تقریبا هیچ وقت اکران پس از جشنواره پررونق نبوده، معدود استثناهایی که در این ایام به نمایش درآمده و با استقبال مخاطب همراه شدهاند، آثاری بودهاند که بلافاصله پس از درخشش در فجر اکران شدهاند.
در این زمینه می توان «بوتیک» و «چهارشنبه سوری» را مثال زد که در شرایطی بلافاصله پس از جشنواره روی پرده آمدند که رسانهها بهعنوان پدیده فجر به ستایششان پرداخته بودند.
امسال اما بهنظر میرسد که ترکیب آخرین اکران 86بر مبنای آثاری چیده شده که در زمان دیگری نمیتوانستهاند به نمایش درآیند.
مثلا «زاگرس» محصول سال 84 است که در جشنواره بیست و چهارم به نمایش در آمده بود یا فیلم «این ترانه عاشقانه نیست» در سال 83 تولید شده و پس از 3 سال و نیم سرانجام رنگ پرده را به خود میبیند.
فیلمهایی چون «راننده تاکسی»، «ملودی»، «مصایب دوشیزه» و «مادر زن سلام» هم آثاریاند که پس از آن که در بقیه اوقات سال، امکان اکران نیافتند، حالا بخت خود را در این ایام میآزمایند.
نگاهی به فیلمهای تازه اکران شده سینماهای تهران، از نوعی تنوع حکایت میکند که جالب توجه بهنظر میرسد. از کمدی صرف تا کمدی رمانتیک و ملودرام عاشقانه تا فیلمی با دغدغههای فرهنگی و نمایشدهنده عزم و اراده ملی، چشمانداز فیلمهای این اکران را ترسیم میکند.
در «زاگرس»ساخته محمد علی نجفی تلاشهای گروهی از مهندسین سدسازی به تصویر کشیده شده است.
فیلم بر اساس ماجرایی واقعی جلوی دوربین رفته و در آن رضا کیانیان، علی نصیریان، مریلا زارعی، ژاله علو و بابک حمیدیان بازی میکنند.
نجفی که از فیلمسازان شاخص دهه 60 به شمار میآید در سالهای اخیر فعالیت چندانی بهعنوان کارگردان نداشته است.
دیگر فیلم روی پرده هم توسط یکی دیگر از کارگردان های پرکار دهه 60 ساخته شده است. مهدی صباغزاده که در آن سالها پرکارترین کارگردان ایرانی بود، در «راننده تاکسی» بیش از هر چیز کوشیده تا فیلمی تماشاگر پسند بسازد.
این فیلم درباره یک راننده تاکسی است که با مسافری به نام جنیفر آشنا شده و این آشنایی بستر اتفاقات جالب توجهی میشود. حبیب اسماعیل پس از سالها در این فیلم در نقش اول ظاهر شده و لاله اسکندری دیگر بازیگر این فیلم است.
«مصایب دوشیزه» ساخته مسعود اطیابی هم با دستمایه قرار دادن ملودرامی عاشقانه زندگی دختری مسیحی را به تصویر میکشد که در آستانه ازدواجش یک اتفاق مسیر زندگیاش را تغییر میدهد. مهدی پاکدل و بهنوش طباطبایی نقشهای اصلی این فیلم را بازی کردهاند.
«مادر زن سلام» ساخت خسرو ملکان هم فیلمی کمدی است؛ داستان دختر مردی سنتی را روایت میکند که پس از ازدواج زندگی ناموفقی دارد.
پدرش با توجه به این ماجرا برای ازدواج دو دختر دیگرش شرط هایی را عنوان میکند که به اتفاقاتی طنزآمیز میانجامد.
فرزانه کابلی، مریم امیر جلالی و محسن قاضی مرادی از جمله بازیگران این فیلم هستند.
«ملودی» ساخته جهانگیر جهانگیریان هم با بازی شهرام حقیقت دوست، ایرج نوذری، لادن طباطبایی، محبوبه بیات و ثریا قاسمی دیگر کمدی روی پرده است.
«این ترانه عاشقانه نیست» نیز ملودرامی عاشقانه است که توسط رحمان رضایی کارگردانی شده است. میترا حجار، علیرضا اشکان و ایرج نوذری نقشهای اصلی «این ترانه...» را ایفا کردهاند.
توفیق کم
علی سرتیپی، تهیهکننده معتقد است فیلمهایی که در حال حاضر اکران شدهاند فیلم هایی هستند که اگر در هر زمان دیگری هم اکران میشدند بیشتر از این موفق نمیشدند.
او میگوید: البته بعضی از این فیلمها، فیلمهای بدی نیستند ولی با توجه به اینکه تعطیلات ایام مذهبی را در پیش داریم و شرایط برای اکران فیلم ها مناسب نیست، اما مجموعا تا به این جا فروشها راضیکننده بوده است.
اکرانهایی که بهنظر اکران مرده هستند گاهی با نمایش یک فیلم خوب مثل «چهارشنبه سوری» همه معادلاتی را که در این مورد وجود داشته به هم زدهاند یا فروش خوب فیلمی مثل «آکواریوم» در ماه رمضان هم نشان میدهد که این اصطلاح اکران مرده گاهی غلط از آب در میآید.
اما شرایط امسال به گونهای شد که سینمادارها تصور کردند فیلم های اکران شده در گیشه موفق نیستند من به زمان بندیهای اکران اعتقادی ندارم و فکر میکنم در هر شرایطی اگر فیلم خوبی به نمایش در بیاید در فروش موفق خواهد شد.
در حال حاضر در میان 7 فیلم اکران شده، چند فیلم فروش نسبتا خوبی داشته و بهنظر میرسد اینها اگر در زمان دیگری هم اکران می شد بهتر از این نمیفروخت.
این تهیهکننده امیدوار است که دوباره فضای خوبی بر سینمای کشور حاکم شود و فیلمهای خوبی ساخته و روانه اکران شوند.
سرتیپی میگوید: متأسفانه در سال 86 فیلمهای خوبی ساخته نشد تا اکران خوبی هم داشته باشیم.
امیدوارم در سال جدید با افتتاح سینما آزادی و گروه سینمای پارک ملت اتفاقات خوبی برای سینمای ما بیفتد.
فرصت محدود
سیروس تسلیمی نیز معتقد است فیلمهایی که در حال حاضر یعنی بعد از جشنواره فیلم فجر اکران شدهاند فرصتی برای رونق دادن به سینمای ایران ندارند.
او میگوید: در حال حاضر ما به سرعت به سمت اکران نوروزی میرویم و فیلمهایی که این روزها اکران شدهاند سقف قراردادشان طوری بسته شده که بیش از دو سه هفته فرصتی برای اکران ندارند.
سینما هم وقتی رونق دارد که فیلم فرصت معرفی داشته باشد. فیلمهایی که در اسفند ماه اکران میشوند متأسفانه این فرصت را ندارند و این اکران، عنوان اکران موقت را دارد.
در شرایطی که هزینه تبلیغات بسیار بالاست این فیلمها تا دست به کار تبلیغ شوند فرصت را از دست دادهاند.
البته یک نکته حائز اهمیت این است که اگر این فیلمها به این اکران تن نمیدادند ممکن بود وقفه طولانی مدتی در اکران آنها اتفاق بیفتد پس صلاح را در اکران این فیلمها حتی در شرایط نه چندان مطلوب دیدند، به هر حال این جای خالی اکران غنیمت بود و آنها هم فرصت را از دست ندادند.
این تهیهکننده با تأیید اینکه اسفند ماه برای نمایش فیلم ها، فصل مرده اکران محسوب میشود گفت: نه تنها اسفند ماه بلکه اکران یک ماه مانده به زمان جشنواره نیز فصل مرده است به این خاطر که تعداد زیادی از سالن های ما در ایام جشنواره به این فستیوال اختصاص داده میشوند و عملا در فصل زمستان رونق از سینماها میرود در حالی که در اکثر کشورهای دنیا در این فصل به خاطر سرمای هوا، سینماها مشتری زیادی دارند.
اما در کشور ما متأسفانه جشنواره بیش از آنکه باعث رونق سینما شود شرایطی را برای رکود آن فراهم میآورد.
جشنواره در سالهای اخیر در برخی شهرستانها هم برگزار میشود و دیگر ما نمیتوانیم امیدی به اکران شهرستانها در این ایام داشته باشیم.
تسلیمی البته معتقد است میتوانیم دوباره شاهد اکران موفق فیلمهایی نظیر «چهارشنبه سوری» در فصل مرده باشیم هر چند او اکران موفق فیلمهایی از این دست را متاثر از جشنواره فیلم فجر میداند و میگوید: ما باید کلیت سینما را در نظر بگیریم.
گاهی جشنواره محل تبلیغ مناسبی برای بعضی از فیلمهاست که البته تعداد این فیلمها انگشتشمار است.
ولی در کنار آن ما بین 30تا 40فیلم دیگر هم داریم که گاهی جشنواره برای آنها ضد تبلیغ محسوب میشود مثل فیلمهایی که نقدهای منفی علیه آنها نوشته میشود یا فیلمهایی که به بخش میهمان راه پیدا میکنند و فیلم هایی که در هیچ رشتهای نامزد دریافت جایزه نمیشوند.
فیلم همیشه برای تماشاگر یک بدعتی دارد یعنی تماشاگر با خرید بلیت و ورود به سینما میخواهد از فیلم رازگشایی کند اما زمانی که فیلم در جشنواره نمایش داده میشود دیگر نکته مبهمی برای علاقهمند به سینما باقی نمیگذارد که به سراغ کشف آن برود.
تنها در بعضی مواقع فیلمهای کمدی از این قاعده مستثنی میشوند یعنی برای تماشاگر این جذابیت را دارند که با تمام پیشداوریهای صورت گرفته به تماشای آن بنشینند.