این روزها فصل میوه‌های تک‌دانه مانند شلیل، هلو، زردآلو، گیلاس و آلبالو در استان اردبیل است و در تازه‌میدان مرکز استان به عنوان محل اصلی بازار میوه شهر این محصولات به وفور یافت می‌شود. از پیرعبدالملک تا تازه‌میدان، میوه‌ها بر روی سینی‌های فلزی بزرگ چیده شده‌اند و خیابان مثل تابستان هر سال عطر و رنگ خاصی به خود گرفته است. رنگ و لعاب میوه‌ها هر رهگذری را به خرید وسوسه می‌کند، اما با یک دودوتا چهارتای ساده هم می‌شود فهمید که باید از خرید این محصولات دلچسب تابستانی گذشت.
در روزهایی که گرانی سر به فلک کشیده، بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند کالاهای ضروری را در اولویت قرار دهند؛ آن‌هایی که خرید نان، سیب‌زمینی، پیاز و تخم‌مرغ را به سبدهای خوش‌رنگ میوه‌های تابستانی ترجیح می‌دهند و از کنار مغازه‌ها گذر می‌کنند. اغلب مغازه‌ها برچسب قیمت روی میوه‌ها دارند و قیمت‌ها تقریبا به هم نزدیک است. قیمت شلیل و هلو از ۱۱ تا ۱۳ هزار تومان، زردآلو ۱۵ هزار تومان، گیلاس ۹ تا ۱۱ هزار تومان و آلبالو حدود ۹ هزار تومان، سیب گلاب ۸ تا ۱۰ هزار تومان و انگور یاقوتی ۶ تا ۷ هزار تومان برای هر کیلوگرم برچسب خورده‌اند و تفاوت چندانی در قیمت‌گذاری‌ها ندارند. اگر حتی قرار باشد برای مصرف یک هفته یک کیلوگرم از چند قلم میوه‌های تابستانی خریده شود باید نزدیک به ۵۰ هزار تومان در نظر گرفت که در کنار سایر صیفی‌جات و سبزیجات مورد نیاز به بیش از ۱۰۰ هزار تومان می‌رسد.
- کاهش خرید در فاصله‌های زمانی بیشتر
یکی از میوه‌فروشان اردبیل در مورد میزان عرضه و تقاضای میوه‌های فصل می‌گوید: برای تامین میوه‌ها هیچ مشکلی وجود ندارد و از هر نوع به وفور قابل تامین و عرضه است، اما تقاضا کاهش یافته است. «حسین جانبازی» در مقایسه بازار فروش میوه امسال نسبت به سال‌های گذشته عنوان می‌کند: در گذشته خریداران میوه‌ها را در جعبه و به میزان بیشتر از ۳ کیلو می‌خریدند اما در حال حاضر میزان خرید به نصف کاهش پیدا کرده و شاید در حد یک یا ۲ کیلوگرم خرید می‌کنند. آن هم در حالی که فاصله زمانی مراجعه مشتریان زیاد شده است. اگر تا پیش از این مشتری‌های ثابت در هفته ۲ بار به این‌جا مراجعه می‌کردند، اکنون شاید ۱۰ روز یک بار هم شاهد خرید دوباره آن‌ها نباشیم.
«فتح‌الله احدی»، یکی دیگر از فروشندگان اردبیلی، در مورد محل تامین میوه‌های فصل عنوان می‌کند: میوه‌هایی مانند گیلاس و زردآلو از باغ‌های استان مانند مشگین‌شهر و هیر تامین می‌شوند اما شلیل و هلو از ارومیه یا باغ‌های شمال به بازار اردبیل عرضه می‌شوند و میزان تامین از باغ‌های داخل استان به دلیل نرسیدن فصل برداشت کم است.
- خرید از میوه‌فروشان سیار
«محمد جوادی»، یکی از شهروندان اردبیلی، در تازه‌میدان مشغول خرید میوه است. او درباره شرایط بازار میوه‌های فصل به همشهری می‌گوید: این روزها میوه هرچند به وفور از سوی مغازه‌ها و حتی میوه‌فروشان سیار عرضه می‌شود، قیمت‌ها با توجه به شرایط اقتصادی بالاست و مردم ترجیح می‌دهند به دلیل هزینه بالای زندگی برای شرمنده نشدن از خانواده به میزان حداقل خرید کنند.
وی ادامه می‌دهد: میوه‌فروشان سیار یا وانتی به دلیل عدم پرداخت اجاره مغازه و مالیات قیمت‌های کمتری برای میوه ارائه می‌کنند و حتی اگر کیفیت میوه تا حدودی پایین‌تر هم باشد مردم اقدام به خرید از میوه‌فروشان سیار می‌کنند. جوادی عنوان می‌کند: یادم می‌آید سال‌های گذشته هفته‌ای ۲ بار به این‌جا می‌آمدم و میوه می‌خریدم. اما اکنون مصرفمان بسیار کاهش پیدا کرده است و به صرفه نیست که هر هفته بیشتر از ۱۰۰ هزار تومان برای خرید میوه و سبزیجات مورد نیازمان هزینه کنم. محصولات ضروری مثل سیب‌زمینی و پیاز را در اولویت خرید داریم و درباره میوه‌ها اگر نیاز جدی وجود داشته باشد یا مهمان داشته باشیم، اقدام به خرید می‌کنیم.
- تاثیر هزینه سنگین تولید میوه
رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار استان، قیمت بالای میوه‌ها را به دلیل هزینه زیاد تحمیلی به باغداران عنوان می‌کند و می‌گوید: در شرایطی که قیمت هر سبد میوه بیش از ۲۵۰۰ تومان است در کنار محاسبه هزینه پرورش و حمل‌ونقل، قیمت‌های فعلی میوه حداقلی هستند. «صفر رحیمی» در مورد میوه‌های موجود فصلی در بازار عنوان می‌کند: در حال حاضر میوه‌های تک‌دانه شمال استان به دلیل نارس بودند به بازار تزریق نشده‌اند و این میوه‌ها از ارومیه، خوی یا شهرهای شمالی کشور تامین می‌شود. وی ادامه می‌دهد: کشاورزان با وجود ارتباطات گسترده اشراف کامل به بازار دارند و اگر احساس کنند فروش و ارسال به شهرهای دیگر صرفه اقتصادی بیشتری دارد، محصول خود را به خارج استان می‌فرستند.
- سردخانه‌ها و صنایع تبدیلی
رحیمی درباره عرضه بیش از تقاضای میوه می‌گوید: در حال حاضر کارخانه تبدیلی میوه در شمال استان وجود دارد و این محصولات اگر مازاد بر مصرف تازه‌خوری باشند به کارخانه‌ها فروخته می‌شوند. این مسئول درباره امکانات نگهداری میوه‌ها برای جلوگیری از فساد و تحمیل ضرر اقتصادی اظهار می‌کند: به‌اندازه کافی در استان سردخانه وجود دارد و میوه‌های مازاد اگر صادر نشوند قابل ذخیره در سردخانه‌ها برای عرضه تدریجی به بازار هستند؛ اما مشکل این‌جاست که باغداران ترجیح می‌دهند محصولاتشان را با قیمت بالاتر به خارج از استان ارسال کنند.
رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار استان با اشاره به همخوانی عرضه و تقاضا تاکید می‌کند: امسال عرضه گیلاس به اندازه‌ای بود که قیمت آن با کاهش جالب توجهی همراه بود. سال گذشته قیمت گیلاس کیلویی ۲۰ هزار تومان بود اما امسال در حد ۱۰ هزار تومان و حتی پایین‌تر عرضه می‌شود؛ اما به نظر می‌رسد کاهش قدرت خرید در میان شهروندان موجب شده با همین قیمت‌ها هم مشتری‌ها چندان استقبالی از خرید میوه نداشته باشند.
- ظرفیت‌های ویژه استان در تولید میوه‌های هسته‌دار
باغ‌های استان اردبیل ظرفیت چشمگیری در تولید محصولات هسته‌دار دارند و میزان برداشت جالب توجهی که گه‌گاه رکورد تولید را هم می‌زند، گواه این ادعاست. چند سال پیش رکورد برداشت شلیل در گرمی شکسته شد و این روزها همین خبر خوش از هیر به گوش می‌رسد. هیر به شهر گیلاس معروف است و تیر فصل عرضه گیلاس این شهرستان به کوچه‌بازار و باغ‌های شهر است. رکورد برداشت گیلاس طی روزهای اخیر در یکی از باغ‌های هیر شکسته شد و باغداری توانست با برداشت بیش از ۲۰ تن محصول از هر هکتار باغ گیلاس رکورد تولید این محصول را به خود اختصاص دهد. این میزان تولید حداقل ۳ برابر میانگین تولید باغ‌های دیگر در منطقه است.