براساس طب سنتی طبع کودکان گرم و تر است و فعالیت آنها نشانه سلامت و رشدشان بهحساب میآید. پس چنانچه فرزندتان درسهای مدرسهاش را یاد میگیرد و نمره قبولی میآورد بیشفعال نیست. بچههایی واقعا بیشفعال بهحساب آورده میشوند که قدرت تمرکز و یادگیری ندارند. اختلال کمتوجهی یا بیشفعالی نوعی کمتوانی و اختلال رفتاری- رشدی است؛ به این معنا که فرد مبتلا در متمرکزشدن دچار مشکل میشود. این دشواری در تمرکز میتواند در شرایط مختلف جلوههایی گوناگون داشته باشد.
شایعترین نوع بیشفعالی، دشواری در تمرکز و کنترل رفتارهای ناگهانی است. نوع غیرعادی آن نیز این است که فرد مبتلا دچار مشکل تمرکز است اما حرکات پیشبینینشده انجام نمیدهد. اما شکل سومی که برای این اختلال درنظر گرفتهاند بیشفعالی و رفتارهایی است که انگیزه آنی دارند و بدون فکر قبلی انجام داده میشوند. ولی واقعا زمینههای این اختلال چیست و آیا پیش از تولد میتوان از این اختلال پیشگیری کرد؟ خانوادهها باید پیش از تولد به چه مواردی توجه کنند؟
- رژیم غذایی برای بهبود یک اختلال
بیشفعالی حساسیتی مادرزادی در مغز و سیستم اعصاب است که باعث میشود شما در برخی شرایط متفاوت رفتار کنید. این اختلال، اغلب ارثی است اما رویدادهای بیرونی نیز میتوانند تا اندازهای در آن تأثیر داشته باشند. این اختلال میتواند در دوران اولیه کودکی خود را نشان دهد و در بسیاری موارد با رشد کودک این اختلال نیز ناپدید میشود. معمولا رعایت یک رژیم غذایی متعادل عامل کلیدی در رفع بیماری است. براساس تحقیقات انجام شده، بیش از ۶ میلیون کودک در جهان مبتلا به بیش فعالی (ADHD) هستند. پژوهشگران کالج کینگ رفتار ۲گروه از کودکان را بررسی کردند؛
کودکانی با مشکلات رفتاری زودرس و کودکانی با رفتاری نسبتا طبیعی. پس از بررسی، پژوهشگران نتیجه گرفتند احتمال به دنیاآمدن کودکی مبتلا به مشکلات رفتاری از مادری که مقدار زیادی قند، چربی و غذاهای فرآوریشده را در دوران بارداری خود مصرف کرده، بیشتر است. در اصل رژیم غذایی مادر در دوران بارداری اپیژنتیک در مغز نوزاد را تغییر میدهد. ادوارد پارکر، یکی از مولفان مطالعه ADHD در کالج کینگ، با یافتههایی درباره تغذیه نامناسب والدین با متیلاسیون IGF۲، محققان دیگر را به این نتیجه رسانده است که بانوان باردار باید از مصرف غذاهای فرآوری شده و سرشار از قند و چربی پرهیز کنند تا چنین تغییرات ژنتیک در مغز نوزاد شکل نگیرد. در عوض، زنان باردار میتوانند از چربیهای مفید مانند اسیدهای چرب امگا-۳ برای رشد سیستم عصبی کودکشان برخوردار شوند.
با این تحقیقات شاید بهترین نتیجهای که بتوان گرفت این باشد: چیپس، پفک، نوشابه، کاکائو، قند و مواد غذایی قندی و شکلات نخوریم. این البته بخشی از لیست بلندبالایی است که کارشناسان عرضه کردهاند. حذف این خوراکیها برای پیشگیری و درمان بیشفعالی ضروری است و خانوادهها باید مراقب باشند از همان ابتدای تولد، چنین خوراکیهایی به کودک خود ندهند و ذائقه او را به این مواد علاقهمند نکنند. دوری از موبایل، تبلت و بازیهای رایانهای مخصوصا بازیها و صحنههای اکشن لازم است. مطالعات نشان داده مصرف شکر سطح آدرنالین را در کودکان ۱۰برابر افزایش میدهد و باعث بروز رفتارهای خشونتآمیز میشود. از سویی بادام، سیب، زردآلو، کشمش، هلو، آلو، پرتقال، توت، گوجهفرنگی و خیار بهخاطر داشتن سالیسیلات طبیعی، رژیمهای غذایی کودکان بیشفعال است.
- طب سنتی؛ همیشه یا هیچگاه
هر چند در پیشگیری از اختلال بیشفعالی به عوامل محیطی و سلامت جسمی و روانی پدر و مادر توجه میشود اما هیچیک به اندازه تغذیه در سلامت کودک مؤثر نخواهد بود. بسیاری از مادران باردار برای بهبود وضعیت جسمی و روانی کودکشان به داروهای گیاهی و سنتی متوسل میشوند. با وجود این، همه دانش ما از طب سنتی برای همه زمانها مناسب نخواهد بود. مثلا در طب سنتی یکی از خواصی که برای کندر بیان شده، تقویت حافظه و افزایش ضریب هوشی افراد است و همین امر باعث میشود بسیاری از زنان باردار برای افزایش هوش فرزندشان در این دوران کندر مصرف کنند.
کندر علاوه بر تقویت حافظه و افزایش هوش، خواص فراوانی برای سلامتی دارد اما مصرف بیش از حد آن در دوران بارداری بر جنین تأثیر داشته و سبب بیشفعالی کودک میشود. از اینرو تا پیش از ۲ماهگی توصیه نمیشود، برخلاف کندر، میوه به در این دوران بسیار مفید است. همچنین آنچه همواره از آن بازداشته میشویم باید پرهیز غذایی مادر در طول بارداری باشد. مثلا اسیدبنزوئیک که در مرباها، سسها، دسر، شربتهای طعمدهنده غذا، پوره میوهها، آبمیوهها و ماهیهای کنسروی خواباندهشده در سرکه، نمک و ترشیها وجود دارد برای بیشفعالان مضر است.
سوسیس و کالباس هم اختلالات موجود در کودکان بیشفعال را تشدید میکند. نیتریت و نیترات موجود در آنها داخل معده تبدیل به مواد سرطانزا میشود و ترکیب تیرامین را تشکیل میدهد. همه این خوراکیها که امروزه سبک زندگی ما را تغییر دادهاند، باعث تغییر در خلق و خو و حساسیت و سلامت افراد نیز میشوند. از اینرو به زنان باردار توصیه میشود پیش از بارداری و در طول دوران بارداری با پزشک تغذیه در ارتباط باشند.