در اطلاعیه کاخسفید نوشته شده بود ایران حتی پیش از توافق هستهای(برجام) نیز برجام را نقض میکرده است. ظریف در واکنش به این اتفاق با انتشار تصویری از بیانیه کاخسفید در یک کلمه نوشت: جدا!؟
بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی دوشنبه تأیید کردند که ذخایر اورانیوم ایران با غنای ۳.۶۷درصد از سقف ۳۰۰کیلوگرم که در برجام برای آن محدودیت تعیین شده بود، عبور کرده است. ایران یکسال بعد از آنکه اروپاییها در مقابل اقدامات ضدبرجامی آمریکا انفعال نشان دادند، اعلام کرد که براساس ماده۳۶ توافق هستهای برخی تعهدات خودش را در برجام کاهش میدهد. براساس این ماده و ماده پس از آن، چنانچه ایران معتقد باشد هر یک از اعضای گروه برجام تعهدات خود را طبق توافق هستهای رعایت نکردهاند، ایران میتواند این امر را زمینهای برای توقف کلی یا جزئی تعهدات خود وفق برجام قلمداد کند.
براساس همین ایران ۱۸اردیبهشتماه امسال اعلام کرد تعهدی برای رعایت فروش مازاد اورانیوم غنیشده خود ندارد. البته۴ روز پیش از اعلام این موضوع، آمریکا ۲معافیت «انتقال آب سنگین مازاد به عمان» و «مبادله اورانیوم غنیشده با کیک زرد» را تمدید نکرده بود؛ اتفاقی که با واکنش دوستانه اروپاییها با آمریکا همراه بود. براساس بند۷ از برجام، ایران باید ذخایر اورانیوم خود را در حد ۳۰۰کیلوگرم اورانیوم غنیشده تا ۳.۶۷درصد حفظ کند. طبق همین بند مقادیر اضافه بر این براساس قیمتهای بینالمللی به فروش میرسد. اما آمریکا ۱۴اردیبهشت مبادله اورانیوم را برای ایران و سایر کشورهای خریدار اورانیوم ممنوع کرد.
بعد از افزایش میزان ذخایر اورانیوم ایران کاخسفید مدعی شد «این اشتباه بود که در چارچوب توافق هستهای ایران، به ایران اجازه غنیسازی در هرگونه سطحی داده شود. شکی نیست که حتی پیش از آنکه توافق حاصل شود، ایران مفاد آن را نقض میکرد. »
مایا کوچیانچیک، سخنگوی فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به افزایش ذخایر اورانیوم غنیشده ۳.۶۷درصد ایران از ۳۰۰کیلوگرم، از ایران خواست تا از این اقدام عقبنشینی و از اقدامات بیشتر که به زیرپا گذاشتن توافق هستهای منتهی میشود، خودداری کند. وی تأکید کرد که اتحادیه اروپا تا زمانی که ایران تعهدات درباره توافق هستهای را اجرا کند، بهطور کامل به توافق پایبند خواهد بود. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه هم که قرار است بهزودی عازم ایران شود،
از ایران خواست اقدامات متقابل خود را متوقف کند. او گفت: تهران باید «بدون تأخیر» ذخایر اورانیوم خود را به سطح معین در برجام برگرداند. انگلیسیها هم که در مقابل خروج آمریکا از برجام سکوت اختیار کرده بودند، کاهش تعهدات ایران در برجام را بهمنزله خروج ایران از توافق تعبیر کرده و گفتهاند درصورت خروج ایران از برجام آنها هم خارج خواهند شد.
محمدجواد ظریف در واکنش به این ادعاها در توییتی با انتشار مفاد برجام روند استفاده ایران از حقوق خود در این توافق را تشریح کرد و نوشت: «ما برجام را نقض نکردهایم. پاراگراف ۳۶ توافق نشان میدهد که چرا {برجام را نقض نکردهایم}؛ پس از خروج ایالات متحده، ما (مسیر) پاراگراف۳۶ را به جریان انداختیم و تمام مراحل آن را طی کردیم. ما ضمن اعلام محفوظبودن حقوق خود، به ۳ کشور اروپایی و چین و روسیه چند هفته وقت دادیم. ما سرانجام پس از ۶۰هفته دست به اقدام زدیم. به محض اینکه ۳ کشور اروپایی به تعهدات خود عمل کنند، ما بازمیگردیم.
موضع روسها در این میان اما متفاوت از بقیه اعضا بود. به گزارش فارس، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه این اقدام ایران را تعجبآور ندانست و ضمن اینکه افزایش ذخایر اورانیوم ایران را «تأسفآور» خواند، تأکید کرد که نباید این مسئله بزرگنمایی شود. او از طرفهای برجام خواسته که بر تنشها در این خصوص نیفزایند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه هم گفت که اقدام آمریکا در تحریم ایران، عاملی بود که باعث شد تا ایران از سقف ذخایر اورانیوم عبور کند. چینیها هم به ابراز تأسف از این ماجرا بسنده کردند. گنگ شوانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین با صدور بیانیهای ضمن ابراز تأسف از اقدام ایران، از همه طرفها خواست که خویشتنداری نشان داده و به برجام پایبند باشند.