در شهر تبریز کارخانه بزرگ پتروشیمی تبریز فعالیت می‌کند و در مجاورت این شهر کارخانه بزرگ دیگری وظیفه تولید بخش زیادی از کلر مورد نیاز کشور را بر عهده دارد. علاوه بر این، واحدها و کارخانه‌های تولید مواد شیمیایی و شهرک‌های صنعتی مانند سلیمی هم در مرکز استان فعال هستند که میزان آمادگی این مراکز در مواقع بحرانی نیازمند ارزیابی است. اما آنچه بیش از همه ضرورت دارد ایجاد واحدهای امداد و نجات برای مقابله با بحران‌های خطرات شیمیایی به صورت مرکزی در این شهر است. بر این اساس، قرار است با همکاری سازمان پدافند غیرعامل کشور و آتش‌نشانی شهرداری تبریز، مرکز امداد حوادث شیمیایی در مرکز استان راه‌اندازی شود. آتش نشانی تبریز به تجهیزات دفاع شیمیای، میکروبی و هسته‌ای برای مقابله با حوادث شیمیایی مجهز شود.
- ضرورت تقویت پدافند غیرعامل در حوزه شیمیایی
مدیر کل پدافند غیرعامل استانداری آذربایجان شرقی با بیان این‌که خطرات شیمیایی ناشی از فعالیت صنایع استان نباید بی‌اهمیت در نظر گرفته شود اظهار می‌کند: البته تمام این واحدها تا حد ممکن دارای تجهیزات ایمنی برای مقابله با خطرات شیمیایی احتمالی از جمله نشت مواد شیمیایی هستند. اما این‌که این واحدها در مواقع بحرانی تا چه حد بتوانند مشکلات شیمیایی مانند نشت مواد شیمیایی را در کمترین زمان حل کنند جای سوال دارد.
«محمدباقر آقایی» ادامه می‌دهد: علاوه بر صنایع شیمیایی، این استان در مسیر ترانزیت مواد شیمیایی هم قرار دارد و نیاز است در این زمینه به موضوعات پدافندی توجه بیشتری شود. در حال حاضر، در منطقه کجوار فرمانده پدافندی به صورت قوی و متمرکز فعال است و با همکاری پتروشیمی تبریز موضوعات پدافندی شیمیایی را مدیریت می‌کند.
وی می‌افزاید: با توجه به این‌که برخی کارخانه‌های تولید مواد شیمیایی در اطراف تبریز خصوصی هستند، سرمایه‌گذاری کمی در این حوزه پدافندی شده است. وی بیان می‌کند: مدیریت پدافندی استان آماده همکاری با این کارخانه‌هاست و یکی از این موارد حمایتی تجهیز آتش‌نشانی تبریز به امکانات ویژه امداد در حوادث شیمیایی است که با همکاری سازمان پدافند غیرعامل کشوری و استانی انجام می‌شود.
- رسالت شهرداری در پدافند غیرعامل شیمیایی
مدیر پدافند غیرعامل شهرداری تبریز هم با بیان این‌که شهرداری به عنوان بزرگ‌ترین نهاد خدمات اجتماعی، وظیفه حفاظت و صیانت از حقوق شهروندان در امور شهروندی و وظایف تعریف‌شده را دارد، اظهار می‌کند: یکی از این وظایف توسعه پدافند غیرعامل ارتقای سطح شاخص‌های زندگی و حمایت از آسیب‌های احتمالی است. «حسین آذرنیا» ادامه می‌دهد: علاوه بر کارگاه‌های مواد شیمیایی تعداد زیادی از مراکز پزشکی تبریز با مواد شیمیایی و میکروبی سرکار دارند و مطب‌های طب هسته‌ای نیز در این شهر کم نیست. اینها نیاز به مدیریت بحرانی و تقویت پدافند غیرعامل دارند.
وی تاکید می‌کند: با وجود نیاز تبریز به واحدهای امدادی تخصصی در حوزه شیمیایی تاکنون توجه جدی به این حوزه صورت نگرفته بود. بر این اساس، در ماه‌های اخیر مذاکرات متعددی صورت گرفته تا برای مقابله با خطرات شیمیایی اقدام موثری انجام شود. آذرنیا ادامه می‌دهد: با توجه به این‌که آتش‌نشانی مرجع امدادرسانی در شهر و خط مقدم مقابله با حوادث است، مدیریت پدافند غیرعامل شهرداری به این نتیجه رسیده که ضروری است ایستگاه‌های آتش‌نشانی تبریز از تجهیزات دفاع شیمیایی، میکروبی و هسته‌ای برخوردار شوند و در همین زمینه، مذاکرات زیادی با مسئولان استانی و کشوری شده است. در نهایت، تبریز به عنوان دومین شهر بعد از مشهد این تجهیزات را در اختیار خواهد داشت.
این مسئول بیان می‌کند: البته ۴۰ شهر کشور باید این تجهیزات را داشته باشند که تبریز توانسته بعد از مشهد موافقت و بودجه اولیه این تجهیزات را دریافت کند و در هفته‌های آتی، این تجهیزات در اختیار آتش‌نشانی تبریز قرار می‌گیرد. البته شهرداری تنها دستگاه دخیل در این حوزه نبوده و صنایعی چون پتروشیمی و پالایشگاه، اداره امور آب و فاضلاب، جهاد کشاورزی و دستگاه‌های دیگر استان هم باید پای کار باشند که هماهنگی این دستگاه‌ها با اداره کل پدافند غیرعامل استانداری انجام می‌شود. آذرنیا تاکید می‌کند: بر این اساس، امکاناتی مانند رصد و پالایش منشا آلودگی شیمیایی، آلودگی‌های هسته‌ای، تجهیزات امداد و انتقال مصدومان و تجهیزات فردی نظیر لباس‌های حفاظتی و داروهای خودتزریقی، لوازم قرنطینه و محدودسازی قطعات به آتش‌نشانی تبریز واگذار می‌شود.
- نصب تجهیزات روی یک خودرو
رئیس سازمان آتش‌نشانی تبریز هم با اشاره به مذاکرات صورت‌گرفته برای تجهیز آتش‌نشانی تبریز به امکانات مقابله با بحران‌ها و حوادث شیمیایی بیان می‌کند: آتش‌نشانی تبریز حدود ۳۲۰ میلیون ریال برای خرید این تجهیزات پرداخت کرده و بقیه اعتبار مورد نیاز هم با همکاری سازمان شهرداری‌ها و سازمان پدافند غیرعامل کشوری تامین می‌شود.
«محمد قلی‌زاده» بیان می‌کند: با توجه به محدودیت منابع این امکانات، در ابتدا روی یک خودرو شاسی‌بلند سوار می‌شود که بتواند به همه مناطق تبریز دسترسی خدماتی داشته باشد. وی ادامه می‌دهد: آتش‌نشان‌ها هم از آموزش‌های تخصصی لازم برای استفاده از این تجهیزات برخوردار خواهند شد. تامین مالی لازم از سوی آتش‌نشانی تبریز صورت گرفته و خودرو مربوطه به تهران اعزام می‌شود تا تجهیزات روی آن سوار شود. قلی‌زاده با اشاره به روند استانداردسازی ایستگاه‌های آتش‌نشانی در تبریز اظهار می‌کند: تلاش می‌شود در آینده نزدیک ۳-۴ ایستگاه در تبریز تجهیزات مقابله با بحران‌ها و حوادث شیمیایی را داشته باشند تا در صورت وقوع حوادث احتمالی بتوانیم به صورت گسترده این خدمات را ارائه دهیم.
- تقویت پدافند غیرعامل تبریز در برابر بحران‌ها
آتش‌نشانی تبریز در حالی در برابر دفاع شیمیایی، میکروبی و هسته‌ای طی روزهای آینده تجهیز می‌شود که بحران‌های دیگری هم غیر از حوزه‌های شیمیایی شهر تبریز را تهدید می‌کند و آماده‌سازی زیرساخت‌های ضروری و فعالیت در زمینه پدافند غیرعامل برای مواجهه با این بحران در فهرست نیازهای اصلی این شهر است. با توجه به موقعیت جغرافیایی و واقع شدن تبریز روی گسل، استفاده از تجربه متخصصان در حوزه شهرسازی به‌شدت احساس می‌شود، آن هم در حالی که طی سال‌های اخیر به جز ساماندهی مسیل مهرانه‌رود روش‌های اطمینان‌بخش مگاپروژه‌ای در حوزه پدافند غیرعامل به کار گرفته نشده و در بعضی از مسیل‌های شهر تبریز هم ساختمان‌سازی شده است.
بی‌توجهی به گسل تبریز در توسعه شهری یکی از مهم‌ترین بحران‌های فروخفته در مرکز استان است. ساخت‌وسازهای غیراصولی در برخی مناطق روی گسل و بخش‌های حاشیه‌نشین بدون دسترسی مناسب انجام شده و برای پیشگیری از وقوع بحران نیازمند قوانین بازدارنده و برای مقابله با خطرات احتمالی هنگام وقوع حوادث نیازمند پدافند غیرعامل علمی و تخصصی است.