مرکز دیدبانی اجتماعی شبکه‌ای علمی و پژوهش‌محور است که رصد نظام‌مند و مستمر شرایط، مسائل، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی در پهنه جغرافیایی استان مرکزی را برعهده دارد تا از سیاست، برنامه، تصمیم‌گیری و اجرای کارآمد و مبتنی بر واقعیت‌های موجود حمایت کنند. آسیب‌های اجتماعی معمولاً به مشکلات و مسائلی گفته می‌شود که با هنجارهای اجتماعی جامعه در تضاد است و نظم اجتماعی در جامعه را دچار اختلال می‌کند.
نبود توجه به نشاط و شادابی در جامعه و به تبع آن خانواده‌ها و همچنین گسترش مناطق حاشیه‌ای و نبود امکانات و برنامه‌ریزی این‌چنینی در این مناطق رشد آسیب‌های اجتماعی را به همراه داشته است. در استان مرکزی نیز با وجود مناطق حاشیه‌ای، کمبود فضای مناسب تفریحی و نداشتن زیبایی شهری این چالش موج می‌زند، البته به تازگی با همکاری دستگاه‌های مختلف و همچنین تدوین سند پیشگیری کاهش آسیب‌های اجتماعی و توجه به مناطق حاشیه‌ای و همچنین اقداماتی که در این مناطق برای رفع مشکلات و مسائل موجود از سوی مسئولان تا حدودی انجام شده آسیب‌های اجتماعی در استان کاهش پیدا کرده است. با توجه به این‌که یکی از مبناهایی که توسعه اجتماعی هر استان را با آن مورد سنجش قرار می‌دهند سرمایه اجتماعی است، مرکزی در سال گذشته در همه شاخصه‌های اجتماعی بهبود قابل توجهی را نسبت به سال‌های قبل داشته است که امیدواریم این روند تا نقطه مطلوب ادامه داشته باشد.
- صیانت از نهاد و حریم خانواده
مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی می‌گوید: قربانیان اصلی مشکلاتی که به هر دلیل خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهد زنان و کودکان هستند و بی‌شک آسیب‌های اجتماعی بیشتر از همه، این ۲ قشر را درگیر خواهد کرد. «غلامرضا فتح‌آبادی» بیان می‌کند: با توجه به اهمیت این موضوع و مطالعاتی که در این بخش انجام شده برنامه‌های اولویت‌دار مهار آسیب‌ها در کشور با برش استانی در مرکزی دنبال شده که با هم‌افزایی و استفاده از ظرفیت دستگاه‌های متولی در این بخش و همچنین سازمان‌های مردم‌نهاد توانسته در کنترل و پیشگیری از این موضوع به‌ویژه در حوزه بانوان بسیار تأثیرگذار باشد.
وی با اشاره به طرح دیدبان آسیب‌های اجتماعی در استان ادامه می‌دهد: این طرح نیز ظرفیتی برای انجام اقدامات هدفمند و ایجاد فرصت‌های مطالعاتی، اجرایی، پژوهشی، مردمی و فرهنگی در زمینه کاهش آسیب‌های اجتماعی بوده که اثربخشی بسیار زیادی را در این حوزه داشته است. مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی می‌افزاید: با انجام این اقدامات شاهد کاهش آسیب‌های اجتماعی در سال‌های اخیردر این استان بوده‌ایم که این روند کاهشی بیان‌کننده مشارکت تأثیرگذار همه دستگاه‌ها به‌ویژه نهادهای مردمی است. فتح‌آبادی اظهار می‌کند: برای حفظ و ادامه این روند کاهش در بسیاری از جرائم که استان در آنها دارای رتبه‌های بالایی بوده تلاش و همکاری افزایش یافته است. همچنین انجام اقدامات و برنامه‌های پیشگیرانه با جدیت بیشتری دنبال می‌شود.
وی با اشاره به این‌که در سال‌های اخیر در زمینه جرائم اجتماعی روند کاهشی در استان وجود داشته می‌گوید: در نهاد خانواده از جمله همسرآزاری، کودک‌آزاری و فرار از خانه هنوز هم مشکلاتی وجود دارد که باید در این زمینه تدابیر و برنامه‌هایی به منظور رفع این معضلات اتخاذ شود. مدیر کل دفتر امور اجتماعی استانداری بیان می‌کند: با توجه به وجود مشکلات در حوزه خانواده امسال برنامه‌های اجتماعی با هدف صیانت از نهاد و حریم خانواده و کاهش این جرائم تحت عنوان نشاط اجتماعی در نظر گرفته شده که در این بخش نیز وظیفه هر دستگاهی مشخص شده است.
- تحکیم بنیان خانواده
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار مرکزی نیز با اشاره به این‌که تحکیم بنیان خانواده یکی از وظایف اصلی و اولویت‌دار مدیریت اجتماعی استان است می‌گوید: برای این اقدام علاوه بر اصلاح الگوهای رفتاری، تلاش برای افزایش ازدواج و کاهش طلاق نیز بسیار مهم است. بنابراین باید از ظرفیت‌های موجود در استان برای کاهش آسیب‌های اجتماعی استفاده شود.
«بهروز اکرمی» بیان می‌کند: کاهش ازدواج و از طرفی افزایش طلاق زمینه‌ساز بروز مشکلات و معضلات بسیار جدی در جامعه است و آسیب‌های اجتماعی بسیار زیادی را به همراه خواهد داشت که در این بخش باید با استفاده از نظرات کارشناسان، متخصصان و صاحب‌نظران برای رفع این معضل چاره‌اندیشی کرد. وی ادامه می‌دهد: علاوه بر موارد ذکر شده برای رفع معضلات و مشکلات اجتماعی در جامعه نباید از نهاد خانواده غفلت کرد، بلکه باید از این ظرفیت مهم برای برنامه‌های توسعه‌محور، اصلاح رفتارهای نادرست و افزایش همگرایی و انسجام اجتماعی و فرهنگی در جامعه استفاده کرد که قطعاً استفاده از چنین ظرفیتی می‌تواند دستاوردهای بسیار مثبتی را به همراه داشته باشد.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار مرکزی با اشاره به این‌که بیشترین آسیب‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌ای رخ می‌دهد می‌افزاید: برای رفع این مشکل امسال۲ دفتر تسهیلگری در مناطق حاشیه‌ای و سکونتگاه‌های غیررسمی این استان راه‌اندازی شده است. اکرمی با اشاره به این‌که یکی از این دفاتر در اراک و یکی دیگر در ساوه ایجاد شده است اظهار می‌کند: این دفاتر باید با استفاده از ظرفیت ساکنان این مناطق و مردم همین محله‌ها در زمینه بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، حقوقی، شهرسازی و مددکاری اجتماعی در این سکونتگاه‌ها اقدامات لازم را انجام دهند. وی می‌گوید: با ایجاد این دفاتر و با شناسایی مشکلات و مسائل مردمان این مناطق با توجه به این‌که این دفاتر دولتی نیستند به دنبال جلب اعتماد و افزایش تاب‌آوری مردم در برابر مشکلات هستیم که امیدواریم همین مسئله بتواند کاهش آسیب‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌ای را به دنبال داشته باشد.
- اجرای طرح‌ها و اقدامات بلندمدت
مدیر کل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری مرکزی می‌گوید: برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و انجام اقدامات فرهنگی در این زمینه نیاز به اقدامات بلندمدت است، چراکه طرح‌های مقطعی و کوتاه‌مدت بعد از مدتی اثربخشی خود را از دست می‌دهند. «زهرا فرجی» بیان می‌کند: با توجه به این‌که در سال‌های اخیر آسیب‌های اجتماعی در حوزه بانوان رشد و سن گرایش زنان به در این موارد کاهش داشته این حوزه در زمینه اجرای سند کاهش آسیب‌های اجتماعی مورد تأکید مقام معظم رهبری از همه ظرفیت‌های خود استفاده کرده و توانسته اقدامات مثبت و تأثیرگذاری را نیز انجام دهد. وی ادامه می‌دهد: برای کاهش آسیب‌های اجتماعی با توجه به این‌که این آسیب‌ها دارای علل و عوامل متعددی هستند نخست باید همه این علت‌ها شناسایی و ریشه‌یابی شوند و بعد از آن با استفاده از نظرات کارشناسانه برای رفع این موارد گام برداشته شود.
مدیر کل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری مرکزی می‌افزاید: بیشتر آسیب‌های اجتماعی در جامعه که شاهد آن هستیم ناشی از مسائل و معضلات فرهنگی است. بنابراین وضعیت فرهنگی جامعه باید به درستی و به طور علمی مدیریت شود تا بتوانیم آسیب‌های اجتماعی را کنترل کنیم و
کاهش دهیم.