اینها جملاتی است که از زبان عده‌ای از راهنمایان گردشگری و مدیران آژانس‌های مسافرتی قم بیان می‌شود. مشکل گردشگری قم فقط این نیست که مسئولان آن نگاه صنعتی به آن ندارند، بلکه دغدغه مهم‌تر قم این است که اهالی آن از ظرفیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری و طبیعی آن در کم‌خبری محض به سر می‌برند، به طوری که می‌توان ادعا کرد، گردشگری قم در حوالی مدار صفر درجه چرخ می‌زند.
- نگاه اشتباه قمی‌ها به گردشگری
یکی از پیش‌کسوتان و راهنمایان گردشگری قم از سهم بسیار ناچیز شهر در صنعت گردشگری کشور گلایه کرد و گفت: در شهر ما به گردشگری نگاه کاملا تفریحی و عافیت‌طلبانه می‌شود. در حالی که گردشگری یک علم لذت‌بخش است. «ابوالفضل قیامی» با اعلام این‌که دلخوشی به درآمدهای نفتی ارزش صنعتی دیگر منابع اقتصادی را از سکه انداخته است اظهار کرد: گردشگری زمانی می‌تواند رونق و توسعه پیدا کند که به عنوان یک صنعت درآمدزا و کارآفرین پذیرفته و ترویج شود.
وی با بیان این‌که در ۱۰ سال گذشته رشد و توسعه گردشگری در استان از طرف گروه‌های خودجوش و علاقه‌مند مورد توجه واقع شده است بیان کرد: تاکنون ۱۳ دوره آموزشی راهنمای گردشگری با ظرفیت کلاس‌های ۳۰ نفره برگزار کرده‌ایم که در توسعه و فرهنگ‌سازی گردشگری تخصصی و سودآور نقش چشمگیری دارد. قیامی گفت: بیشتر آژانس‌های مسافرتی نقش بنگاه‌های بلیت فروشی را ایفا می‌کنند. تمرکز بسیاری از آنها برای تورهای زیارتی مشهد، کربلا و مکه است و به طبیعت‌گردی و جاذبه توریستی توجهی ندارند. این پژوهشگر پیش‌کسوت بوم‌گردی ادامه داد: بسیاری از تورهای گردشگری و آژانس‌های مسافرتی به قم به عنوان مقصد گردشی توجه نمی‌کنند و بیشتر دنبال اعزام از قم به دیگر شهرها هستند.
قیامی با بیان این‌که برخلاف تصور بسیاری قم فقط به مسجد مقدس جمکران و حرم حضرت معصومه(س) ختم نمی‌شود ادامه داد: اخیرا توانسته‌ایم با تشکیل یک گروه حرفه‌ای اطلاعات ۱۰۰ جاذبه مهم گردشگری استان قم را جمع‌آوری و به صورت فایل‌های الکترونیکی معرفی کنیم. مدیر سایت گردشگری خوبگرد قم با ابراز تأسف از این‌که بسیاری مناطق تاریخی، فرهنگی و طبیعی قم حتی برای اهالی قم ناشناخته است گفت: بر این اساس برای شناسایی و بهره‌مندی محورهای گردشگری قم را به مناطق گردشی بیست‌گانه تقسیم کرده‌ایم که راهنما و فرصت بسیار خوبی برای شناسایی و توسعه گردشگری استان قم است.
- سهم ناچیز در صنعت گردشگری
یکی دیگر از پژوهشگران و پیش‌کسوتان حوزه گردشگری گفت: سهم مردم قم از قم‌شناسی و بوم‌گردی از بسیاری از شهرهای کلان دیگر ناچیزتر و تأسف بارتر است. «محمد آقازاده» با طرح این مسأله که در دهه ۸۰ پایه‌گذار تورهای گردشی علمی و حرفه‌ای در قم بوده است اظهار کرد: در سال‌های نه چندان دور قم‌گردی و قم‌شناسی گروهی مورد بی‌توجهی برخی از افراد قرار می‌گرفت.
وی با بیان این‌که بیش از ۵۰۰ لیدر و ۸۰۰ فارغ‌التحصیل گردشگری در کشور وجود دارد افزود: بیشتر تورهای گردشگری در استان قم به طبیعت‌گردی و انجام سفرهای تفریحی محدود می‌شود. آقازاده با تأکید بر این‌که باید سفرهای گروهی برای هویت‌شناسی و شناسایی گذشته تاریخی و فرهنگی هر شهر برنامه‌ریزی شود، اضافه کرد: اکنون برخی از تورهای گردشگری درگیر خوشگذرانی و موسیقی‌های تفریحی شده است.
- جای خالی فرهنگ‌سازی و آموزش
در بخش دیگری از این نشست، یکی از راهنمایان گردشگری استان قم با بیان این‌که ایران در میانه جدول فعالیت بانوان در عرصه گردشگری است گفت: رتبه اول تا سوم این جدول در اختیار کره جنوبی، پرو و شیلی است. «الهام نداف‌نیا» با تأکید بر این‌که عرصه‌های گردشی استان قم معرفی و اطلاع‌رسانی نشده است افزود: بسیاری از مسافران و گردشگران باور نمی‌کنند که بانوان قمی اجازه و توانایی فعالیت در عرصه‌های گردشگری و تورلیدری را دارند.
وی با ابراز تأسف از ناشناخته ماندن تمدن ۷ هزار ساله شهر قم اظهار کرد: بسیاری از ظرفیت‌های سرمایه اجتماعی، فرهنگ و تمدن استان قم برای توسعه گردشگری مهجور مانده است. این تورلیدر قمی با انتقاد از ترویج و توسعه تورهای گردشگری سطحی و بی‌محتوا در استان گفت: راهنمایان گردشگری باید با سپری کردن دوره‌های آموزشی حرفه‌ای نحوه مدیریت و روش سفر کردن در مبدأ و مقصد را یاد بگیرند و به گردشگران یاد بدهند. نداف‌نیا با تأکید بر این‌که باید ذهنیت‌های نادرست در مورد گردشگری و جاذبه‌های طبیعی و تاریخ شهر قم را اصلاح کنیم افزود: ۲۹ مرکز آموزش عالی در قم وجود دارد که باید بتوانند دانشجویان بومی گردشگری جذب و صنعت گردشگری استان قم را ترویج کنند.
- فعالیت تورهای غیرمجاز
یکی از مدیران تورهای گردشگری قم با اعلام این‌که مجوزهای صادره از سازمان گردشگری استان قم در برخی از شهرها اعتباری ندارد گفت: تورهای گردشگری در استان می‌خواهند قانونی و با مجوز کار کنند، اما دچار مشکل و موانع می‌شوند. «مجید حسنی» با طرح این ادعا که تورهای غیرمجاز بسیاریدر قم فعالیت می‌کنند اظهار کرد: تورهای غیرمجاز علاوه بر زیرپا گذاشتن اصول گردشگری، ممکن است آسیب‌های اجتماعی و ضرررسانی به محیط‌زیست را به همراه داشته باشند.
آنچه از لابلای گفته‌های کارشناسان و دلسوزان حوزه گردشگری استان بر می‌آید این است که گردشگری قم به دلیل کم‌توجهی و کم‌لطفی برخی مسئولان، نه به شکل یک صنعت درآمده، نه نگاه تخصصی و عمیق به آن می‌شود و نه برای کسی باورپذیر شده است که قم می‌تواند با معرفی درست ظرفیت‌ها به شهر مقصد گردشگری مبدل شود.
- نبود بانک اطلاعاتی جامع از جاذبه‌های گردشگری
یکی از پژوهشگران و پیش‌کسوتان حوزه گردشگری با اشاره به این‌که بسیاری از گردشگران خارجی برای آشنایی با آداب و رسوم و موسیقی اصیل به شهرهای کشور سفر می‌کنند بیان کرد: لازم است آژانس‌های گردشگری با تدوین و ابلاغ آیین نامه‌ها زمینه و شرایط انجام یک سفر تفریحی-علمی و استاندارد را فراهم آورند. «محمد آقازاده» از ثبت بیش از ۳۸۰۰ اثر تاریخی در قم خبر داد و گفت: این در حالی است که ۸۰۰ اثر دیگر قابلیت ثبت و توجه دارند، اما واقعیت این است که متولیان میراث فرهنگی قم به آثار توجهی نمی‌کنند.
استاد حوزه گردشگری استان قم بر لزوم ایجاد یک بانک اطلاعاتی منسجم و جامع از آثار تاریخی و فرهنگی استان تأکید و اظهار کرد: گردشگری می‌تواند گام بسیار مهمی در اتحاد و همدلی اقوام و رفع پیش‌فرض‌ها و اذهان موهوم باشد. آقازاده با ابراز خرسندی از فعالیت حوزویان برای ورود به عنوان راهنمای گردشگری تأکید کرد: بیش از ۸۰ نفر از طلاب حوزه در حال آموزش دوره‌های لیدری گردشگری در شهرهای مختلف هستند. وی با تأکید بر این‌که موضوع مهم در تورهای گردشگری حفظ امنیت جامعه مقصد گردشگری است اظهارکرد: تورلیدرها باید بدانند برخی از مناطق و شهرها در محدوده امنیتی قرار دارند و مجوز و هماهنگی‌های لازم برای حضور در این مناطق باید فراهم شود.