ساختار و سازه اقامتگاه بوم‌گردی برگرفته از معماری سنتی منطقه میزبان و با کاربست عناصر و مصالح بوم‌آورد است. رعایت اندازه، رنگ، شکل، بافت، مبلمان و حتی چیدمان بر پایه معماری پایدار محیط‌محور است. نتایج نشان می‌دهد علاوه بر خصوصیات فیزیکی منطبق بر محیط شامل زاویه قرارگیری، رنگ بنا، اندازه انسان مقیاس و کاربری‌های چندگانه، باید نحوه مدیریت و بهره‌برداری نیز طبق اصول توسعه پایدار معماری لحاظ شود. استفاده از سیستم چرخه مصرف آب، بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر، مدیریت پسماند و بازیافت آن و همچنین مشارکت محلی از جمله مصادیق لازم‌الاجرا در تحقق موفقیت یک اقامتگاه بوم‌گردی به عنوان یک اقامتگاه پایدار در بوم‌گردی است.
جامعه بشری در آغاز هزاره سوم میلادی تغییرات تازه‌ای را در عرصه صنعت گردشگری تجربه می‌کند. صنعت گردشگری فرایند تلفیق‌یافته‌ای از فضای فیزیکی و جامعه انسانی است که اشکال جدید آن نتیجه تغییر در ارزش‌ها و نگرش‌های زندگی انسان، تکنولوژی پیشرفته، رشد انفجارگونه اطلاعات و نیروهای سیاسی است. صنعت گردشگری با ماهیتی چندبعدی علاوه بر تامین نیاز گردشگران، باعث تغییرات عمده‌ای در سیستم جامعه میزبان می‌شود.
از این رو دولتمردان در تلاشند تا با مهیاسازی و ارزشمند کردن جاذبه‌های گردشگری در مناطق دارای پتانسیل، فرصت بهره‌مندی از ابعاد مثبت این صنعت را فراهم سازند. یکی از مهم‌ترین تاسیسات گردشگری در تمام انواع آن، اقامتگاه‌ها هستند. هتل، متل، هتل آپارتمان، بوتیک هتل، ویلا، خانه روستایی و اقامتگاه بوم‌گردی برخی از انواع آن هستند. ویژگی‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی کالبد میزبان، تعیین‌کننده فاکتورهای موثر در طراحی، ساخت و مدیریت بهره‌برداری از اقامتگاه‌های بوم‌گردی می‌شود.
از این رو جامعه بین‌المللی اکوتوریسم یا اقامتگاه بوم‌گردی را اینگونه تعریف می‌کند که اقامتگاهی است که ضمن فراهم آوردن امکان اسکان و جذابیت برای بوم‌گردان، از طراحی و ساختی کاملا منطبق با اصول توسعه پایدار و معماری بوم میزبان بهره‌مند بوده و در مهم‌ترین ویژگی، فرصت مشارکت جامعهمیزبان و میهمان را در راستای توسعه بوم مقصد و بهبود وضعیت جامعه میزبان خلق می‌کند.
اقامتگاه بوم‌گردی در بوم‌های مختلف دارای ساختاری منطبق با ویژگی‌های محیط میزبان از جمله فرم، رنگ، اندازه، ارتفاع، حجم و متریال تشکیل‌دهنده هستند. متاسفانه چالش و مساله اصلی در بسیاری از روستاهای کشور نبود یک استاندارد مطلوب و مبتنی بر توسعه پایدار برای احداث ابنیه و سایر ساخت‌ها از جمله اقامتگاه‌های بومی است. از طرف دیگر یکی از ابعاد موثر در تعیین حدود توسعه، طراحی بوم اقامتگاه‌های گردشگری مشتمل بر نحوه ساخت، نوع مصالح، همگونی با محیط طبیعی، نحوه مدیریت، انرژی مصرفی و... است.