حضور زنان در شوراها نگاه صرفا مردانه را در فعالیتهای شهری به نگاهی برابر تبدیل میکند و موجب میشود که به خواستهها و نیازهای شهروندان بهطور یکسان توجه شود.
از سال۷۷ که نخستین شورای شهر تهران تشکیل شد همیشه جایگاه زنان در این پارلمان شهری درنظر گرفته شده اما ۲۰سالی طول کشید تا تعداد این صندلیها برای بانوان ۲ برابر شود. طی ۴دوره گذشته در شورای شهر تهران تعداد بانوان حاضر از ۳نفر فراتر نرفته بود، اما در شورای شهر پنجم این تعداد به ۶عضو رسید این در حالی بود که تعداد اعضا در این دوره کاهش یافته است.
دو برابر شدن تعداد کرسیهای زنان در پارلمان شهری علاوه بر اینکه برای نخستین بار در تاریخ تشکیل شورای شهر اتفاق افتاد این موضوع را به ذهنها متبادر کرد که این حضور میتواند از مشکلات زنان در شهر بکاهد و حقوق مساوی را در تمامی اقدامات شهری اجرایی کند.
حضور ۳۰درصدی زنان در شورای شهر پنجم همراه با واگذاری ریاست یکی از کمیسیونهای مهم شورا به یک بانو و چندین کمیته به دیگر بانوان بود. موضوعی که موجب شد نوع سیاستگذاریها و رویکردها بهگونهای باشد که به مسئله زنان در مدیریت شهری توجه بیشتری شود.
- از کدیور تا سلطانخواه
جمیله کدیور، فاطمه جلاییپور و صدیقه وسمقی ۳ بانویی بودند که در دوره اول شورای شهر تهران بر کرسی پارلمان شهری نشستند و درباره امور شهری تصمیمگیری کردند. این شورا همواره محل بحث و جدل بین ۲ طیف حاضر در آن بود و در آخر بهدلیل شدت گرفتن اختلافات درون شورا و اختلافاتی که با شهردار داشتند پس از ۳سال فعالیت، منحل شد. اما در دوره دوم شورای شهر تهران نسرین سلطانخواه، منظر خیر حبیبالهی و مهنوش معتمدی آذر ۳ بانویی بودند که از سوی مردم برای حضور در پارلمان شهری انتخاب شدند و از سال ۸۱ تا ۸۵ در تصمیمات شهری شرکت کردند.
نسرین سلطانخواه که در سال۷۳ عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا(س) بود بهعنوان نخستین فارغالتحصیل دکتری ریاضی از دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف شناخته میشود. او در دوره چهارساله شورای شهر بهعنوان عضو هیأت رئیسه شورا، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و همچنین رئیس کمیته درآمدزایی شورای شهر مشغول به فعالیت بود.
- راهاندازی کمیته محیطزیست
اما دوره سوم شورا دوران جنجالی بود. خانم پروین احمدینژاد در کنار معصومه ابتکار و معصومه آباد قرار گرفت و با وجود نظرات متفاوت اقدامات خوبی در این دوره انجام شد.
معصومه ابتکار برای نخستینبار کمیته محیطزیست را در شورای شهر با حدود ۲۰ کارگروه تخصصی به راه انداخت و مسئولیت این کمیته را عهدهدار شد. در این دوران بود که او از ارسال امواجی که بر سلامت انسان و سلولهای بدن تأثیر میگذارد و میتواند موجب اختلال در سیستم ایمنی بدن شود، ابراز نگرانی کرد و با اشاره به مصوبه آن، در مورد لزوم ساماندهی آنتنها و دکلهای مخابراتی سخن به میان آورد. این موضعگیری علیه پارازیت، سبب فشارهای فراوانی علیه ابتکار شد تا جایی که وی را از عوامل داخلی دشمن در پروژه جنگ روانی دانسته و از مدعیالعموم خواسته شد تا علیه وی به جرم تشویش اذهان عمومی اقدام کند.
ابتکار پس از پایان دوره سوم در در انتخابات شورای چهارم تهران ثبتنام کرد اما رد صلاحیت شد. او پس از رد صلاحیت شدنش اعلام کرد که همواره تلاش کردم تا مسائل سلامت و شهری را در کنار بازگوکردنشان حل کنم اما انتقاداتم به مذاق خیلیها خوش نیامده است.
- نگاه متفاوت به زنان آسیبدیده
دوره چهارم هم معصومه آباد، الهه راستگو و فاطمه دانشور در شورای شهر تهران حضور داشتند و برای مسائل شهری تصمیمگیری کردند. در ابتدای تشکیل شورای چهارم الهه راستگو بهعنوان عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران انتخاب شد و در ۲ سال اول شورای شهر در این سمت باقی ماند.
در جریان انتخاب شهردار تهران در ۱۷ شهریور ۹۲ که محسن هاشمی و محمدباقر قالیباف کاندیدا بودند، تکرأی الهه راستگو باعث شد تا تعادل آرای شورای شهر به نفع قالیباف عوض شود. این اقدام در حالی صورت گرفت که راستگو در جریان انتخابات شورای شهر در لیست اصلاحطلبان قرار داشت و محسن هاشمی، گزینه اصلاحطلبان برای شهرداری تهران بود. او بعدها در مصاحبههای خود اعلام کرد که طبق سوگندی که خوردهام، متعهد شدم تا از منافع شهروندان دفاع کنم و آن را به منافع شخصی و باندی ترجیح دهم.
اما بسیاری فاطمه دانشور را بانوی فعال شورای شهر چهارم میدانند و همواره از او بهعنوان حافظ حقوق زنان یاد میکنند. او در طول دورانی که نماینده مردم شهر بود نسبت به مطالبات زنان شهر دغدغه داشت و آنها را پیگیری میکرد. رهاشدگی و بیتوجهی به مقوله زنان آسیبدیده اجتماعی موضوعی بود که دانشور از همان ابتدا اهتمام جدی در پرداختن به آن داشت و آن را دنبال میکرد.
ازجمله اقداماتی که او توانست در این دوران به سرانجام برساند اضافه کردن ۲ مرکز نگهداری از زنان بیخانمان بود که به تنها مرکز لویزان اضافه شد. اجباری کردن سمزدایی از نوزادان مادران معتاد، غربالگری اعتیاد و اچآیوی در زنان باردار، رسیدگی به زنان سرپرست خانوار، ایجاد مراکز کارآفرینی و مهارتآموزی زنان، ایجاد اتاقهای مادر و کودک در ایستگاههای مترو و... از دیگر اقداماتی بود که با مطالبهگری دانشور انجام شد.
ایجاد ۱۸ مجموعه شهربانو، راهاندازی ۱۵۸سالن ورزشی چندمنظوره، خانه اسباببازی، اماکن مهارتآموزی برای پیشگیری از طلاق، توانمندسازی ۱۰هزار زن سرپرست خانوار، ایجاد مراکز بازپروری برای زنان معتاد از کارهای اساسی برای بهبود مسائل زنان شهر بوده که بهدلیل حضور فعال زنان در شورای شهر چهارم به اجرا در آمد.
- توجه به سلامت خانواده و ساختار
اما شورای شهر پنجم ۶ بانو را در کنار خود دارد که برای آبادانی شهر و مناسب کردن شرایط آن برای همه تلاش میکنند. شهربانو امانی، بهاره آروین، زهرا صدراعظم نوری، ناهید خداکرمی، زهرا نژادبهرام و الهام فخاری ۶ بانوی شورای شهر هستند که فعالیتهای خوبی تاکنون به سرانجام رساندهاند.
شهربانو امانی، یکی از اعضای این دوره از شورای شهر درباره حضور موفق بانوان در شوراهای شهر به درنگ میگوید: شورا یک نهاد بسیار مهم و مؤثر است که خوشبخانه در برخی ادوار زنان توانمندی در آن حضور داشتند و کارهای خوبی را به نتیجه رساندند. خانم ابتکار با توجه به دانش و تخصصی که داشت کمیته سلامت و محیطزیست را در شورا نهادینه کرد.
خانم کدیور ازجمله زنان فعالی بود که از شورای شهر به مجلس رفت و در آن جا هم جزو نمایندگان مؤثر بود. خانم وسمقی از دیگر زنان مؤثر در شورای شهر است در واقع هر کدام از این خانمها که وارد شورای شهر شدند بر حسب تواناییهایی که داشتند و یا تواناییهایی که بر حسب نهاد شورا کسب کردند توانستند مصوبات مؤثری را به اجرا در آورند. برخی از این خانمها در شورایعالی هم فعال بودند و مصوبات خوبی ارائه کردند و به تصویب رساندند.
الان خانمهایی که در شورای پنجم حضور دارند هر کدام بخشی از کار را در دست گرفتهاند و به پیش میبرند. بحث سلامت آبیاری مزارع، ارگانیک بودن محصولات، ایمنی در سیستم حملونقل سرویس مدارس، بحث لغو برج باغها، شفافیت، تهران ۱۴۰۰ و... ازجمله مصوباتی است که از سوی زنان شورا ارائه و پیگیری شد. بیشک توجه به مسئله سلامت خانواده و سلامت ساختار ازجمله مسائلی است که توسط بانوان به جد پیگیری میشود و در حوزه اجتماعی هم مصوبات خوبی برای شهر داشتهایم.