- بلاتکلیفی ۱۰۰ هزار سهامدار
۱۳ سال از زمانی که کلنگ بزرگ‌ترین طرح صنعتی در گلستان به زمین زده شد، می‌گذرد. مجتمع پتروشیمی طرحی بود که قرار بود طی ۴ سال احداث و وارد مدار تولید شود و اشتغال ۳۵۰۰ جوان گلستانی را هم به دنبال داشته باشد. حالا این طرح کم کم وارد ۱۳ سالگی خود می‌شود و مجتمع پتروشیمی استان فقط دارای چند سوله است؛ سوله‌هایی که به گفته نگهبان این مجتمع، ۴ سال است هیچ تغییری نکرده‌اند.
حدود ۱۰۰ هزار نفر از شهروندان سهامدار حقیقی این کارخانه هستند و علاوه بر آن بانک صادرات ایران نیز با ۶۰ میلیون سهم معادل ۱۲/۷۷ درصد کل سهام آن را در اختیار دارد. شرکت‌های پترودشت، صنایع غذایی عالیا گلستان و بازرگانی کامیاب گلستان از دیگر سهامداران حقوقی این مجتمع به شمار می‌روند. کارخانه‌ای که قرار بود سالانه ۶۷۷ هزار تن آمونیاک و یک میلیون و ۷۳ هزار تن اوره تولید و روانه بازار کند، به گفته مدیرعامل آن با گذشت یک دهه فقط ۱۹ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
- پتروشیمی؛ میراث نامعلوم
مجتمع پتروشیمی گلستان میراث ناتمام و گره کوری است که از دولت نهم برجا مانده است. در دولت دهم برای این مجتمع به رغم پیگیری‌هایی که نمایندگان استان کردند، اتفاق نیفتاد. در دولت یازدهم نیز با این‌که «بیژن زنگنه» وزیر نفت در ۲ نوبت قول پیگیری وضعیت پتروشیمی و تعیین تکلیف آن را داده بود، باز هم بلاتکلیف ماند. در دولت یازدهم «حسن صادقلو» که سکان اجرایی استان را در اختیار داشت، آب پاکی را روی دست سهامداران ریخته و اعلام کرده بود که این طرح در اولویت‌های کاری او نیست، زیرا توجیه اقتصادی ندارد؛ البته وی در آخرین روزهای حضور خود در استانداری، کمی نظر خود را تغییر داد.
پس از رفت و آمدهایی که در استانداری گلستان رخ داد و با روی کار آمدن «سیدمناف هاشمی»، وی در نخستین نشست خبری خود در مورد مجتمع پتروشیمی گلستان فقط گفت که هنوز از جزئیات طرح اطلاع کافی ندارد و نمی‌تواند اظهارنظر کند. پس از آن هاشمی جلسه‌ای با هیات مدیره پتروشیمی گذاشت و بیان کرد: مجتمع پتروشیمی یکی از ۷ اولویت اصلی استانداری است. اندکی پیش از هاشمی، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار گلستان در پاسخ به سوال همشهری درباره ورود بخش دولتی برای تعیین تکلیف حدود ۱۰۰ هزار سهامدار حقیقی آن گفته بود که وضعیت امروز مجتمع پتروشیمی ربطی به دولت ندارد، زیرا بخش دولتی حتی به اندازه یک درصد هم سهامدار نیست.
- دولت وظیفه‌ای در قبال پتروشیمی ندارد
«محمود ربیعی» معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار گلستان با بیان این‌که بارها از هیات مدیره پتروشیمی خواسته شده تا تحرک بیشتری برای اجرایی کردن این پروژه داشته باشد، گفت: دولت وظایفی که برعهده داشت چند سال قبل انجام داد. ۲۵۰ هکتار زمین با سند به هیات مدیره تحویل و مجوز ۲/۵ میلیون مترمکعب گاز برای تامین خوراک پتروشیمی داده شد. موضوعات مربوط به مسائل محیط‌زیستی این طرح هم توسط بخش دولتی پیگیری و در نهایت مجوزهای لازم در این زمینه صادر شد.
وی با بیان این‌که مردم باید حساب شده در طرح‌های اقتصادی و صنعتی سرمایه‌گذاری کنند، ادامه داد: در ۵/۱ سال گذشته حداقل ۱۰ جلسه با هیات مدیره پتروشیمی داشتیم و راهکارهایی به آنان پیشنهاد دادیم. بارها از آنان خواستیم اگر می‌توانند خودشان طرح را اجرایی کنند، اگر نمی‌توانند واگذار کنند یا به صورت مشارکتی با بخش خصوصی دیگری، کار را انجام دهند. در همین زمینه با «آذرآب» یکی از هلدینگ‌های اصلی کشور هم مذاکراتی داشتیم، اما تا زمانی که هیات مدیره نخواهد، اتفاقی نمی‌افتد.
ابتدای شکل‌گیری این طرح، دولت سهم ۱۵ درصدی در آن داشت، اما بنا به دلایلی که هنوز برای سهامداران حقیقی مشخص نشده، سهم خود را واگذار کرد. حالا این میراث با روی کار آمدن «هادی حق‌شناس» به عنوان استاندار گلستان برای او برجامانده است. شرکت پتروشیمی گلستان هنوز هیچ‌کدام از وام‌های ارزی و ریالی خود را تسویه نکرده است. بر اساس آنچه از سوی مدیر کل صنعت، معدن و تجارت گلستان اعلام شد، امکان ارائه دوباره تسهیلات به این شرکت به دلیل مشکلات ارزی و نداشتن تضامین لازم وجود ندارد.
- نیاز به سرمایه‌گذاری ۲ هزار میلیارد تومانی
«نورمحمد تربتی نژاد» نماینده گرگان و آق‌قلا در مجلس شورای اسلامی گفت: پتروشیمی یکی از موضوعات مهم استان به شمار می‌رود و مجمع نمایندگان هم به دنبال این است تا به هر شکلی بتواند زمینه اجرای آن را فراهم کند. زمان تصویب و آغاز این طرح قرار بود که مجتمع پتروشیمی با تسهیلات بانکی در استان احداث شود اما بعد از مشکلات مالی این موضوع منتفی شد.
وی ادامه داد: احداث و تکمیل پتروشیمی استان نیاز به سرمایه‌گذاری ۲ هزار میلیارد تومانی دارد. البته هیات مدیره می‌تواند محصولات تولیدی و کارکرد این مجتمع را متناسب با نفع سهامداران تغییر دهد. حالا در کنار خبرهای ناامیدکننده‌ای که از گوشه و کنار در خصوص پتروشیمی استان شنیده می‌شود، باید توقف نماد «شستان» در بورس کشور را هم به آنها اضافه کرد. گفته می‌شود دلیل توقف نماد «شستان» در تابلوی بورس کشور، تایید نشدن صورت‌های مالی آن است.
- پیگیری
همشهری برای پیگیری وضعیت پتروشیمی و مشخص شدن تکلیف حدود ۱۰۰ هزار سهامدار که البته فقط یک‌ششم از مجموع سرمایه را به خود اختصاص می‌دهند، موضع هیات مدیره پتروشیمی گلستان در ارتباط با ادامه این طرح و راهکارهای آنان برای خروج از این بن‌بست را پیگیری کرد اما این تلاش‌ها منجر به پاسخگویی هیات مدیره پتروشیمی نشد.