اداره کل امور عشایر سیستان و بلوچستان برآورد کرده، قهر فراگیر طبیعت در چند سال گذشته موجب شده عمده عشایرنشینان این استان یکجانشین شوند. عشایری مانند گَلُریها که تا همین چند وقت پیش ییلاق، قشلاق کردن زندگیشان بود، حالا نه آبی برای ییلاق کردن مانده و نههوایی برای قشلاق. عشایر ناتوان از زندگی به امید آنکه به آنها خدمترسانی روستایی شود، در کوه و کمر ماندگار شدهاند، اما کسی تاکنون به دادشان نرسیده است.
دهیار دهستان «سرگوَست» که گَلُر بخشی از آن است، میگوید: یکجانشین شدن گلریها و تشکیل این روستا حرف یک سال و ۲ سال نیست، خیلی سال است که این عشایر اینجا بدون هیچ امکاناتی ساکن شدهاند، به این امید که به آنها خدمترسانی شود. «عیسی پوربلوچ» در گفتوگو با همشهری میافزاید: خدا را شکر با بارشهای امسال، این روستا سرسبز شده و روستاییان میتوانند اندک دام و احشام خود را نگه دارند وگرنه اگر همین بارش خدا هم نبود روستاییان نمیتوانستند به هیچ چیز دلخوش کنند. حدود ۲۰۰ نفر از کوهنشینان این روستا در کپر زندگی میکنند، کپرهایی که مردم با چوب و گِل و هرچه در بیابان و کوه پیدا کردهاند، ساختهاند؛ آنها از هر شاخصی که برای زندگی یک انسان لازم است محروماند؛ مدرسه و خانه بهداشت ندارند، برق و آب و جاده هم برایشان آرزو است.
- جوی آب راکد
منبع آبی که میخورند و میشویند و به دام و احشامشان میدهند یک جوی آب راکد است؛ حتی هوتگ را هم ندارند که گودالهای دستساز آب است در روستاهای محروم جنوب بلوچستان برای تأمین آب. در توصیف همین منابع آبی غیربهداشتی «محمدنعیم امینیفرد»، رئیس مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان در مجلس، که خود یک پزشک است پیشتر گفته بود: «از آنجایی که هزاران روستای بلوچستان شبکه آب بهداشتی ندارند، خطر یک اپیدمی فراگیر عفونی روستاییانی را که از منابع غیر بهداشتی و مشترک آب استفاده میکنند، تهدید میکند. » امینیفرد هشدار داده بود: «با توجه به وجود کانونهای آندیمیک بیماریهایی مثل التور، وقوع شعلهوری و اپیدمی بیماریهای عفونی رودهای دور از ذهن نیست و خطر قریبالوقوعی است. در مرکز و جنوب استان عملاً امکان شیوع بیماریهای عفونی مخصوصاً بیماریهای رودهای خیلی بالاست. »
- چگونگی زایمان زنان در روستا
با این حال دهیار میگوید: همین آب هم برای ما نعمت است. اگر تمام شود باید با الاغ و چهارپا به کوه و کمر بزنیم تا قطره آبی برای گذران زندگی پیدا کنیم. نوزادان «گَلُر» در همین کپرها با همان روشهای قدیمی زایمان به دور از چشم پزشک و پرستار و بهورز بهدنیا میآیند. از یکیاز روستاییان که دختر ۴ ماههاش را بغل کرده است میپرسیم چگونه این دخترک بهدنیا آمده و او پاسخ میدهد: به هزار بدبختی در همین کپر. اینجا غیر از خدا هیچ کس نیست که به دادمان برسد.
- دست بلند خیران
دولت هرچند دستش مانند همیشه در خدمترسانی کوتاه است، خیران دست بلندی برای رسیدگی به کپرنشینان گلری داشتهاند. خیریه جمعیت امداد دانشجویی امام علی(ع) جای پای نهادهای خدمترسان و امدادرسان گذاشته و تا حد توانش خلأها را پر کرده است. دهیار دهستان «سرگوَست» میگوید: جمعیت امداد دانشجویی تاکنون چندین بار بستههای غذایی میان روستاییان توزیع کردهاند تا حداقل اهالی از سوءتغذیه نجات پیدا کنند. «عیسی پوربلوچ» میافزاید: همچنین یک مدرسه توپی هم قرار است به همت یک گروه خیری در روستا ساخته شود. باورتان میشود در این دمای ۴۸ درجهای بلوچستان، هنوز هموطنان ما در کپر زندگی میکنند؟ باورتان بشود چون اینجا گلر است، جایی که غیر از خدا هیچ کس نیست!
- مشکلات بیماران برای دسترسی به پزشک
دهیار دهستان «سرگوَست» که گَلُر بخشی از آن است، میگوید: نبود راههای دسترسی موجب شده هیچ مقام دولتیای پایش به اینجا باز نشود. آنها باید سوار بر موتورهای شکاری ساعتها به کوه و کمر بزنند تا به گَلُر و کپرنشینانش برسند؛ البته وعده دادهاند برقرسانی میکنند. آب هم که حتی اگر بخواهند با تانکر مانند دیگر روستاهای فاقد شبکه بلوچستان برایمان بیاورند، تانکر نمیتواند به کوه و کمر بزند. «عیسی پوربلوچ»، دهیار، درباره اینکه اگر کسی مریض و مجبور شود به بیمارستان و درمانگاه شهر برود باید چه کار کند؟ وی میگوید: با هزار بدبختی، با موتور و الاغ باید مریض بدحال را تا جایی که به پزشک دسترسی هست ببریم. باورتان میشود هنوز روستاییانی هستند که با الاغ به شهر میروند!؟