در طول ۴ روز عشق آباد ترکمنستان، دهلی نو هند، توکیو ژاپن و پکن چین را زیر پا گذاشته تا با شرکای دوران تحریم و خریداران اصلی نفت ایران به مذاکره بنشیند، درباره حفظ برجام شرط بگذارد و تداوم حضور ایران در برجام را منوط به برآورده شدن خواسته‌های کشورمان کند.
- شریک سیاسی و شریک بسیار نزدیک اقتصادی
محمدجواد ظریف در بدو ورود به پکن گفت: چین یکی از مهم‌ترین شرکای جمهوری اسلامی است و هم شریک سیاسی و هم شریک بسیار نزدیک اقتصادی ما و هم از اعضای باقی مانده در برجام است. مهم است که در این مرحله جدید مشورت‌های نزدیکی با طرف چینی، به‌ویژه درخصوص تحولات اخیر و تصمیم جمهوری اسلامی ایران در مورد اجرای حقوقش در برجام طبق بند ۳۶ داشته باشیم.
بند ۳۶برجام به شرایطی اشاره دارد که به ایران اجازه می‌دهد درصورت بازگشت تحریم‌های آمریکا تمام یا بخشی از تعهدات خود را متوقف کند. اقدامی که ایران ۱۸اردیبهشت و پس از یک سال فرصت به اروپایی‌ها برای اقدام مؤثر جهت بهره‌مندی ایران از فواید برجام انجام داد و هشدار داده بعد از ۲ماه بخش دیگری از تعهدات خود را متوقف خواهد کرد.
ظریف با بیان اینکه مسائل بسیار خطرناکی در منطقه ما امروز در جریان است، در پاسخ به سؤالی درباره اینکه برای نجات برجام به ۳کشور دیگر سفر کردید، نتیجه مذاکرات‌تان چیست؟ گفت: بیشتر مذاکرات ما برای اعلام شرایط و مشورت بود و نجات برجام وظیفه جامعه بین‌المللی است و اگر جامعه بین‌المللی احساس می‌کند که برجام یک دستاورد مهم است، باید همانند ایران اقدام عملی برای حفظ برجام کند و تاکنون جامعه بین‌المللی بیشتر اظهارنظر و صدور بیانیه داشته تا اینکه اقدام عملی داشته باشد.
وی افزود: اقدام عملی کاملا مشخص است و باید وضعیت روابط اقتصادی ایران عادی‌سازی شود و این اقدامی است که برجام صریحا به آن اشاره دارد و قطعنامه شورای امنیت و قطعنامه ۲۲۳۱ به همین موضوع اشاره دارد؛ لذا لازم است اگر جامعه بین‌المللی و سایر کشورهای عضو برجام و دوستان ما در برجام مثل چین و روسیه تمایل دارند که این دستاورد حفظ شود، با اقدامات عملی باعث شوند که مردم ایران از منافع برجام بهره‌مند شوند.
همزمان با سفر ظریف به پکن رسانه‌ها اعلام کردند؛ یک نفتکش غول پیکر با صدها هزار بشکه نفت تولید ایران از خلیج‌فارس عازم سواحل چین شده است؛ اقدامی که رسانه‌های غربی آن را اعلام علنی عدم پایبندی چین به تحریم‌های یکجانبه آمریکا توصیف کرده‌اند.
ظریف اردیبهشت سال قبل و بعد از خروج آمریکا از برجام هم به چین، روسیه و بروکسل سفر و با مقامات این کشورها دیدار کرد. سفر آن روزهای ظریف به همراه علی لاریجانی، رئیس مجلس و جمعی از اعضای اقتصادی هیات دولت از جمله رئیس کل بانک مرکزی از آن جهت بی‌سابقه بود که چنین هیاتی بلندمرتبه کمتر از سوی ایران به یک کشور رفته بود.
- نمی‌توان توافق چندجانبه را یکجانبه اجرا کرد
ظریف قبل از عزیمت به چین در توکیو به مقامات ژاپنی که از ایران خواسته بودند کماکان به برجام پایبند بماند، گفته بود:نمی‌شود یک توافق «چند جانبه» را «یکجانبه» اجرا کرد. تنها راه حفظ برجام اجرای آن توسط همه طرف‌های آن است.
ژاپن از خریداران نفت ایران بود که پس از لغو معافیت‌های آمریکا به ایران سفارش جدیدی نداد اما سفارت این کشور در تهران پس از دیدار ظریف با شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن نوشت که مقامات ایران و ژاپن برای گسترش هرچه بیشتر روابط در نودمین سال روابط دیپلماتیک توافق کرده‌اند.
ظریف در حاشیه برنامه‌هایش گفت‌وگویی صریح و مشترک هم با ۳ رسانه ژاپنی یعنی ان اچ کی، کیودو و تی بی‌اس انجام داد. او در بخشی از این مصاحبه گفت: تیم «B»با اقدامات جنگ طلبانه، دست به‌خودکشی سیاسی خواهد زد. تیم بی اصطلاحی است که ظریف برای جنگ طلب‌های اطراف ترامپ شامل جان بولتون، بن زاید، بن‌سلمان و بنیامین نتانیاهو استفاده می‌کند.
آمریکایی‌ها در روزهای اخیر جوسازی به راه انداخته و با ادعای تحرکات ایران برخی کارمندان غیرضروری خود را از عراق خارج کرد. نمایندگی ایران در سازمان ملل، ادعاهای اخیر آمریکا ازجمله دستور تخلیه کارمندان غیرضروری این کشور در عراق را آخرین پرده از جنگ تبلیغاتی آمریکا علیه ایران با استفاده از «گزارش‌های اطلاعاتی تقلبی» دانست که به‌منظور بهانه شروع یک درگیری احتمالی بیان می‌شود.
در همین رابطه مجید تخت روانچی، نماینده دائم ایران درسازمان ملل در گفت‌وگو با سی بی‌اس آمریکا اطلاعات ادعایی از سوی مقامات واشنگتن را جعلی و نامعتبر عنوان کرد و گفت: کسانی از مقامات دولت آمریکا سعی دارند با تحریک، زمینه لازم را برای جنگ یا درگیری با ایران ایجاد کنند.
- درخواست برجامی امارات
انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجی امارات، روز پنجشنبه در مصاحبه با شبکه اسکای‌نیوز عربی، ضمن عقب‌نشینی از مواضع سابق امارات در قبال ایران گفت: به‌دنبال وقوع جنگی گسترده در منطقه نیستیم. وی در پاسخ به سؤالی درباره احتمال مذاکره مجدد میان تهران و واشنگتن گفت: ایراد اصلی توافق هسته‌ای این بود که جایگاه و نقشی برای کشورهای عربی تعریف نکرده بود و بدون شک هرگونه توافق احتمالی با ایران در آینده باید شامل کشورهای عربی هم بشود.