تاریخ انتشار: ۲۹ بهمن ۱۳۸۶ - ۱۶:۲۶

محمد منتظری: پارلمان کوزوو سرانجام پس از ماه‌ها مناقشه و اختلاف روز یکشنبه ( 28بهمن) رأی به اعلام استقلال کوزوو داد؛ رأیی که موجی از خوشحالی در میان مردم کوزوو به راه انداخت و موجب شد تا جشن و شادی سراسر خیابان‌های این منطقه کوچک اروپایی را فرا بگیرد.

این اقدام پارلمان کوزوو با حمایت آمریکا و اغلب کشورهای اروپایی صورت گرفت. پس از آنکه گفت‌وگوها میان گروه‌های نژادی صرب و اکثریت آلبانیایی‌تبارهای کوزوو برای رسیدن به یک راه حل، چه از طریق مذاکرات مستقیم و چه از طریق طرح موضوع در شورای امنیت سازمان ملل، به نتیجه‌ای نرسید، پارلمان کوزوو به‌طور یکطرفه استقلال کوزوو را اعلام کرد؛ تصمیمی که خوشحالی مردم کوزوو را از یک سو و خشم و نگرانی روسیه و صرب‌ها را از سوی دیگر به همراه داشت.

ازسال 1999، زمانی‌که نیروهای صرب زیر فشار بمباران نیروهای ناتو به رهبری آمریکا مجبور به عقب نشینی از کوزوو شدند، کوزوو همواره با شرایط نامعین و ناپایدار سیاسی دست و پنجه نرم کرده است.

پس از عقب‌نشینی نیروهای صرب از این استان، نیروهای سازمان ملل کنترل آن را در دست گرفتند. اما پس از اعلام استقلال کوزوو انتظار می‌رود دولت کوزوو قدرت بیشتری را در اختیار بگیرد.

البته هنوزهم تحولات کوزوو و برخی از تصمیم‌گیری‌هایی که توسط دولت کوزوو انجام می‌شود تحت نظارت کمیته‌ای تازه تشکیل شده از سوی اتحادیه اروپا است.

اتحادیه اروپا کماکان تعداد زیادی از نیروهای قضائی و پلیس کوزوو را تأمین می‌کند و هنوز هم تعداد 17 هزار نیروی ناتو وظیفه حفاظت از صلح و آرامش را در کوزوو برعهده دارند.

هاشم تاچی نخست وزیر کوزوو پیش از آنکه اعلامیه استقلال کوزوو را در مقابل نمایندگان پارلمان کوزوو قرائت کند، گفت: ما مدت‌ها منتظر چنین روزی بوده‌ایم. استقلال کوزوو به از هم پاشیدگی یوگسلاوی سابق پایان خواهد داد.

بیرون از پارلمان اما مردم کوزوو بزرگترین جشنی را که پرشتینا، پایتخت کوزوو، تا به حال به خود دیده برپا کردند حتی برخی از مردم کوزوو یک روز زودتر، یعنی از روز شنبه به استقبال اعلام استقلال کوزوو رفتند. جالب اینکه در روز شنبه و یکشنبه علاوه بر پرچم آلبانی، پرچم آمریکا هم در سراسر پرشتینا به چشم می‌خورد.

مخالفت صربستان

اما هرچقدر که پرشتینا غرق در شادی و سرور بود، بلگراد پایتخت صربستان غرق در اندوه و افسردگی به سر می‌برد. بسیاری از صرب‌ها کوزوو را به‌عنوان یکی از مناطق حیاتی خود به حساب می‌آورند.

تنها دقایقی پس از آنکه هاشم تاچی، نخست وزیر کوزوو، استقلال این استان را اعلام کرد، وجیسلاو کوشتونیکا نخست وزیر صربستان طی سخنانی خطاب به ملت خود، استقلال کوزوو را پوچ و بی‌اهمیت خواند.

صرب‌ها که هنوز از مداخله نیروهای ناتو و آمریکا در جریان جنگ کوزوو زخم‌خورده هستند، به هیچ عنوان نمی‌توانند بپذیرند که کوزوو زیر چتر حمایتی غرب و نیروهای ناتو، استقلال خود را نیزاعلام کنند.

به همین خاطر نخست وزیر صربستان در سخنانی که از هر کلمه آن بوی غرب ستیزی به مشام می‌رسید در باره استقلال کوزوو گفت: اعلام استقلال کوزوو آن هم به صورت یک طرفه، اجرای بخش پایانی سیاستی است که با تجاوز و حمله نیروهای ناتو علیه صرب‌ها در سال 1999 آغاز شد.

صرب‌ها به علاوه روسیه از مخالفین اصلی استقلال کوزوو به شمار می‌روند. روسیه به‌عنوان کشوری که همواره تحولات اروپای شرقی را بخشی از تحولات درونی خود به حساب می‌آورد و صرب‌ها که به هر حال کماکان به برخی از تعصبات نژادی پایبند هستند هشدار داده بودند که درصورت اعلام استقلال از سوی کوزوو بدون جلب نظر گروهای مخالف داخلی، این منطقه را باردیگر درگیر نزاع‌های داخلی خواهند کرد.

در این میان آمریکا به‌عنوان یکی از حامیان اصلی استقلال کوزوو، مورد انتقاد شدید روسیه و صربستان قرار گرفته است. تا آنجا که نخست‌وزیر صربستان گفت: آمریکا و دنباله روهای اروپایی‌اش که مسئول اصلی تخلفی است که از سوی کوزوو انجام شده در صفحات سیاه تاریخ صربستان جای خواهند گرفت.

البته رئیس‌جمهوری حامی غرب صربستان هم استقلال کوزوو را محکوم کرد اما به هر صورت لحن ملایم‌تری نسبت به نخست وزیرش داشت.

واکنش روسیه

روسیه نیز که یکی از هم‌پیمانان اصلی صربستان است پس از اعلام استقلال از سوی کوزوو برگزاری نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل را خواستار شد و از مقامات سازمان ملل در کوزوو خواست تا اعلامیه استقلال کوزوو را اعلامیه‌ای پوچ و بی‌اعتبار اعلام کنند.

روسیه و صربستان معتقدند که اقدام یک طرفه کوزوو در اعلام استقلال نقض قوانین بین‌المللی است.

روسیه همواره از دخالت غرب به ویژه آمریکا در تحولات سیاسی در اروپای شرقی که روسیه هنوز آن را به‌عنوان حیات خلوت خود به حساب می‌آورد، انتقاد کرده است. روسیه از این بیم دارد که تحولات سیاسی که در این منطقه با حمایت آمریکا در حال وقوع است موجب شود تا کشورهای تازه استقلال یافته از این تحولات الگو گرفته و مدل دمکراسی غرب را به‌عنوان نظام سیاسی خود به اجرا بگذارند.

روسیه و برخی دیگر از کشورهای اروپایی که با این استدلال که استقلال یک طرفه کوزوو موجب می‌شود تا نوعی دو دستگی نژادی در میان اقلیت‌های نژادی بالکان به وجود آید با استقلال کوزوو مخالف هستند.

رئیسان جمهور جمهوری آبخازیا و اوستیای جنوبی نیز همراه با مسکو اعتراض خود را نسبت به اعلام استقلال یک طرفه کوزوو اعلام کرده‌اند.

برخی تحلیلگران معتقدند ممکن است این دو جمهوری نیز به تبعیت از کوزوو اعلام استقلال کرده و در پی به رسمیت شناخته شدن از سوی مسکو باشند؛ مسئله‌ای که مسکو به سختی می‌تواند آن را بپذیرد.

همزمان با اعلام استقلال کوزوو، برخی ناآرامی‌ها در بلگراد و پرشتینا مشاهده شد اما این ناآرامی‌ها به اندازه‌ای نبود که نتوان آن را تحت کنترل درآورد. صرف‌نظر از این درگیری‌ها و ناآرامی‌ها، بیم و ترس از اینکه پس از اعلام استقلال کوزوو موجی از خشونت بالکان را فرابگیرد هنوز عملی نشده است.

صربستان اعلام کرده است که دولت تاچی و کمیته تازه تأسیس اتحادیه اروپا در کوزوو را تحریم خواهد کرد اما از هرگونه تهدید نظامی علیه کوزوو یا نیروهای حافظ صلح بین‌المللی مستقر در کوزوو خودداری کرده است.

انتظار می‌رود صربستان در اقدام اعتراض‌آمیز دیگری تمامی سفیران خود را از کشورهایی که استقلال کوزوو را به رسمیت بشناسند فرابخواند اما مطمئنا روابط خود را با این کشورها به‌طور کامل قطع نخواهد کرد.

تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا به غیراز رومانی، اسپانیا ، پرتغال ، یونان ، قبرس و اسلواکی اعلام کرده‌اند ظرف روزهای آینده کوزوو را به رسمیت خواهند شناخت.

برچسب‌ها