تولیدکنندگانی که سال‌ها است تلاش می‌کنند با دوخت و دوز در کارگاه‌های زیرپله‌ای و صرفه‌جویی در هزینه‌هایی مانند خرید چرخ‌های خیاطی به‌روز، استفاده از طرح‌های جدید پوشاک و حتی دستمزد گارگران در برابر سیل واردات پوشاک خارجی دوام بیاورند اکنون شیرینی پس گرفتن بازار از اجناس وارداتی و قاچاق و تلخی کاهش تقاضای مصرف‌کننده به دلیل گرانی را با هم می‌چشند.
- خون تازه در رگ کارگاه‌های داخلی
واقعی شدن نرخ ارز در یک سال گذشته بیشترین شیرینی را به کام صنعت پوشاک ریخته است. واحدهای نساجی که ۲۵ سال گذشته را با کابوس نبود مشتری و تعطیلی گذرانده‌اند، این روزها فرصت سر خاراندن ندارند. تلفن‌ها پشت سر هم زنگ می‌خورند و مشتریان برای ۶ ماه آینده سفارش می‌دهند، اما در این سوی بازار، کسبه از کاهش چشمگیر مشتری گله‌مندند و معتقدند گرانی مواد اولیه باعث رکود بازار و فرار مشتریان از خرید لباس‌های گران شده است. با این حال، پس گرفتن بازار از چنگال پوشاک خارجی اتفاق مبارکی است که متولیان ایجاد اشتغال استان اصفهان نیز آن را به معنای فرصتی برای رونق صنعت پوشاک و ایجاد شغل‌های جدید می‌دانند.
- دو روی سکه تحریم‌ها
مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان با اشاره به دو روی سکه تحریم‌های اقتصادی برای کشور می‌گوید: واقعیت این است که تحریم‌ها به کشور ما آسیب رسانده است، به نوعی که گرانی‌های اخیر مردم کشورمان را بسیار اذیت کرده، اما از سوی دیگر تحریم‌ها مزیت‌هایی نیز داشته است، از جمله این‌که با افزایش قیمت دلار و کاهش ورود کالاهای قاچاق، کارگاه‌های داخلی به صورت فعال درآمدند. «محسن نیرومند» یکی از مزیت‌های تحریم را خودباوری می‌داند و از برنامه‌ریزی برای ایجاد دو شهرک بزرگ پوشاک در شهرهای کاشان و اصفهان خبر می‌دهد که قرار است ۲۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کنند.
- بیشتر دوزندگی‌ها تعطیلند
«علی فاتحی» رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان کالای کش‌باف، درباره رونق صنعت پوشاک و ایجاد شغل در این بخش به همشهری می‌گوید: بانک مرکزی نرخ تورم را ۲۰ تا ۳۰ درصد اعلام کرده است، اما قیمت مواد اولیه برای کارگاه‌های دوزندگی تا صددرصد گران شده و ما هم به مواد اولیه وابسته هستیم. تولیدات داخلی‌مان فقط به کارخانه پلی‌اکریل محدود می‌شود و به همین دلیل است که بیشتر کارگاه‌های تولید دچار کمبود و گرانی مواد اولیه و تعطیلی شده‌اند.
او با اشاره به وجود ۳ - ۴ هزار تریکوفروشی در شهر اصفهان می‌افزاید: کافی است سری به بازار بزنید تا ببینید تک و توک مشتری در مغازه‌های پوشاک پیدا می‌شود، چون کارگاه‌ها پارسال می‌توانستند یک کیلو مواد اولیه را به قیمت ۱۱ هزار تومان بخرند، اما امسال قیمت آن به ۴۱ هزار تومان رسیده است. هزینه‌های دیگر هم بالا رفته است. به عنوان مثال، یک رنگرز در گذشته برای رنگ کردن پارچه‌ها ۷ هزار تومان دریافت می‌کرد و حالا قیمت را به ۲۱ هزار تومان افزایش داده است. همه اینها یعنی افزایش هزینه‌های تولید و باعث می‌شود ارزان‌فروشی‌هایی که تا پارسال می‌توانستند بلوز تریکو را به قیمت ۵ تا ۷ هزار تومان بفروشند اکنون قیمت‌ها را تا ۳۰ هزار تومان هم گران کنند.
- بازار اصفهان کشش ندارد
این فعال بازار پوشاک که بالا بودن قیمت تمام‌شده پوشاک تریکو را مانع از صادرات آن می‌داند، یادآور می‌شود: قرار بود تولیدکنندگان پوشاک با دریافت دلار ۸ تا ۱۰ هزار تومانی حمایت شوند. با این حال، تاکنون مواد اولیه‌ای با این قیمت به دستمان نرسیده است. در نتیجه، یک نوع پارچه کشی از کره وارد می‌شود که تا پارسال آن را به قیمت ۲۱ هزار تومان می‌خریدیم که قیمت آن به ۲۱۵ هزار تومان هم رسیده است.
فاتحی در پاسخ به این پرسش که چرا تولیدکنندگان پوشاک در کلان‌شهرهای دیگر کشور از جمله تهران و مشهد پیشرفت بیشتری داشته‌اند و همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند می‌گوید: مدتی پیش بود که تاجران برای واردات یک محموله نخ گشایش اعتبار کردند و وقتی اجناسشان اجازه ترخیص از گمرک پیدا نکرد، اعضای اتحادیه پوشاک در تهران توانستند با رایزنی‌های مختلف این اجناس را با قیمت ۳۸ هزار تومان تحویل بگیرند، در حالی که همین محصول به نرخ ۵۱ هزار تومان به دست کارگاه‌های پوشاک اصفهان رسید. از سوی دیگر، بازار مصرف در پایتخت و کلان‌شهر مشهد بسیار بزرگ و پرفروش است، در حالی که بازار اصفهان به اندازه این رقبای بزرگ کشش مصرف ندارد.
- توسعه کارگاه‌های کوچک
این در حالی است که رئیس اتحادیه بافندگان کارگاه‌های نساجی اصفهان انتقادات واحدهای تولیدی پوشاک به گرانی مواد اولیه را تا اندازه‌ای درست می‌داند و به همشهری توضیح می‌دهد: درست است که مواد اولیه گران شده، اما در کنار آن اتفاق خوبی مثل توقف واردات و قاچاق پوشاک رخ داده است؛ وارداتی که باعث می‌شد دوخت و تولید پوشاک در داخل مقرون به صرفه نباشد و بسیاری از کارگاه‌ها در سال‌های گذشته تعطیل شوند، چراکه لباس‌های وارداتی از نظر قیمت و تنوع طرح و مدل، به‌صرفه‌تر و بازارپسندتر بودند.
«مرتضی منصوری» از فعالیت تعداد زیادی کارگاه زیرپله‌ای دوخت پوشاک در اصفهان خبر می‌دهد و می‌افزاید: این تولیدکنندگان بی‌نام و نشان عادت کرده‌اند که با استفاده از حداقل امکانات و صرفه‌جویی حداکثری، چراغ تولیدشان را روشن نگه دارند. برای همین، اگر از آنهایی که اکنون از گرانی مواد اولیه و نبود مشتری گله‌مند هستند بپرسید چه محصولی و با چه امکاناتی تولید می‌کنند، متوجه می‌شوید که بیشتر آنها با استفاده از چند چرخ خیاطی و طرح‌های قدیمی به فعالیت مشغولند، در حالی که اکنون بهترین زمان برای بیرون آمدن صنعت پوشاک اصفهان از لاک زیرزمینی است.
- فرصتی برای جولان تولیدی‌ها
این فعال صنعت پوشاک با اشاره به سابقه طولانی اصفهان در صنعت ریسندگی و بافندگی می‌گوید: با وجود پتروشیمی، پلی‌اکریل و کارخانه‌های نساجی، این ادعا نیست که بگوییم زنجیره صنعت پوشاک در اصفهان از پایه تا انتها کامل است. این ظرفیت اگر مورد توجه و استفاده قرار گیرد، می‌تواند اصفهان را به قطب پوشاک کشور تبدیل کند، چراکه کمترین تفاوت اصفهان با دیگر استان‌های کشور، دسترسی به مواد اولیه‌ای است که هزینه حمل آن به استان‌های دیگر کیلویی ۱۵۰۰ تا ۲ هزار تومان تمام می‌شود.
او رقابت‌پذیری اصفهان در این صنعت را بی‌مانند می‌داند و می‌افزاید: از وقتی نرخ ارز واقعی شده، قاچاق و واردات پوشاک به‌شدت کاهش یافته است و کارگاه‌های تولیدی فرصت جولان بیشتری برای حضور در بازار دارند، اما هنوز هم بسیاری از این واحدها به صورت زیرپله‌ای و با طرح‌ها و روش‌های سنتی به کار ادامه می‌دهند. به همین دلیل، ما در میز نساجی اصفهان تلاش می‌کنیم با آموزش این دست‌اندرکاران از یک سو و ایجاد شهرک پوشاک که به تصویب استانداری رسیده است از سوی دیگر، بازار را به تولیدکنندگان داخلی پوشاک برگردانیم.
- صنعتی پرسود و کارآفرین
منصوری استفاده از چرخ‌های خیاطی و امکانات به‌روز، طرح‌های جدید و مواد اولیه باکیفیت و مناسب با نوع پوشاک مصرفی را تنها راه نجات کارگاه‌های کوچک اما پرتعداد پوشاک اصفهان معرفی می‌کند و ادامه می‌دهد: اگر رکود بازار مانع از کسب و کار تولیدکنندگان می‌شد، بسیاری از خیران یا حتی مسئولان زندان برای اشتغال افراد تحت پوشش خود، کارگاه دوزندگی ایجاد نمی‌کردند. حقیقت این است که سوددهی تولید پوشاک بسیار خوب است و از این ظرفیت می‌توان برای رونق اشتغال استفاده کرد، چراکه صنعت پوشاک استان ظرفیت ایجاد ۱۲۰ هزار فرصت شغلی جدید را دارد، در حالی که جمعیت بیکار استان به ۳۷ هزار نفر می‌رسد.
رئیس اتحادیه بافندگان کارگاه‌های نساجی اصفهان با اشاره به تصویب ایجاد شهرک پوشاک در استانداری و پیگیری برای مکان‌یابی این شهرک ادامه داد: در خوش‌بینانه‌ترین حالت، ایجاد چنین شهرکی ۲ سال به طول می‌انجامد، اما اکنون رونق بسیار خوبی در کارگاه‌های نساجی ایجاد شده است و تلفن کارگاه‌ها پشت سر هم زنگ می‌خورد و مشتریان تا ۶ ماه آینده، سفارش محصول داده‌اند. این یک فرصت طلایی برای بازگشت رونق ازدست‌رفته به صنعت پوشاک است که باید همکاری کنیم از دست نرود.
- گرانی ۶۰ درصدی پوشاک داخلی
نایب رئیس اول اتحادیه تریکو و خرازی اصفهان از افزایش ۶۰ درصدی قیمت پوشاک داخلی خبر می‌دهد و می‌گوید: نرخ اجناس وارداتی نیز تا ۳ برابر بالا رفته است و این گرانی در حالی اتفاق افتاده که بازار در رکود است. «مهدی میرطاووسی» کاهش تنوع تولیدات داخل را یکی دیگر از پیامدهای گرانی مواد اولیه می‌داند و می‌افزاید: بیشتر کارگاه‌های کوچک و حتی بعضی از تولیدکنندگان بزرگ پوشاک تهران در حال تعطیل شدن هستند. از سوی دیگر، سوءمدیریت نیز باعث شده است که اصناف نیز به مرز سقوط کشیده شوند.
او با اشاره به مشکلات تولیدکنندگان داخلی یادآور می‌شود: کارگاه‌های داخلی در سال‌های گذشته به دلیل نبود اعتبار، واردات بی‌رویه، بی‌ثباتی بازار ارز و پرداخت مالیات‌های سنگین نتوانسته‌اند تمام توان خود را به کار بگیرند و قدرت رقابت با پوشاک تُرک را ندارند، در حالی که کیفیت تولیدات داخلی به مراتب از پوشاک چینی بهتر است.