بر اساس آمارهای اعلام شده سکونتگاه‌های غیررسمی کاشمر در ضلع شرقی شهر از شمال شرق به جنوب شرق و نهایتا به جنوب غربی کشیده شده و ۱۳ هزار جمعیت را در خود جای داده است و اکنون ۸ هزار نفر از این جمعیت در درون محدوده هستند.
- خشکسالی؛ یکی از دلایل حاشیه‌نشینی
در همین خصوص شهردار کاشمر خشکسالی را یکی دلایل مهاجرت و حاشیه‌نشینی می‌داند و می‌گوید: ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حریم شهر و سکونتگاه‌های غیررسمی کاشمر به یکی از دغدغه‌های اصلی مدیریت شهری تبدیل شده است. «جعفر سلیمانی» می‌افزاید: منطقه حسین‌آباد با ۳/۴۱ هکتار به عنوان بزرگ‌ترین سکونتگاه غیررسمی کاشمر بوده و نسیم جنوبی با ۹۷/۲۳ هکتار، احمدآباد با ۵/۱ هکتار، گلشن و گوهر با ۱۶ هکتار، نرگس شمالی با ۱۲/۲۹ هکتار، نرگس جنوبی ۶ هکتار به‌عنوان دیگر سکونتگاه‌های غیررسمی این هستند.
وی از سکونت بیش از ۱۳ هزار نفر در بافت‌های غیررسمی کاشمر خبر می‌دهد و عنوان می‌کند: از مساحت هزار و ۵۰۰ هکتاری شهر کاشمر ۳۰۳ هکتار آن بافت فرسوده و ۵۵ هکتار آن حاشیه مسیل است. شهردار کاشمر بیان می‌کند: متاسفانه جایگیری مناطق کم‌برخوردار اجتماعی و اقتصادی و توسعه بی‌رویه سکونتگاه‌های غیررسمی شهر کاشمر در حاشیه مسیل شرقی موجب ایجاد معضلات گوناگون شهری از قبیل ناهنجاری‌های اجتماعی، امنیتی، اقتصادی، زیست‌محیطی و بهداشتی شده است.
وی می‌افزاید: تجمع جمعیت آسیب‌پذیر اقتصادی و اجتماعی شهر با تجاوز به حریم و بستر مسیل و ایجاد ساخت‌وسازهای غیرقانونی و تخلفات ساختمانی موجب تغییر در مورفولوژی زمین و تضعیف شدید ساختار بافت و شاکله شهری شده است. سلیمانی اظهار می‌کند: جاری شدن فاضلاب‌های خانگی در داخل مسیل به همراه دفن نخاله‌های ساختمانی و زباله‌های صنعتی و خانگی موجب انسداد مسیل در برخی قسمت‌ها یا کاهش عرض آن و آلودگی آب‌وخاک و مشکلات بهداشتی برای ساکنین محدوده‌های حاشیه شهر شده است.
وی می‌گوید: عدم وجود خدمات کافی سکونتی، بهداشتی، درمانی، تفریحی و ورزشی برای ساکنان حاشیه مسیل شهر کاشمر و منظر نامناسب موجب شده که کودکان این پهنه بزرگ سکونتی از حداقل امکانات بی‌بهره بوده و قربانی بسیاری از آسیب‌های اجتماعی این فضای ناکارآمد باشند و همواره خطرات بسیاری آنها را تهدید کند.
شهردار کاشمر می‌افزاید: معضلات ناشی از عدم رسیدگی به فضای رها شده مسیل شهر کاشمر و منظر نامناسب و نازیبایی‌های موجود در حریم و بستر این مسیل منجر به ذهنیتی منفی برای شهروندان شهر کاشمر و ۵/۳ میلیون زائر این شهر مذهبی شده است. وی یادآور می‌شود؛ احیا و ساماندهی حریم و بستر مسیل شرقی شهر کاشمر گام بلندی در تحقق عدالت اجتماعی به عنوان رسالت اصلی دولت و نظام مدیریت محلی و به عنوان تحقق یکی از خواسته‌های اصلی مردم شهر بوده و از طرفی این طرح می‌تواند محرکی برای بهبود فضاهای شهری و تامین ضرورت‌های سکونتی بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی متعدد این شهر بوده و موجب ارتقای شرایط اقتصادی و اجتماعی و افزایش تاب‌آوری محلات شهری شود.
- مرز ساخت‌وساز شهر باید معلوم شود
نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر این‌که مرز ساخت‌وساز شهر در حاشیه‌ها باید معلوم شود، می‌گوید: متاسفانه برخی از مناطق حاشیه‌نشین از جمله حسین‌آباد و احمدآباد در مسیر سیلاب قرار دارد که خطرات جانی برای ساکنان این مناطق در زمان حوادث ایجاد می‌شود.
«بهروز بنیادی» با اشاره به این‌که با توجه به افزایش حاشیه‌نشینی و بافت فرسوده در شرایط ایدهآلی نیستیم و به دلایل مختلف انگیزه حاشیه‌نشینی زیاد شده است، می‌افزاید: شهرداری به‌تنهایی نمی‌تواند مشکل حاشیه‌نشینی را کنترل کند و نیاز به همکاری بسیاری از ادارات از جمله فرمانداری و دادستان است تا به‌صورت جدی به این امر وارد شوند.
وی ادامه می‌دهد: متاسفانه طی چند سال گذشته در کاشمر شاهد رشد بی‌رویه حاشیه‌نشینی و سکونتگاه‌های غیررسمی که از کم‌توجهی و کم‌کاری دستگاه‌های متولی در برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز به وجود آمده هستیم. بنیادی با اعلام این‌که امروزه حاشیه‌نشینی کاشمر به یک معضل جدی شهری تبدیل شده اظهار می‌کند: با توجه به امکانات و اعتبارات محدود شهرداری اگر این روند ادامه داشته باشد، عدم بهره‌مندی همشهریان از خدمات‌دهی مناسب شهرداری را در بر خواهد داشت. برخی مواقع با تصمیم‌گیری‌های خودمان به مهاجرت روستاییان به حاشیه شهرها دامن می‌زنیم.
وی با بیان این‌که امروزه موضوع حاشیه‌نشینی از حالت صرفا حاشیه‌نشینی خارج شده و در مدیریت کشور به صورت امنیتی نگاه می‌شود، می‌گوید: عده‌ای در حاشیه شهر به‌صورت غیررسمی سکونت دارند و به‌عنوان شهروندان و ساکنین این شهر محسوب می‌شوند. نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی عنوان می‌کند: به رغم این‌که بر اساس مطالعاتی که در سال ۸۷ برای سکونتگاه‌های غیررسمی کاشمر صورت گرفت، اعلام شد در این شهر سکونتگاه غیررسمی وجود ندارد اما این‌که در کمتر از ۱۰ سال شاهد سکونت ۱۳ هزار نفر جمعیت در حاشیه شهر و تشکیل بیش از ۳۰۰ هکتار سکونتگاه غیررسمی هستیم آمار خوشایندی نیست.
- ضرورت فراهم کردن امکانات در روستاها
یک کارشناس مسائل اجتماعی سرعت رشد حاشیه‌نشینی در کاشمر را بالا می‌داند و می‌گوید: در بسیاری از این محله‌ها شاهد تجمع معتادین هستیم. «لیلا قرایی» اگر مسئولان برای ساماندهی مناطق حاشیه‌نشین کاری نکنند به محله‌هایی برای تزریق مجرمین به سایر نقاط شهر تبدیل خواهند شد، عنوان می‌کند: برخی بافت‌ها آسیب‌زا بوده، نمای مناسبی نداشته و در تردد مردم مشکل ایجاد می‌کنند.
وی با بیان این‌که متاسفانه شاهد هستیم هر ساله به جمعیت حاشیه‌نشینان شهرستان به میزان قابل توجهی اضافه می‌شود، می‌افزاید: اگر امکانات و زیرساخت‌های لازم در روستاها فراهم می‌شد، امروزه شاهد این میزان حاشیه‌نشین در کاشمر نبودیم. این کارشناس مسائل اجتماعی با تاکید بر این‌که باید شرایط ماندگاری روستاییان در روستاها فراهم شود، بیان می‌کند: زندگی ۱۳ هزار نفر در مناطق حاشیه شهر کاشمر آمار خوشایندی نیست.
وی همچنین بر اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری در تمامی محلات حاشیه‌نشین تاکید می‌کند و می‌گوید: زیرساخت‌های موجود کاشمر جوابگوی افزایش حاشیه‌نشینان نیست. قرایی با اشاره به این‌که حاشیه‌نشینی به گسترش انواع آسیب‌های اجتماعی اعم از فساد اخلاقی، اعتیاد، خرید و فروش موادمخدر دامن می‌زند، اظهار می‌کند: اکثر افرادی که از روستاها به کاشمر مهاجرت می‌کنند، نمی‌توانند در مناطق شهری ساکن شوند و به‌ناچار به حاشیه شهر کشیده می‌شوند.
وی توجه به مسائل فرهنگی و اجتماعی در حاشیه شهر کاشمر را حلقه مفقوده‌ای دانست که تاکنون به آن توجه نشده است، از سویی نگاهی که اکنون به حاشیه شهرها می‌شود فقط ساخت‌وساز بوده و به مسائل امنیت، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توجهی نشده است. این کارشناس مسائل اجتماعی با اعلام این‌که آنچه تاکنون در حاشیه شهر شکل گرفته از شرایط مطلوبی برخوردار نیست، می‌گوید: با وضعیت موجود حاشیه‌نشینی به معضلی ناجور کاشمر تبدیل شده است.
وی توانمندسازی را مهم‌ترین اقدام برای ساماندهی حاشیه‌نشین‌ها می‌داند و می‌افزاید: بدون شک اقدامات جزیره‌ای دردی از حاشیه‌نشین‌ها را درمان نمی‌کند.
- هزینه‌های حاشیه‌نشینی برای مدیریت شهری
عضو شورای شهر کاشمر با بیان این‌که رشد حاشیه‌نشینی هزینه سنگینی برای مدیریت شهری دارد، می‌افزاید: طی سال‌های اخیر حاشیه‌نشینی هزینه‌های زیادی برای مدیریت شهری کاشمر به همراه داشته است. «محمد صادقی» با تاکید بر این‌که نباید به مساله حاشیه‌نشینی سطحی نگریست، بیان می‌کند: در مناطق حاشیه‌نشین شاهد مشکلات بهداشتی هستیم. عضو کمسیون بهداشت شورای شهر کاشمر با اعلام این‌که باید به بهداشت مناطق حاشیه‌نشین بیشتر توجه شود، اظهار می‌کند: گاه شاهد مریضی‌های پوستی در میان کودکان این مناطق هستیم. وی با بیان این‌که اصول ایمنی در اغلب خانه‌هایی که در مناطق حاشیه‌نشین بنا شده‌اند رعایت شده، می‌افزاید: باید بیشتر به وضعیت مناطق حاشیه‌نشین توجه شود.