«اخلاق» در لغتبه معناى سجیه، سرشت و صفات باطنى است. علماى اخلاق نیز تعریفى قریب به همین معناى لغوى از اخلاق کردهاند. در نظر آنان، «خلق» سجیه و سرشتى است که در نفس ملکه شده است و افعال بدون نیاز به فکر و تامل از او صادر مىشود.
آیا بد اخلاقی‌های سیاسی را با آیین نامه و برگزاری همایش می‌توان رفع کرد؟ روش‌هایی که برای مواجهه با بد اخلاقی‌ها اعمال می‌شود درست است؟ اصلا تا کنون کاری در راستای رفع بد اخلاقی‌ها انجام شده است؟
وقتی رفتاری ملکه ذهن آدمی می‌شود چگونه می‌توان با آن مواجه شد؟
با نگاهی به میهمانان همایش بررسی منشور اخلاق انتخاباتی که شامل نمایندگان احزاب و گروه‌های سیاسی، افرادی از حوزه، دانشگاه، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، وزارت ارشاد، بسیج و دفاتر ائمه جمعه سراسر کشور و مسئولین رسمی و دولتی شامل وزیر کشور، رئیس ستاد انتخابات، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سازمان صدا و سیما می‌شود شاهد حضور طیفی از آنانی که در سامان دادن فضای انتخابات سهم دارند هستیم.
آنانی که رعایت اخلاق و اجتناب از روش‌های غیرمدنی و اخلاقی نتیجه بخشی از اقدامات آنان خواهد بود.
عبدالله رمضان‌زاده قائم مقام دبیرکل جبهه مشارکت ایران اسلامی در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به اینکه حضرت امیرالمومنین(ع) در کلامی راجع به حکومت آن را طعمه نمی‌داند که مثل گرگ به جانش بیافتند گفت: حکومت ابزار خدمت است و روش‌هایی که برای رسیدن به حکومت دنبال می‌شود باید مشروع باشد.
وی به اشاره به ضرورت رعایت قواعد اخلاقی در بازی سیاسی روش‌های ماکیاول برای رسیدن به قدرت که بر مبنای دروغ، تهمت، افترا، تقلب، رشوه و... قرار دارد را معیار و روش مناسب و اخلاقی برای کسب قدرت ندانست.
آنچه رمضان‌زاده به آن اشاره می‌کند واقعیتی است که همه به آن معترفندف اما چرا؟ وی معتقد است: اگر در ساختار حکومتی این مسائل نهادینه شود نمی‌توان از حکومتی که بر مبنای اخلاق قرار دارد یاد وو نظامی نیز که اخلاقی نباشد ناگزیر اسلامی نیز نمی‌تواند باشد.
وی افزود: مبنا در شیوه‌های رسیدن به حکومت باید بر مبنای اخلاق باشد چرا که وقتی حکومت هدف می‌شود و تقاضاهایی را تعریف می‌کنند ضرورتا اهداف کسب پول و مال نیست و شهرت و قدرت نیز از جمله عواملی است که عده‌ای به‌دنبال آن هستند که قدرت را به هر قیمت کسب کنند.
قائم مقام دبیرکل جبهه مشارکت ایران اسلامی راه جلوگیری از رعایت نکردن اخلاق سیاسی در جامعه آزادی دانسته و افزود: اگر ساختار حکومت طرفدار آزادی باشد باید از طریق نهادهایی که مردم ایجاد می‌کنند تا بر رفتارهای حکومت گران نظارت کنند امکان نظارت بر رفتارها فراهم باشد و الا صرفا با هیچ ابزار و منش درون حکومتی نمی‌توان به درستی جلوی بداخلاقی در حکومت را گرفت.
حمیدرضا ترقی دبیربین‌الملل حزب موتلفه اسلامی نیز ریشه بد اخلاقی‌های انتخاباتی را عدم بلوغ سیاسی در رقابت‌هابی سیاسی می‌داند.
وی در گفت‌وگو با همشهری دلیل این مسئله را ناشی از تحمل نکردن سلیقه مخالف دانسته و تأکید کرد:تأثیر پذیری از توطئه‌ها و طراحی سناریوهای دشمنان انقلاب عامل دیگر بداخلاقی‌های سیاسی است.
ترقی فقدان پایگاه اجتماعی افراد را نیز یکی دیگر از عوامل بد اخلاقی‌های سیاسی دانسته و می‌گوید:این افراد برای جبران فقدان پایگاه اجتماعی در جهت تخریب دیگران وارد شده و به‌دلیل ناتوانی در اثبات شایستگی‌ها خود دیگران را نفی می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه دولت و دستگاه‌های اجرایی تجلی قدرت در فعالیت‌های سیاسی هستند افزود: اگر افراد برای گرفتن و کسب قدرت بخواهند از معیارهای اخلاقی عبور کنند و همه چیز را فدای قدرت کنند این‌گونه زمینه بد اخلاقی سیاسی فراهم می‌شود؛ باید گفت بد اخلاقی فقط صرفا شامل تقلب نمی‌شود و شامل مسائل فراوان دیگری نیز می‌گردد.
او نیز درباره راهکارهای مواجهه با بد اخلاقی در عرصه سیاسی گفت:جامعه به لحاظ بینش سیاسی باید به گونه ا ی رشد کند که اجازه ورود و ظهور این بد اخلاقی را ندهد، چرا که نهادینه شدن بد اخلاقی‌های سیاسی به‌عنوان یک منکر نتایج ناخوش آیندی به‌دنبال دارد که روشنگری آن نیازمند کاری فرهنگی است.
دبیر بین‌الملل حزب موتلفه اسلامی با اشاره به ضرورت اصلاح قانون انتخابات به نقصی در قوانین فعالیت‌های سیاسی در کشور اشاره کرده و گفت: باید به گونه‌ای عمل کنیم که احزاب و جریانهای سیاسی که به سمت بد اخلاقی‌های سیاسی می‌روند قانونا نتوانند در این مسیر گام برداشته و عمل کنند چرا که بد اخلاقی‌های سیاسی نتیجه‌ای جز تشویش افکار عمومی و به هم ریختن ساختارها ندارد.
روز یکشنبه از منشور اخلاقی انتخابات با نگاه ویژه به رعایت اخلاق در انتخابات مجلس هشتم درهمایش بررسی منشور اخلاق انتخاباتی رونمایی شد، منشوری برای صیانت از اخلاق در انتخابات.
وزارت کشور با انتشار متن کامل منشور اخلاقی انتخابات رئوس سیاست‌های مجریان انتخابات در راستای صیانت از اخلاق در عرصه انتخابات را اعلام کرد.
در این منشور که با هدف کمک به برگزاری انتخابات سالم، قانونی و ارائه یک الگوی مناسب انتخاباتی منطبق با ارزش‌ها و اخلاق اسلامی به منظور فرهنگ‌سازی و سوق دادن فضای مسابقه قدرت به مسابقه خدمت و افزایش مشارکت عمومی و تقویت وحدت ملی تدوین شده است.
در ذیل محورهای مهم منشور اخلاقی انتخابات حرکت بر مدار قانون، منویات حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری قرار دارد بایدی که می‌بایست به تقویت امید و نشاط ملی در ابعاد مختلف با استفاده از فضای انتخابات و پرهیز از سیاه‌نمایی، بزرگ نمایی مشکلات و تخریب دستاوردهای انقلاب اسلامی و موفقیت‌های دولت‌ها منجر شود.
در این منشور استفاده از فضای تبلیغاتی انتخابات به‌عنوان یک فرصت ملی برای تقویت استقلال کشور، وحدت ملی و همگرایی قومی و مقابله با توطئه‌های تفرقه‌افکنانه و جنگ روانی دشمن ضروری دانسته شده و بر اهتمام مردم برای تعیین نماینده اصلح و پرهیز از تبعیضات قومی و فامیلی تأکید شده است.
تلاش برای تبدیل انگیزه‌های قدرت‌طلبانه به انجام خدمت به مردم و پرهیز از ادبیات برد و باخت و جنگ قدرت که موجب بدبینی و یأس مردم خواهد شد فراز دیگر منشور اخلاق انتخابات است که در این راستا بر طرح دیدگاه‌ها و توانمندی‌های افراد مورد نظر و پرهیز از تعاریف اغراق آمیز تأکید شده است.
ارائه پیشنهادها، برنامه‌ها و دیدگاه‌ها متناسب با جایگاه نمایندگی مجلس شورای اسلامی و اجتناب از تخریب، تهمت، تحقیر، افشاء اسرار مخفی نامزدهای انتخاباتی در رسانه‌های گروهی، پایگاه‌‌های اینترنتی و مجالس دو محوری است که در منشور اخلاق در انتخابات تأکید شده نسبت به پرهیز از تبلیغات رنگین و پرهزینه، انتشار تصاویر فریبنده، برگزاری مراسم و میهمانی‌های پرخرج، توزیع هدایا، خرید و فروش آراء نیز هشدار داده شده است چرا که به استدلال تدوین‌کنندگان این منشور پرهیز نامزدها از مدیون شدن به صاحبان قدرت و ثروت ضروری است.
پرهیز از وعده‌های غیرمنطبق با وظایف و اختیارات قانونی نمایندگان از جمله طرح‌های عمرانی و خودداری از مصرف بیت‌المال و امکانات و فرصت‌های اداری برای تبلیغات انتخاباتی نامزدها و پرهیز از شایعه پراکنی و مسموم کردن فضای انتخابات و تشویش اذهان عمومی و تقویت سلامت روانی و سیاسی جامعه محورهایی است که در منشور روحانیت مورد تأکید قرار گرفته و در این راستا کنترل احساسات و رفتار هواداران و اعضای ستاد و دفاتر انتخاباتی نامزدها در چارچوب منشور و حفظ بی‌طرفی کامل تمام نیروهای اجرایی و نظارتی انتخابات و دستگاه‌های تبلیغاتی منتسب به حکومت تقاضا شده است.
پرهیز نظامیان و مسئولان دولتی از ورود به احزاب و جناح بندی‌های حزبی و تبلیغات له یا علیه نامزدهای انتخاباتی و احترام به نتایج انتخابات و طرح شکایات در مراجع قانونی و اجتناب از تحریک افکار عمومی و زیرسؤال بردن نتایج انتخابات 2بند دیگر منشور اخلاق انتخابات است که بر این اساس پرهیز از تضعیف نظام و ترجیح منافع شخصی و گروهی بر مصالح و منافع ملی و پرهیز از نقض اسلامیت و جمهوریت و هویت مردم سالاری دینی نظام جمهوری اسلامی و کنار رفتن داوطلبان نمایندگی درصورت اطمینان از وجود داوطلبان صالح‌تر تقاضا شده است.
باید منتظر ماند و نتیجه منشور و پیمان پایبندی به اخلاق در بازی سیاست را که مورد تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی است در عمل دید.