منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ۲۲ اردیبهشت ماه ۹۸ در گفتوگو با خبرنگار روابط عمومی این وزارتخانه به اعلام خبر تغییر آئیننامه نشریات علمی کشور پرداخت و هدف از این تغییر را گسترش اختیارات دانشگاهها و مراکز پژوهش و فناوری، انجمنهای علمی و همچنین تقویت ناشران معتبر کشور عنوان کرد.
به گفته غلامی، در آئیننامه جدید سیاستها، استانداردها، ضوابط کلی و شرایط تأسیس نشریات قید شده است و متقاضیان واجد شرایط انتشار نشریه میتوانند بدون مراجعه به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای اخذ مجوز، در چارچوب استانداردها و ضوابط اعلام شده نسبت به انتشار نشریه اقدام کنند.
وزیر علوم در خصوص نحوه ارزیابی مجلات نیز گفته است: از این پس به جای صدور گواهی اعتبار علمی با عناوین «علمی-پژوهشی» یا «علمی-ترویجی» نشریات علمی اعم از آنهایی که تا کنون از کمیسیون نشریات علمی گواهی اعتبار علمی دریافت کردهاند و آنهایی که از این پس برای ضوابط جدید ایجاد میشوند، در صورت داشتن شرایط از طریق ثبت اطلاعات خود در سامانه نشریات، در فرایند ارزیابی سالانه قرار میگیرند و کمیسیون نشریات، آنها را بر اساس شاخصها ارزیابی و رتبهبندی میکند.
به گزارش همشهری آنلاین، بر اساس آییننامه جدید نشریات علمی، به جای دستهبندی نشریات علمی به «علمی - پژوهشی» و «علمی - ترویجی»، همه نشریاتی که حائز شرایط آییننامه جدید مصوب وزارت علوم باشند با عنوان واحد «نشریه علمی» شناخته میشوند.
همچنین همه نشریاتی که پیش از اردیبهشت ماه ۹۸ دارای گواهی اعتبار علمی پژوهشی یا علمی ترویجی بودهاند، از این پس از درج این عناوین منع شدهاند.
بر اساس مصوبه جدید وزارت علوم، همه نشریات علمی که تا کنون از کمیسیون نشریات علمی گواهی اعتبار علمی دریافت کردهاند و نشریاتی که از این پس بر اساس شرایط آییننامه جدید به عنوان نشریه علمی شناخته میشوند، در فرآیند ارزیابی بر اساس معیارهای ششگانه و رتبهبندی در پنج گروه قرار میگیرند.
به این ترتیب، از این پس به جای صدور گواهی اعتبار علمی برای نشریات، رتبه نشریه در ارزیابیها به عنوان «اعتبار نشریه» در نظر گرفته میشود.
بر اساس آییننامه جدید نشریات علمی، رتبه نشریات به صورت خیلی خوب (الف)، خوب (ب)، متوسط (ج) و ضعیف (د) تعیین میشود. در صورتی که یک نشریه علمی رتبه ضعیف (د) کسب کند، از فرآیند ارزیابی خارج میشود و به مدت دو سال نمیتواند به فرآیند ارزیابی وارد شود.
یک گروه دیگر در این رتبهبندی، گروه نشریات معتبر بینالمللی است. اگر نشریهای در فهرست پایگاه JCR باشد یا در نمایههای استنادی Web of Science یا Scopus حائز درجههای Q۱ تا Q۴ شده باشد، خارج از فرآیند ارزیابی، در گروه نشریات معتبر بینالمللی قرار میگیرد.
معیارهای کلی در نظر گرفته شده برای ارزیابی نشریات علمی شامل انتشار به موقع؛ داشتن وبگاه استاندارد، زیرساختها و اطلاعات شناسنامهای نشریه؛ رعایت آیین نگارش، ساختار و کیفیت مقالات؛ رعایت فرآیند پذیرش مقالات و داوری تخصصی؛ وضعیت نشریه در نمایههای استنادی، تخصصی و اجتماعی و بکارگیری مقررات و امکانات سختافزاری و نرمافزاری برای رعایت اخلاق علمی نشر و جلوگیری از بروز تخلفات علمی است.
سقف امتیازی که یک نشریه با رعایت معیارهای ششگانه میتواند دریافت کند، ۱۰۰۰ امتیاز است. نشریهای که بین ۸۰۱ تا ۱۰۰۰ امتیاز کسب کند در گروه الف، بین ۶۰۱ تا ۸۰۰ در گروه ب، بین ۴۰۱ تا ۶۰۰ امتیاز در گروه ج و ۴۰۰ امتیاز و پایینتر در گروه د قرار میگیرد.
این نکته حائز اهمیت است که هر چند بر اساس قوانین جدید وزارت علوم، عناوین «علمی – پژوهشی» و «علمی – ترویجی» از نشریات علمی برداشته شده است اما همچنان عناوین مقاله پژوهشی یا مقاله ترویجی از نظر وزارت علوم پابرجا و معتبر است به طوری که در آییننامه جدید نشریات علمی، ۱۰ نوع مقاله دارای اعتبار شناخته شده است: مقاله پژوهشی، مروری، کوتاه، مطالعه موردی، روش شناسی، کاربردی، نقطه نظر، مفهومی، فنی و ترویجی.