بیشترین علائم در مراجعه مردم به اورژانس دل‌درد، سردرد، حالت تهوع، اسهال و استفراغ و گیجی است که این حالت‌ها از نشانه‌های گرمازدگی محسوب می‌شوند و در اثر افزایش دمای هوا بروز می‌کنند.
- علائم بیماران مراجعه‌کننده به اورژانس
یکی از مراجعان به اورژانس شهید صدوقی یزد می‌گوید: چند روزی است که احساس تهوع و اسهال دارم و تصور می‌کردم که مسموم شده‌ام اما پزشک گرمازدگی تشخیص داد و داروها و پیشنهاداتی برای جلوگیری از ادامه این وضعیت برایم تجویز کرد. «محمد رحمتی» که یک کارگر ساختمانی است، تمام طول روز در گرما کار می‌کرده و در اثر گرمای زیاد و کاهش آب بدن به گرمازدگی دچار شده بود اما با توجه به این‌که این علائم در دستگاه گوارش مشاهده شده بود تصور نمی‌کرد که گرمازدگی باشد اما با تجویز پزشک و توصیه‌هایی برای جلوگیری از گرمازدگی، راه درمان را در پیش گرفت.
وی می‌گوید: هرگز تصور نمی‌کردم که به دلیل گرمازدگی دچار تهوع و اسهال شوم. چند روزی که هوای یزد بسیار گرم شده بود، در فضای باز کار می‌کردم و فکر می‌کردم در اثر استفاده بیش از حد از آب سرد، معده‌ام دچار مشکل شده است. این کارگر ساختمانی با اشاره به این‌که چاره‌ای جز فعالیت در محیط باز برای کسب روزی ندارد، توصیه‌های پزشک برای جلوگیری از بروز گرمازدگی مجدد را بسیار کاربردی عنوان می‌کند و می‌گوید: این توصیه‌ها به من کمک می‌کند که هم کار خود را تعطیل نکنم و هم بیمار نشوم.
- تشدید سردردها و بروز علائم گیجی
یکی از بیماران مراجعه‌کننده به مرکز درمانی شهید رهنمون هم با شکایت از سردردهای شدید و حالت گیجی به پزشک متخصص مراجعه کرده بود. «حسن لقمانی» می‌گوید: معمولا در گرمای زیاد سردرد می‌گیرم اما این چند روز وضعیت بسیار حاد بود، به طوری که احساس گیجی می‌کردم و نمی‌توانستم روی پای خود بایستم. پزشک درباره تعلل در درمان مرا سرزنش کرد و گفت اگر ادامه می‌یافت به کما می‌رفتم.
وی می‌افزاید: می‌دانستم سردردهایم به دلیل گرما است اما حالت گیجی را نمی‌فهمیدم. از ترس این‌که برایم مشکلی پیش آمده باشد به پزشک متخصص مراجعه کردم که در همان ابتدای امر با تشریح وضعیت جسمانی‌ام، تشخیص گرمازدگی داد. این شهروند یزدی ادامه می‌دهد: با گرمای هوا نمی‌توان مقابله کرد و چاره‌ای نیست اما باید برای حفظ سلامت هم شده در ساعات اوج گرما در محیط آزاد قرار نگرفت.
- ضعف در اثر کم‌آبی
یکی دیگر از بیماران اما به دلیل ضعف عمومی بدن و درد عضله به اورژانس بیمارستان فرخی مراجعه کرده بود. پزشکان برای او هم تشخیص گرمازدگی داده بودند. این حالت بیماری او ناشی از کمبود آب در بدن بود. «زهرا موسوی» ادامه می‌دهد: آب خوردن در فصل تابستان برای جلوگیری از بیماری بسیار اهمیت دارد. من اصلا در طول روز آب نمی‌خوردم و برای کار مجبور بودم به بیرون از خانه رفت و آمد کنم از این رو در روزهای گرم که دمای هوا بالای ۴۵ درجه سانتی‌گراد بود، مشکلات جسمانی بسیاری پیدا کردم.
وی می‌افزاید: ابتدا ضعف بر بدنم چیره شد و علائمی شبیه تب و لرز داشتم. به گفته مادرم از داروهای خانگی از جمله گل خواصی برای درمان استفاده کردم که یکی از داروهای تب‌بر است. شرایطم بهتر شد، این کار را چند روز ادامه دادم و در نهایت با اندکی بهبودی به پزشک مراجعه کردم.
این شهروند یزدی می‌گوید: پزشک با معاینه علائمی از سرماخوردگی و عفونت مشاهده نکرد و این وضعیت را به گرمازدگی مرتبط دانست. وی درمان خانگی من را برای جلوگیری از تشدید شدن شرایط موثر دانست و از من خواست مرتب مایعات بنوشم تا آب مورد نیاز بدن تامین شود.
تاثیر شدیدتر گرما بر افراد آسیب‌پذیر
مدیرکل مرکز فوریت‌های پزشکی استان یزد با اشاره به افزایش مراجعات اقشار حساس جامعه به مراکز اورژانس در روزهایی که شهر یزد گرمای بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند، اظهار می‌کند: در این بازه زمانی مراجعات کودکان، افراد سالمند، زنان باردار و بیماران خاص به مراکز اورژانس افزایش قابلتوجهی داشته است. «احمد دهقان» ادامه می‌دهد: البته با توجه به این‌که علائم گرمازدگی که شامل سردرد، دل درد، حالت تهوع و استفراغ، ضعف عمومی بدن و در نهایت امر به کما رفتن است و این علائم با برخی از بیماری‌های دیگر مشابهت دارد، نمی‌توان آمار مشخصی درباره تعداد بیمارانگرمازده ارائه کرد. وی از افراد حساس از جمله کودکان، سالمندان، زنان باردار و بیماران خاص و مزمن خواست در ساعات اوج گرما از ساعت ۱۰ صبح تا ۵ بعدازظهر از منزل خارج نشوند.
وی بهترین راهکار برای جلوگیری از گرمازدگی را کمتر قرار گرفتن زیر نور مستقیم آفتاب و افزایش مصرف مایعات عنوان می‌کند و می‌افزاید: به نظر می‌رسد درجه حرارت هوای استان در شروع فصل تابستان امسال نسبت به سال گذشته بیشتر است اما درباره آمار بیماران باید تا پایان تیرماه صبر کرد تا مشخص شود آیا تعداد بیماران هم نسبت به سال گذشته افزایش دارد یا کاهش.
- راهکار جلوگیری از گرمازدگی
یک متخصص تغذیه با اشاره به ارتباط موثر آب برای جلوگیری از گرمازدگی می‌گوید: نوشیدن آب در فصل تابستان راهکار اساسی برای جلوگیری از گرمازدگی است چراکه بدن در این فصل آب بسیاری را در اثر تعریق زیاد از دست می‌دهد. «علی عزیزی» تاکید می‌کند: حداقل ۲ تا ۳ لیتر در روز مایعات بنوشید و اگر میزان فعالیتتان زیاد است، کم‌کم مقدار آن را افزایش دهید.
- سطوح گرمازدگی جلوگیری و درمان
یکی از متخصصان حوزه تغذیه در یزد می‌گوید: گرمازدگی در ۳ سطح خفیف، متوسط و شدید ایجاد می‌شود که در موارد شدید می‌تواند منجر به مرگ شود. «علی عزیزی» می‌افزاید: در سطح خفیف، این علائم شامل درد در شکم، بازو و ساق است و به علت کمبود آب و املاح به‌ویژه پتاسیم در اثر تعریق زیاد به‌وجود می‌آید. در سطح متوسط این نشانه‌ها شامل ضعف، احساس خستگی شدید و از حال رفتن، احساس تشنگی شدید، سردرد، تهوع، استفراغ و گیجی است. وی ادامه می‌دهد: اگر بعد از یک تعریق و از دست دادن آب زیاد از بدن، آب ساده و بدون املاح استفاده شود، احتمال ایجاد این پدیده بیشتر می‌شود و در صورتی که افزایش دمای بدن به بیش از ۴۰ درجه برسد، سطح سوم این وضعیت یعنی گرمازدگی شدید ایجاد می‌شود که نشانه‌های آن تهوع، تشنج، کاهش سطح هوشیاری و کما است.
این متخصص تغذیه می‌گوید: حمله گرمایی نیز حالتی است که بر اثر از دست دادن مکانیسم تنظیم گرمایی بدن ایجاد می‌شود و می‌تواند سبب حالت خواب‌آلودگی و اغما در فرد بیمار شود. همچنین گاهی سلول‌های سطحی پوست آسیب می‌بینند و عرق زیر پوست جمع می‌شود و فرد دچار جوش زیرپوستی یا به اصطلاح عرق سوز می‌شود. عزیزی با بیان این‌که به طور کلی افزایش دمای بدن، سردرد، سرگیجه و منگی از علائم گرمازدگی است، می‌گوید: برای جلوگیری از گرمازدگی در فصل گرم سال وقتی که برای مدت طولانی در معرض تابش آفتاب یا در یک محیط گرم هستید و همچنین قبل و بعد و در طی ورزش، آب زیادی بنوشید. وی تاکید می‌کند: همچنین موقعی از روز مثلا سر ظهر یا بعد از ظهرکه هوا خیلی گرم است در منزل یا یک جای خنک استراحت کنید، بیرون از خانه نروید و کمتر جلوی نور مستقیم خورشید بایستید.
این متخصص تغذیه همچنین از یزدی‌ها خواست وقتی جلوی آفتاب کار می‌کنند، روی سرشان کلاه بگذارند که بهتر است لبه‌دار باشد تا روی صورتشان سایه ایجاد کند چراکه سر، نسبت به گرما حساس است. وی ادامه می‌دهد: یکی دیگر از توصیه‌هایی که می‌توان داشت این است که افراد در هوای گرم لباس‌های گشاد، نازک و رنگ روشن بپوشند. لباس کتان از همه بهتر است، زیرا باعث می شود هوا به راحتی از آن عبور کند و عرق شما خشک شود. عزیزی از شهروندان می‌خواهد وعده‌های غذایی را سبک و به مقدار کم ولی به تعداد دفعات بیشتر از ۳ وعده میل کنند، به میزان کافی بخوابند و میوه‌ها و سبزی‌های سرشار از پتاسیم را به میزان زیاد مصرف کنند تا بدن خودش را با گرما تطبیق دهد.