بر اساس رای نهایی دادگاهی در لندن سر سرباز هخامنشی به مالک فعلی آن رسید و تلاش یونسکو و ایران برای بازگرداندن شی به داخل کشور بی نتیجه ماند، اما در صورتی که مالک سر سرباز هخامنشی این شی تاریخی را از لندن خارج کند امکان رایزنی حقوقی ایران برای بازگرداندن این شی به داخل کشور بیشتر خواهد شد.
"امید غنمی"، مدیر کل حقوقی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با تاکید بر این مطلب گفت: از آنجا که هنوز هویت مالک سر سرباز برای ما محرز نیست نمی توانیم پیگیری حقوقی را آغاز کنیم.
این گفته غنمی در حالی عنوان میشود که اسفندیار رحیم مشایی، رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هفته گذشته اعلام کرد که هنوز سازمان نتوانسته است هویت مالک سر سرباز هخامنشی را احراز کند.
غنمی در همین زمینه تاکید کرد که خروج سرسرباز هخامنشی از انگلستان می تواند شانس بازگرداندن شی تاریخی را به ایران بیشتر کند.
مدیر کل حقوقی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همچنین گفت: در حال حاضر رای دادگاههای لندن بر آن است که مالکیت شی تاریخی به ایران نمی رسد اما اگر شی از مرز انگلستان خارج شود آنوقت تفاسیر حقوقی نیز متفاوت می شود و امکان دارد بتوان با موضعگیری های حقوقی جدید برای بازگشت شی اقدام کرد.
خرید سر سربازهخامنشی، تنها راه
بهمن کشاورز وکیل پایه یک دادگستری معتقد است که چاره ای جز شرکت در حراج کریستی و خرید این شیء تاریخی برای ایران نبوده است.
به گفته او با توجه به سوابق امر، یعنی صاحب ید بودن مالک فعلی نسبت به این شیء تاریخی و اینکه دلیلی بر اینکه از طریق غیر قانونی به دست وی رسیده باشد، وجود ندارد و این اثر دستخوش تحقق مرور زمان مملک(که در محل حراج قانونی و لازم الرعایه است) شده، به نظر می رسد چاره ای جز خرید این شیء وجود ندارد.
کشاورز با بیان اینکه از سویی مسوولان دولتی می دانند که قیمت این گونه اشیا هر چه که باشد در قبال اعاده آثار باستانی و میراث فرهنگی کشور قابل توجه نیست، ادامه داد: به همین دلیل نمی توان رقم 800 هزار پوند معادل 1 میلیارد و 700 میلیون تومان را مانع از به دست آوردن این اثر تاریخی گرانبها عنوان کرد.
این وکیل پایه یک دادگستری با اشاره به اینکه شرکت در حراج ممکن است به نوعی تایید حق طرف باشد و به تصرف او مشروعیت بدهد، افزود: فعلا متصرف بر مبنای قانون محل حضور شیء (لندن)مالک قانونی این شیء محسوب شده و نیازی به تایید ما ندارد. البته در امور راجع به حقوق بینالمللی و رابطه بین دولت ها، موضوع متفاوت است و چه بسا در برخی موارد باید بقا بر ادعا را بر هر نوع اقدامی که تایید حق طرف یا اثبات حق ملی تلقی شود، ترجیح داد.
به گفته کشاورز بدیهی است چناچه به هر علتی دولت ایران، در خرید این شیء احتیاط می کند، می تواند امکانات مالی را در اختیار فردی عادی قرار دهد، تا وی این مهم را بر عهده بگیرد.
رایزنی هایی در سکوت کامل
از سوی دیگر سیاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تا پایان رایزنی با طرف فرانسوی مالک سرسرباز هخامنشی سکوت و عدم اطلاع رسانی رسانه ای است
بهروز بقایی، قائم مقام رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به اینکه "رایزنی هایتان به مالک فرانسوی سرسرباز هخامنشی به کجا رسیده است" تاکید کرد که سیاست سازمان بر آن است تا هیچ اطلاع رسانی در این حوزه صورت نگیرد.
به گفته بقایی ، اقدام سازمان در حال حاضر شبیه چانه زنی است و کار باید مرحله به مرحله پیش برود و در هر مرحله امکان تغییر رای نهایی از طرف مالک فرانسوی وجود دارد.
بقایی با بیان اینکه تا پایان این هفته نتیجه نهایی مذاکرات در مرحله نخست از سوی طرف فرانسوی برای ما ارسال می شود تا بر آن اساس بتوان وارد دور دوم مذاکرات شد، گفت: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پیش از این اعلام کرده بود در حراجی فروش سر سرباز هخامنشی شرکت نمیکند.
چندی پیش نیز قائم مقام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از مذاکره این سازمان به منظور راضی کردن مالک فرانسوی برای فروش اثر و یا پرداخت هزینه های نگهداری از شی تاریخی به مالک خبر داده بود.
گفتنی است رایزنی دولت ایران با دولت انگلستان نیز در این زمینه به نتیجه نرسیده و سازمان یونسکو نیز به رغم پیگیری های سازمان و طرح مسئله در مجامع جهانی در این زمینه سکوت اختیار کرده است.
سر سرباز هخامنشی که سالها پیش از ایران خارج شده 30 سال پیش توسط یک فرانسوی خریداری شد، سنگ برجسته سر سرباز هخامنشی هم زمان با کشف مجموعه تخت جمشید که از سوی گروه هرتزفلد (یکی از باستان شناسان آلمانی) توسط سارق یا سارقان به سرقت رفته است و تا 20 آوریل 2005 میلادی هیچگونه اطلاعی از سرنوشت این قطعه سنگ ربوده شده در دسترس نبود تا اینکه در نهایت با انتشار خبر حراج قطعه سنگ موصوف توسط مؤسسه کریستیز لندن، مکان نگهداری قطعه سنگ به سرقت رفته مشخص شد. دادگاه لندن در تاریخ 20 مارس 2007 میلادی حکم به نفع دارنده فعلی اثر صادر میکند.
کریستی بهای تقریبی این اثر باستانی سنگتراشی شده متعلق به کاخ تخت جمشید را که قدمت آن به قرن پنجم پیش از میلاد باز میگردد، تا 800 هزار پوند تعیین کرده است.
پس از آنکه ادعای دولت ایران مبنی بر مالکیت سرسرباز هخامنشی ناکام ماند و رایزنی دولت ایران با دولت انگلستان نیز در این زمینه به نتیجه نرسید و یونسکو هم به رغم پیگیری های سازمان میراث فرهنگی سکوت اختیار کرد،برخی سازمان های مردم نهاد دوستدار میراث فرهنگی خواستار شرکت ایران در حراجی و خرید مستقیم اثر شدند. از طرف دیگر سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده که هیچ تلاشی برای حضور در حراجی نخواهد داشت چرا که این کار را به معنای تایید رای دادگاه میداند.
قرار بود این شی تاریخی یکسال پیش حراج شود اما بر اثر شکایت ایران حراج سر سرباز هخامنشی در کریستی لندن به تعویق افتاد.
سفری برای بازگشت سرباز هخامنشی
از سوی دیگر سفر قائم مقام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با هدف رایزنی با مالک فرانسوی سر سربازی هخامنشی و با هدف بازگرداندن شی به شکل داوطلبانه به کشور صورت می گیرد.
"محمد کاظم خلدی نسب"، مدیرکل بین الملل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به اینکه سازمان چه تدبیری برای بازگرداندن این شی تاریخی به داخل کشور در نظر گرفته است، گفت: آخرین اخبار حاکی از آن است که آقای بقایی تصمیم دارند تا در سفر آیندهشان با مالک فرانسوی اثر رایزنی و ایشان را نسبت به اینکه این شی به تمدن دیرینه ایران متعلق است قانع کنند.
به گفته او سازمان هیچ تلاشی برای حضور در حراجی نخواهد داشت چرا که این کار به معنای تایید رای دادگاه است. تشویق مالک فرانسوی برای بازگرداندن شی به گفته خلدی نسب آخرین برگ برنده در اختیار سازمان است.
همشهری امارات