در علم باستان‌شناسی فرد با مطالعه در آثار گذشتگان و یادمان‌های تاریخی و باستانی در جهت شناسایی هویت ملی و بازسازی فرهنگ‌های باستانی گام برمی‌دارد. باستان‌شناسی علمی نوپدید است که چیزی حدود ۱۵۰ سال از عمر آن می‌گذرد و در کشور ما نزدیک به ۸۰ سال عمر دارد. در واقع علت پدید آمدن «سازمان میراث فرهنگی» کشور همین رشته باستان‌شناسی است. در ایران برای اولین بار در دهه ۴۰ هجری شمسی به‌همت دکتر «عزت‌الله نگهبان» که به‌حق باید او را پدر باستان‌شناسی نوین ایران دانست، وارد مرحله جدید و علمی شد.
به مناسبت هفته میراث فرهنگی مراسم نکوداشت استاد «رجبعلی لباف خانیکی» پیشکسوت باستان‌شناسی خراسان در موزه بزرگ خراسان برگزار شد. در این مراسم مدیران کل اسبق میراث فرهنگی خراسان رضوی، پیشکسوتان میراث فرهنگی استان، پیشکسوتان فرهنگ و تاریخ و ادبیات خراسان، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان، معاونان و مدیران اداره کل، اعضای شورای شهر و جمعی از مسئولان استان، استادان دانشگاه و شاگردان وی حضور داشتند.
- فعالیت‌های چشمگیر استاد
مدیر کل میراث فرهنگی خراسان رضوی با بیان این‌که استاد لباف بیش از ۵ دهه در عرصه باستان‌شناسی فعالیت دارد و از پیشکسوتان این عرصه در خراسان رضوی است، می‌گوید: از سوابق و فعالیت‌های وی می‌توان به کارشناسی باستان‌شناسی در اداره کل حفاظت آثار باستانی، موزه ایران باستان، دفتر آثار تاریخی، اداره کل میراث فرهنگی خراسان، معاون پژوهشی اداره کل میراث فرهنگی خراسان و مدیر کل میراث فرهنگی استان و همچنین مدیر موزه بزرگ خراسان اشاره کرد.
«ابوالفضل مکرمی‌فر» با اشاره به فعالیت‌های علمی وی در مجامع مختلف علمی بیان می‌کند: استاد لباف عضو هیات مدیره فرهنگسرای فردوسی، عضو هیات تحریریه فصلنامه پاز، مدیر پایگاه میراث فرهنگی نیشابور، عضو کمیته‌ای راهبردی پایگاه‌های میراث فرهنگی توس، نیشابور و رباط شریف، عضو شورای فنی و شورای پژوهشی اداره کل میراث فرهنگی استان است. وی می‌افزاید: تاکنون ۱۸ کتاب را تالیف کردند که ۲ عنوان از آنها کتاب برگزیده سال شده است.
همچنین تالیف ۱۴۹ مقاله علمی، تدوین و اجرای ۴ مستند تلویزیونی و تدوین و اجرای ۲ سریال تلویزیونی از دیگر آثار وی است. مدیرکل میراث فرهنگی خراسان رضوی با بیان این‌که استاد لباف فعالیت‌های فراوانی در همایش‌های داخلی و خارجی داشتند، اظهار می‌کند: وی کلاس‌های ایران‌شناسی و خراسان‌شناسی، آشنایی با باستان‌شناسی و تاریخ تمدن را پایه‌ریزی کرد. همچنین دریافت تقدیرنامه‌های متعدد از وزرای علوم و فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونین رئیس‌جمهوری، رؤسا و معاونین سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و استاندار خراسان رضوی و دریافت نشان فرهنگی و هنری فردوسی در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۵ از وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی از افتخارات استاد لباف خانیکی است.
- نامگذاری معابر و خیابان‌ها به نام مفاخر
رئیس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد و رئیس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر ضمن گرامیداشت هفته میراث فرهنگی بیان می‌کند: برگزاری چنین تجلیل بزرگی نشان‌دهنده بلوغ فرهنگی یک جامعه است که در زمان حیات یک فرد فرهیخته از او قدردانی شود. «محمدهادی مهدی‌نیا» با اشاره به جایگاه ارزشمند استاد لباف در دانشگاه آزاد درباره ویژگی‌های اخلاقی استاد اظهار می‌کند: ۳ ویژگی استاد لباف بسیار کمیاب است که باید موردتقدیر قرارگیرد. در ابتدا این استاد به‌عنوان یک معلم فرهیخته در انتقال مفاهیم، سپس در تراز پژوهشگر فردی کوشا و موفق هستند. همچنین در زمینه کارهای اجرایی زحمات بسیاری کشیده‌اند.
مهدی‌نیا ادامه می‌دهد: راهبرد شورای پنجم تعامل و همکاری با میراث فرهنگی است و اولین نتیجه تعامل شورای شهر و شهرداری در دوره پنجم با میراث فرهنگی بهره‌برداری از فاز نخست طرح بازپیرایی جلوخان آرامگاه فردوسی بود که ۲۵ اردیبهشت به بهره‌برداری رسید. تعامل با میراث فرهنگی در توس با بازپیرایی پردیس آرامگاه فردوسی تداوم خواهد یافت. نماینده شورای شهر مشهد تصریح می‌کند: شورای شهر در دوره پنجم به‌رسم قدردانی از زحمات بزرگان و پیشکسوتان و مفاخر، نامگذاری معابر را با پیشنهاد میراث فرهنگی استان انجام داده است.
- امانتداری، بارزترین صفت استاد
«سیدمهدی سیدی» مورخ مشهدی با بیش از ۳۰ سال رفاقت با استاد خانیکی به بیان خاطرات و سفرات خود با لباف می‌پردازد و بیان می‌کند: صمیمیت، صداقت و عشق به حوزه کار از خصوصیات بارز استاد لباف است. مهم‌ترین صفت اخلاقی استاد، سلامت مالی این فرد تاریخ‌دوست است، چراکه در سازمان میراث فرهنگی اگر بار کسی کج باشد و مانند استاد دسترسی به تمام اموال داشته باشد، هم‌اکنون باید میلیاردها ثروت داشته باشد، اما دست سالم استاد لباف از این ناپاکی‌ها مبرا و این امر قابل ستایش است. لازم به‌ذکر است کاشی ماندگار سردر منزل استاد رجبعلی لباف خانیکی از پیشکسوتان باستان‌شناسی خراسان رضوی با حضور جمعی از مسئولان و شاگردان این استاد نصب شد.