این جنگل‌ها از نظر گونه‌های بومی و باستانی، پوشش گیاهی و تنوع زیستی با نادرترین گونه‌های جنگلی جهان شامل ۸۰ گونه‌ی درختی، ۵۰ گونه‌ی درختچه‌ای و گونه‌های جانوری چون پلنگ، خرس، کل و بز، مرال و ... میراثی بسیار ارزشمند است.
در اکثر نقاط اروپا و سیبری، این نوع جنگل‌ها به دلیل سرما و یخبندان قادر به بقا نبوده‌اند و در حال حاضر فسیل‌هایی از آن‌ها به جای مانده، اما به دلیل اقلیم معتدل‌ترِ حاشیه‌ی دریای خزر در این منطقه به حیات خود ادامه داده‌اند. جنگل‌های هیرکانی زیست‌منطقه‌ای در زیست‌بوم جنگل‌های مختلطِ پهن‌برگ در حاشیه‌ی جنوبی و جنوب غربی دریای خزر در بخش‌هایی از ۵ استان شمالی ایران و در بخشی از جمهوری آذربایجان قرار دارد. این جنگل از منطقه‌ی هیرکان جمهوری آذربایجان آغاز و تا استان گلستان در ایران امتداد می‌یابد.
هفته‌ی گذشته در چهل‌وسومین اجلاس کمیته‌ی میراث جهانی یونسکو، جنگل‌های هیرکانی به‌عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. گفتنی است واژه‌ی هیرکان، شکل یونانی نام گرگان است.
کامران پورمقدم، رئیس شورای عالی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور اعلام کرد، جنگل‌های هیرکانی در چهل و سومین اجلاس کمیته‌ی میراث جهانی یونسکو به نام ایران به ثبت رسید.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، کامران پورمقدم گفت:«مناطق و محدوده‌های جنگلی ثبت‌شده به‌عنوان میراث جهانی یونسکو با مساحتی در حدود ۳۰۷ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی در استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، سمنان و خراسان شمالی واقع شده است و ارزش بالای اکولوژیکی و تاریخ طبیعی این ناحیه سبب شد که به‌عنوان بیست و چهارمین اثر جهانی ایران و دومین اثر طبیعی کشورمان در یونسکو ثبت شود.»
به گفته‌ی پورمقدم«بر اساس گزارش ارزیابان IUCN مناطق معرفی شده کاملاً با شاخص‌های این نهاد مطابقت داشته و دارای ارزش بالا و منحصربه فرد برای ثبت به‌عنوان میراث طبیعی جهانی است و این ثبت جهانی، ضمن معرفی ارزش بالای جنگل‌های هیرکانی به جهان، سبب الزام برای افزایش سطح اقدامات و مدیریت در محدوده‌های معرفی‌شده خواهد بود.»
حجت‌الله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران نیز گفت: «با ثبت جنگل‌های هیرکانی، یونسکو برای بیست و چهارمین بار به جهانی بودن میراث‌های تاریخی و طبیعی ایران ادای احترام کرد.»
به گفته‌ی ایوبی «بازرسان یونسکو با شرکت در نمایشگاه عکس هیرکانی که کمیسیون ملی یونسکو آن را ۳۰ مهر ۱۳۹۷ در ایران برگزار کرد، ضرورت توجه افکار عمومی به این میراث بزرگ را تأیید کردند.»
تاریخچه‌ی این تصمیم به ۲۱ تیر ۱۳۸۵ باز می‌گردد. در آن هنگام جمهوری آذربایجان درخواست ثبت جهانی جنگل‌های خزری-هیرکانی را به یونسکو ارائه کرد. کارشناسان این سازمان بعد از بررسی موضوع، اعلام کردند که سهم جمهوری آذربایجان تنها ۲۰ هزار هکتار، در مقابل سهم دومیلیون هکتاری ایران از این جنگلِ متعلق به دوره‌ی ژوراسیک است و به همین دلیل، ثبت جهانی این اثر به تنهایی به نام آذربایجان ممکن نخواهد بود.
چهل‌وسومین اجلاس کمیته‌ی میراث جهانی یونسکو،۱۰ تا ۱۹ تیر با حضور ۱۸۰ کشور، در جمهوری آذربایجان تشکیل شد.
عکس: فرشته اصلاحی/آرشیو عکس همشهری