این در حالی است که سال‌هاست تلاش فعالان زیست‌محیطی استان برای بی‌خطرسازی پسماندها به نتیجه نرسیده و همواره این معضل زیست‌محیطی در لابه‌لای بهانه‌هایی از جنس کمبود اعتبار و همکاری نکردن پزشکان بخش خصوصی گم شده است. راهکارهای متفاوت برای از بین بردن پسماندهای بیمارستانی و بخش خصوصی ارائه شده، اما تلاش برای از بین بردن آنها باید از روش‌های نوین و به‌روز در مناطق مختلف کشور استفاده شود.
سال‌هاست فعالان زیست‌محیطی خطرهای پسماندهای عفونی را هشدار می‌دهند. البته براساس قوانین سازمان محیط زیست و مدیریت پسماند، تولیدکنندگان زباله‌های عفونی و بیمارستانی خود وظیفه جمع‌آوری، حمل و امحای آن را به عهده دارند. بر اساس شواهد، مدیریت درستی در جمع‌آوری و دفن پسماندهای عفونی در اراک وجود ندارد و هر شب داخل سطل‌های زباله، کنار سطل و کف خیابان‌های محل فعالیت برخی مطب‌ها و کلینیک‌ها حجم زیادی از سرسوزن، سرنگ، باند خونی، کیسه سرم، لوله‌های آزمایشگاهی دیده می‌شود که از عوامل خطرساز است.
- مدیریت پسماندهای عفونی
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مرکزی در این زمینه می‌گوید: پسماندهای عفونی به دلیل آلودگی‌های میکروبی در رده پسماندهای خطرساز قرار دارند. به همین دلیل اهمیت مدیریت پسماندهای عفونی و لزوم تفکیک آن از پسماندهای عادی ضروری و مهم باید در اولویت قرار گیرد. «مهدی زندیه وکیلی» بیان می‌کند: دفن بهداشتی و اصولی زباله‌ها و پسماندهای استان باید در اولویت قرارگیرد و با دقت بیشتری انجام شود. انتظار می‌رود حداکثر تا ۲ ماه آینده وضعیت پسماندهای عفونی شهرستان اراک تعیین تکلیف شود، چراکه سلامت مردم اهمیت زیادی دارد و نظام پزشکی مکلف است اقدامات لازم را به منظور ساماندهی فرایند جمع‌آوری، بی‌خطرسازی و دفع بهداشتی پسماندهای عفونی مطب‌ها از طریق شرکت‌های ذی‌صلاح بخش خصوصی در مدت زمان تعیین شده انجام دهد.
وی ادامه می‌دهد: مدیریت بهینه و بی‌خطرسازی پسماندهای عفونی از اولویت‌های مهم زیست‌محیطی به شمار می‌رود. در رابطه با مدیریت پسماندهای عفونی امکانات خوبی در استان داریم و باید با استفاده بهینه از این امکانات و با سنجش وضعیت موجود، برای رسیدن به وضعیت مطلوب برنامه‌ریزی و اقدام کنیم. معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مرکزی بیشتر نگرانی مجموعه مسئولان استان را در مورد شیرابه‌های طبیعی پسماندها و نفوذ آنها به آب‌های زیر زمینی می‌داند و می‌افزاید: این موضوع مهمی بود که مدت زیادی به دنبال راهکاری برای مقابله با آن بودیم و با همکاری و همفکری ایجاد شده، اکنون این نگرانی به حداقل رسیده است.
زندیه وکیلی با اشاره به ماده ۵ قانون پسماند و وظیفه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نسبت به اتخاذ معیار و ضوابط ترتیبی سلامت، ایمنی و عوامل اجرایی در ساماندهی پسماندهای عفونی تحت نظارت اظهار می‌کند: ماده ۱۱ همین قانون نیز می‌گوید، مدیریت پسماند عفونی برعهده تولیدکننده آن است و باید به صورت جدا از پسماند عادی جمع‌آوری و دفع و نسبت به بی‌خطرسازی آن با حساسیت عمل شود.
وی می‌گوید: با افزایش زباله به ۸۰۰ تا ۹۰۰ تن و ایجاد زباله‌سوز حرارتی در منطقه سایت پسماند اراک علاوه بر جلوگیری از آلودگی زیست محیطی در این منطقه، زمینه تولید برق و درآمدزایی برای شهرستان و استان نیز فراهم می‌شود. معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مرکزی تأکید می‌کند: افزایش تجمیع زباله‌ها در سایت پسماند کلان‌شهر اراک و ایجاد زباله‌سوز حرارتی به عنوان طرح بلندمدت ضروری است و باید در دستور کار مسئولان شهرداری و شورای اسلامی کلان‌شهر اراک قرار گیرد.
زندیه‌وکیلی ادامه می‌دهد: سازمان مدیریت بحران و شهرداری اراک باید در زمینه ساماندهی پسماندهای جمع‌آوری شده همکاری و تعامل داشته باشند و پسماندها را در نقاطی که قبلاً برای دفن پسماند مشخص شده است منتقل کنند. وی گزینه خوداظهاری مدیریت بیمارستان‌ها از وضعیت پسماند در این مراکز را یکی از روش‌های مناسب برای آگاهی از مدیریت پسماندهای عفونی می‌داند و اظهار می‌کند: علاوه بر خوداظهاری مدیریت مراکز درمانی، لازم است که کارشناسان محیط زیست به صورت سرزده از اقدامات صورت گرفته در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بازدید و گزارش آن را به کمیته مدیریت پسماندهای عفونی استان ارائه کنند. همچنین نهادهای مردمی نیز باید همچنان دغدغه این مهم را داشته و به‌ویژه بر بخش‌های خصوصی نظارت جدی داشته باشند.
- تولید روزانه ۲ تن پسماند عفونی
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی نیز با اشاره به این‌که ۸۰ درصد پسماندهای عفونی بیمارستانی و بی‌خطر می‌شوند می‌گوید: مشکلات اصلی ما ۲ تن پسماندهای عفونی دیگر است که توسط مراکز درمانی خصوصی و مطب‌ها تولید می‌شود. «رضا میرزایی» بیان می‌کند: زباله‌های بیمارستانی یا عفونی شهر اراک با وجود خطر و تهدیدهای بهداشتی بسیاری که دارند به جای جمع‌آوری و دفن بهداشتی و اصولی آنها مانند زباله‌های عادی یا از سوی خودروهای جمع‌آوری زباله شهرداری از محدوده شهر جمع‌آوری می‌شوند و زباله‌گردها به سراغ آنها می‌روند و به جمع‌آوری می‌پردازند.
وی ادامه می‌دهد: زباله‌های عفونی تهدید جدی علیه محیط زیست و سلامت مردم استان محسوب می‌شود، اما ۸۰ درصد پسماندهای عفونی بیمارستانی است که از مجموع ۲۲ بیمارستان فعال در استان ۲۱ بیمارستان دارای تجهیزات اتوکلاو هستند که به بی‌خطر کردن زباله‌های بیمارستانی اقدام می‌کنند. مدیر کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی اظهار می‌کند: عملکرد جزیره‌ای در حوزه ساماندهی زباله‌های عفونی و بیمارستانی شهر اراک نشان از آن دارد که در طول ۱۴ سال که از عمر تصویب قانون جامع پسماند کشور می‌گذرد تاکنون اقدام عاجلی برای سر و سامان دادن به این معضل بهداشتی و زیست‌محیطی در اراک انجام نگرفته است.
- ۲ ماه فرصت از سوی دادستان
دادستان اراک نیز به دلیل اهمیت سلامت مردم و خطرات پسماندهای عفونی به منظور ساماندهی این موضوع به مسئولان مطب‌هایی که زباله‌های خود را در فضای شهری رها می‌کنند فرصت ۲ ماهه‌ای داده و می‌گوید: بعد از این فرصت با متخلفان برخورد قانونی می‌شود. «عباس قاسمی» بیان می‌کند: روزانه ۱۰ تن پسماند عفونی در اراک تولید می‌شود که ۲ تن آن در مطب‌های خصوصی به‌ویژه دندان‌پزشکی‌هاست که بخشی از آن به شکل نابسامانی جمع‌آوری و دفن می‌شود. وی ادامه می‌دهد: داستان پسماندهای عفونی در اراک بسیار طولانی شده است ودفن زباله‌های بیمارستانی در استان مرکزی و شهر اراک به یک موضوع معمولی و نخ‌نما تبدیل شده است. این در حالی است که از سال‌ها پیش خطر و تهدیدهای ناشی از این مسأله از سوی فعالان زیست‌محیطی هشدار داده می‌شود.