلف را نمی‌دهد. البته همتی می‌گوید: بانک مرکزی با تمام توان تلاش خواهد کرد روند تامین ارز و نقدینگی واحدهای تولیدی متناسب با شرایط اقتصادی انجام شود.
- ورودی ارز از کانال صادرات
رضا رحمانی، وزیر صنعت هم که نگران عمیق‌تر شدن نرخ رشد منفی بخش صنعت و معدن است، می‌گوید: تامین مواداولیه، نقدینگی و بازار ۳پیش‌شرط رونق تولید است و باید مواداولیه را از داخل یا خارج تامین کنیم و در حوزه نقدینگی به مشارکت و همکاری هر چه بیشتر نظام بانکی نیاز داریم. رؤیای دیگر این عضو کابینه استفاده از ظرفیت بازار هدف صادراتی در ۱۵کشور همسایه ایران است که به گفته او، سهم ایران از بازار یک هزار و ۳۰۰میلیارد دلاری این کشورها فقط ۲درصد است و باید این میزان افزایش یابد.
البته مساعد نبودن محیط کسب و کار و تورم مقررات در بخش تجارت خارجی ایران به مانع جدی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان تبدیل شده اما فرشاد مقیمی، معاون امور صنایع وزارت صنعت وعده داده بسته سیاستگذاری برای برقراری روابط تجاری با ۱۵کشور همسایه ایران در سال‌جاری با جدیت ادامه خواهد یافت. به گزارش همشهری، سیاست جایگزینی ارز صادرات غیرنفتی با دلارهای نفتی به‌دلیل موانع تجاری، ارزی و بانکی و همچنین ناهموار بودن محیط کسب و کار آسان نخواهد بود و باید دید آیا دولت می‌تواند یک اجماع ملی برای برون رفت از شرایط تحریم ایجاد کند؟