اروپا حالا بر سر یک دوراهی قرار گرفته؛ یا بر سر قول و قرارش بماند یا شریک جرم ترامپ در نقض برجام شود. از طرفی دولت آمریکا امیدوار است با تصمیم جدید، ایران مرتکب نقض برجام شود. بیانیه وزارت امور خارجه آمریکا بخشهایی از برنامه هستهای ایران را که مورد تحریم قرار گرفته است مطرح کرده و نوشته: از روز شنبه کمک به گسترش تأسیسات هستهای بوشهر ایران به بیش از واحد رآکتور موجود مورد تحریم قرار میگیرد. علاوه بر این، فعالیت برای انتقال اورانیوم غنیشده به بیرون از ایران برای تبادل آن با اورانیوم طبیعی مورد تحریم قرار میگیرد.
در تهران نخستین واکنش را علی لاریجانی، رئیس مجلس و عضو هیأت نظارت بر برجام نشان داد و گفت که ایران طبق برجام میتواند آب سنگین تولید کند و طبق این توافق خلافی مرتکب نشده است. پس ما کار غنیسازی را انجام میدهیم؛ میخواهید بخرید یا نخرید. او در عین حال تصمیم تازه ترامپ را جنگ روانی علیه ایران عنوان کرد. از سوی دیگر شبکه سی ان ان اعلام کرد: بحثهای داخلی دولت ترامپ موجب نگرانی مقامات مسئول امور خارجه این کشور شده و آنها در هراس هستند لغو معافیتها باعث ترغیب ایران به خروج از برجام شود.
در همین خصوص، انجمن کنترل تسلیحات آمریکا اعلام کرد: عدمتمدید معافیتها، اولویتهای عدمگسترش تسلیحات آمریکا را به خطر میاندازد و منجر به فروپاشی برجام میشود. تحریمهای تازه آمریکا در حالی مطرح شده که براساس متن برجام بهمدت ۱۵سال، رآکتور آب سنگین دیگر با انباشت آب سنگین در ایران نخواهد بود و همه آب سنگین اضافی برای صادرات در بازارهای بینالمللی عرضه خواهد شد. همچنین براساس ماده ۵۷برجام مقادیر اضافه بر ۳۰۰کیلو اورانیوم غنی شده ایران، براساس قیمتهای بینالمللی، به فروش رسیده و به خریدار بینالمللی تحویل داده خواهد شد، یا به سطح اورانیوم طبیعی ترقیق میشود.
در متن برجام پیشبینی شده که با راهاندازی بانک سوخت آژانس در قزاقستان ایران ممکن است مازاد اورانیوم غنی شده خود را در آنجا به فروش برساند. در بیانیه آمریکا همچنین آمده است: ایران باید تمام فعالیتهای دارای حساسیت اشاعه تسلیحات هستهای ازجمله غنیسازی اورانیوم را متوقف کند و ما اقداماتی را که ادامه یافتن این نوع غنیسازی را پشتیبانی کنند نخواهیم پذیرفت. ما همچنین دیگر اجازه نخواهیم داد تا ایران آب سنگین مازادی را که تولید کرده انبار کند؛ آب سنگین از این نوع نباید به هیچ طریق در ایران وجود داشته باشد.
- تله ترامپ برای چین، روسیه و انگلیس
ناظران بر این باورند که ترامپ پس از خروج از برجام یک طراحی متفاوت درنظر گرفته تا سایر اعضای باقیمانده در برجام نتوانند تعهدات خود را انجام دهند، چون براساس برجام بازطراحی رآکتور اراک تعهد چین با مدیریت انگلیس است و خروج اورانیوم نیز بر عهده روسیه بوده و علاوه بر این تاکنون آب سنگین ایران توسط برخی طرفهای برجام ازجمله آمریکا و روسیه به فروش رفته است.
در ادامه بیانیه وزارت امور خارجه آمریکا آمده است: مایک پمپئو علاوه بر این اقداماتی را انجام داد که به پروژههایی که توان ایران را برای از سر گرفتن برنامه تسلیحات هستهای خود محدود میکند، اجازه ادامه یافتن میدهد. وزیر خارجه آمریکا همچنین درخواست خود را مبنی بر اینکه ایران باید غنیسازی هستهای را متوقف کرده و هیچگاه بهدنبال دستیابی به بازیافت پلوتونیوم نباشد، اعلام کرد.
پس از خروج آمریکا از برجام در ۱۸اردیبهشت سال ۹۷ایران به تعهدات برجامی خود عمل کرد بدون اینکه از مواهب اقتصادی برجام استفاده کند و بهنظر میرسد ترامپ در طراحی جدید میخواهد قلب توافق هستهای که به رسمیت شناختن برنامه هستهای ایران بوده را مورد حمله قرار دهد.
- ترامپ میخواهد ایران را تحریک کند
ظریف در مصاحبه با لوبلاگ با اشاره به اقدامات آمریکا علیه ایران بیان کرد: دولت ترامپ در پی تحقق سیاست تحریک ایران با سناریوهای مختلف است. یکی از فاکتورهای این سیاست تلاش برای خروج ایران از برجام است. سناریوهای شومتری نیز وجود دارد. من نمیخواهم کسی را تهدید کنم اما درصورت نزاع در منطقه هیچکسی از آن مصون نخواهد بود. وزیر خارجه افزود: نگاه ما به آمریکا، نگاه به حزب جمهوریخواه و دمکرات نیست. بلکه نگاه به یک دولت است که باید جدی و با حسن نیت باشد. هر کسی در واشنگتن بر مسند قدرت باشد باید ثابت کند که در اجرای برجام جدی است. ظریف یکبار دیگر از بیعملی اروپا در قبال برجام انتقاد کرد و گفت: اروپا تنها چیزی حدود ۱۰ درصد از تعهدات برجامی خود در قبال ایران را انجام داده است.