نرخ خرید هر کیلوگرم گندم ۱۷ هزار ریال تعیین شده است و پیش‌بینی می‌شود امسال ۹۵۰ هزار تن گندم در آذربایجان شرقی تولید شود که از این میزان حدود ۶۵۰ هزار تن خرید تضمینی خواهد شد. خرید تضمینی گندم تا پایان شهریور ادامه دارد، اما در این میان ابهاماتی از جمله کاهش مراکز خرید گندم، عدم فعالیت مراکز فروش گندم غیردولتی، محدودیت و ممنوعیت فروش گندم به خارج از استان و تاخیر احتمالی در پرداخت وجوه کشاورزان و مطالبات آنها مانند سال‌های قبل مطرح است. کاهش مقداری از وزن گندم در هنگام خرید هم جزو دغدغه‌های گندم‌کاران به شمار می‌رود.
- هزینه‌های سنگین حمل گندم به مراکز خرید
«ابراهیم اسدی» یکی از گندم‌کاران در خداآفرین با بیان این‌که بر اساس اعلام مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان امسال فرایند خرید و فروش این محصول محدودتر شده است می‌گوید: امسال مراکز خرید بخش خصوصی در استان اجازه فعالیت ندارند و باید گندم‌ها را به مراکز دولتی تعیین‌شده تحویل دهیم. با توجه به وسعت اراضی کشاورزی استان تعدادی مراکز خرید در نظر گرفته شده است و باید گندم‌ها را به این مراکز حمل کنیم که هزینه سنگینی به کشاورزان تحمیل می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: در سال‌های گذشته، دلالان برای خرید گندم تا سر زمین کشاورزی هم می‌آمدند و در فروش محصول قادر به انتخاب و چانه‌زنی بودیم. در کنار تمام مشکلاتی که وجود داشت هزینه‌های سنگین جابه‌جایی محصول به ما تحمیل نمی‌شد، اما امسال شرایط محدودتر شده است. ضمن این‌که در فروش محصول به مراکز خرید معمولا درصدی به عنوان آفت محصول کسر می‌شود که برای کشاورزان زیان دارد.
اسدی بیان می‌کند: کارخانه‌های تولید برخی صنایع غذایی از جمله ماکارونی که ماده اولیه خود را از گندم تامین می‌کنند، امسال با توجه به بازار خوب صادراتی برای خرید گندم پیش‌قدم شده‌اند و کشاورزان برای کسب سود بیشتر به این معامله با این واحدها بی‌میل نیستند، اما با توجه به ضوابط تعیین‌شده، کشاورزان حق فروش محصولاتشان را به واسطه‌های خصوصی ندارند.
هرچند آنچه اسدی به عنوان مشکل مشترک دیگر کشاورزان منطقه و حتی سایر شهرهای استان عنوان می‌کند تمام مشکلاتشان نیست آنها خواستار مشخص شدن سازوکاری برای پرداخت به‌موقع وجوه گندم هستند و امیدوارند مانند سال‌های قبل تاخیری در پرداخت مطالبات آنها وجود نداشته باشد، چراکه مراکز دولتی گندم را به نرخ خرید نقدی از آنها می‌خرند، اما زمان زیادی برای پرداخت پول صرف می‌کنند که فقط ضرر و زیان است. آنها معتقدند موضوع مهم‌تر از مشکلات مطرح‌شده، بی‌ثباتی موجود در بازار مواد غذایی است و مشخص نیست که چه میزان افزایش قیمتی در ماه‌های آینده وجود خواهد داشت. به همین دلیل، تاخیر در پرداخت مطالبات گندم‌کاران زیان مضاعفی به آنها وارد می‌کند.
- تمهیدات لازم برای خرید گندم در استان
مدیرعامل شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه ۸ کشور در گفت‌وگو با همشهری درباره تعیین مراکز دولتی خرید گندم در استان اظهار می‌کند: ۹۰ مرکز برای خرید گندم مازاد بر نیاز کشاورزان استان تعیین‌شده که این تعداد در صورت نیاز قابل افزایش است و با درخواست کشاورزان و تایید کارشناسان و مسئولان مربوطه مراکز جدید دولتی در شهرهای مختلف راه‌اندازی و گندم در همان محل از کشاورزان تحویل گرفته می‌شود. اما مراکز در نظر گرفته فعلی هم در مناطقی مستقر شده‌اند که محل دپو بیشتر گندم استان به شمار می‌رود.
«اسفندیار ابوالحسن‌زاده» درباره انتقاد کشاورزان در مورد کسر بخش کوچکی از محصول به عنوان آفت گندم عنوان می‌کند: در نظر گرفتن بخشی از محصول به عنوان آفت مفید و غیرمفید هر سال صورت می‌گیرد. نرخ در نظر گرفته با محاسبه ۴ درصد افت مفید و یک درصد افت غیرمفید است. بنابراین حداکثر قیمت به کشاورزان پرداخت می‌شود.
وی با بیان این‌که برای حل ترافیک خودروهای حمل گندم هم تدابیری اندیشیده شده است اظهار می‌کند: خرید تضمینی گندم تا پایان شهریور یعنی حدود ۴ ماه ادامه دارد و البته این زمان قابل تمدید است. ابوالحسن‌زاده با اشاره به پیش‌بینی تولید حدود ۸۵۰ هزار تن گندم در استان و خرید حدود ۶۵۰ هزار تنی این محصول به صورت تضمینی بیان می‌کند: هر سال بخشی از تولید گندم کشاورزان از سوی کارخانه‌ها برای مصارف صنعتی و از سوی بخش خصوصی خریداری می‌شود، اما امسال برای افزایش فروش گندم به مراکز خرید دولتی بسته‌های تشویقی به کشاورزانی تعلق گرفته که محصولشان را به دولت بفروشند.
- نظم در بازار گندم استان
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی هم با بیان این‌که امسال بر خلاف برخی تبلیغات و هجمه‌ها، افزایش خرید گندم در استان وجود دارد، می‌گوید: در حالی که در سال گذشته با رکوردزنی خرید گندم حدود ۶۳۰ هزار تن گندم خریداری شده بود، امسال پیشی‌بینی شده این میزان تا ۶۴۵ هزار تن هم برسد و در سیلوهای ملکی، اجاره‌ای و مراکز دیگر ذخیره شود.
«علی جهانگیری» با بیان این‌که امسال با توجه به تغییرات به‌وجودآمده در صنایع غذایی و افزایش قیمت ارز و درخواست بخش قابل‌توجهی از محصول گندم استان از سوی کارخانه‌های خارج از استان و حتی کشور عنوان می‌کند: با دستور استاندار امسال ممنوعیت خروج گندم از استان اعمال می‌شود و تنها به بارهای گندمی که مجوز حمل دارند اجازه خروج از استان داده خواهد شد. این اقدام با هدف کنترل بازار و تامین نیاز داخل استان صورت می‌گیرد.
وی با اشاره به تصمیم دولت برای پرداخت به‌موقع مطالبات گندم‌کاران اظهار می‌کند: امسال تلاش می‌شود در حداقل زمان این مطالبات پرداخت شود و کشاورزان متحمل زیان نشوند. جهانگیری کنترل بازار گندم و آرد استان را نیازمند همکاری تمام بخش‌ها عنوان می‌کند و می‌گوید: باید تمامی دستگاه‌های مرتبط در این زمینه با دستگاه‌های نظارتی و هماهنگی استان همراهی کنند تا بتوانیم نیاز استان را تامین کنیم. ضمن این‌که واحدهای صنعتی و کارخانه‌ها هم می‌توانند گندم مورد نیاز خود را هم از بازار تامین کنند و هم تمهیداتی برای خرید از کشاورزان اندیشیده شده است.
- بسته تشویقی برای کشاورزانی که محصولشان را به دولت می‌فروشند
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با بیان این‌که خرید تضمینی سال آینده شامل کشاورزانی می‌شود که امسال به دولت گندم بفروشند اظهار می‌کند: این تصمیم بر مبنای مصوبه اخیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز آذربایجان شرقی و با هدف جلوگیری از هر گونه قاچاق گندم و آرد استان اتخاذ شده است.
«اکبر فتحی» با اشاره به این‌که سیاست‌های تشویقی جهاد کشاورزی شامل آن دسته از کشاورزانی خواهد شد که گندم خود را به دولت بفروشند می‌افزاید: به بهره‌برداران و گندم‌کاران استان توصیه می‌شود گندم خود را تنها به مراکز وابسته به جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی تحویل دهند تا دست دلالان و اخلالگران از بازار قطع شود. این مسئول از ادارات و ارگان‌های مسئول خواست مراقبت‌های بیشتری برای جلوگیری از خروج غیرقانونی گندم و آرد از محورهای مواصلاتی به مرزهای کشور انجام دهند. وی تاکید کرد: بر اساس برآوردهای کارشناسی، میزان تولید گندم استان در سال جاری ۹۰۰ هزار تن پیش‌بینی می‌شود و ۶۵۰ هزار تن از گندم تولیدی استان به عنوان گندم مازاد بر نیاز کشاورزان از سوی مراکز خرید گندم خریداری خواهد شد.