کنشگران مدنی و هنرمندان حداقل در ۳ بیانیه با بیش از ۵۰۰ امضا از مسئولان ارشد استان همدان خواستند تا نورمهال را از خطری که تهدیدش میکند یعنی ساخت برج در حریم آن نجات دهند. یکی از واکنشهای مهم به این اعتراضات صحبتهای پرویز فتاح، رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) ، بود. او اعلام کرد کمیته امداد حاضر است برای حفظ این بنا از ساخت برجها خودداری کند و زمین معوض دریافت کند.
سال گذشته شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر برای جلوگیری از ساخت برجهای دوقلو و حفظ عمارت نورمهال قولهای مساعدی دادند. به دنبال آن فعالان مدنی استان در مهرماه ۹۷ با حضور در صحن شورای اسلامی شهر از اقدامات اعضای شورا برای حفظ این عمارت قدردانی کردند. اکنون که دیگر این وعدهها نقش بر آب شدهاند و به ثمر نرسیدهاند باید نقش هریک از دستگاهها در تعرض به عمارت مشخص شود.
میراث فرهنگی به عنوان متولی اصلی حفظ بناها و آثار تاریخی در زمان ثبت ملی این بنا با اهمالکاری یا قصور حریم اثر را مشخص نکرد و همین موضوع باعث شد در سالهای گذشته به استعلام شهرداری جواب مثبت دهد و مجوزی به مدت ۶ ماه صادر کند. البته مالک در مدتزمان ۶ ماه موفق به اخذ پروانه ساخت نشد و سازمان میراث فرهنگی حداقل در یک نوبت با ارسال نامهای به شهرداری، غیرقانونی بودن صدور پروانه ساخت را به دلیل اتمام مهلت ۶ ماهه اعلام کرد. درنهایت با دریافت عوارضی در حدود ۳ میلیارد تومان مجوز ساخت این برج دوقلو صادر شد. بعد از رسانهای شدن خطراتی که عمارت نورمهال را تهدید میکرد همگان به یک راهکار مشخص رسیدند که هم عمارت تاریخی حفظ شود و هم مالک ضرر نکند و آن هم اعطای زمین معوض به کمیته امداد امام خمینی(ره) همدان بود.
موضوعی که در صحبتهای پرویز فتاح، رئیس کمیته امداد امام (ره)، اعضای شورا و سایر مسئولان دائما تکرار شد. حال نکته اصلی اینجاست که سازمان میراث فرهنگی که همچنان مدعی است مجوزی به مالک نداده است باید مانند گذشته به موضوع ورود پیدا کند و از عملیات خاکبرداری که عمارت را تهدید جدی میکند جلوگیری کند. در چند مرتبه گذشته که پیمانکار قصد شروع خاکبرداری را داشت با اطلاعرسانی رسانهها شاهد حضور سریع پلیس و یگان حفاظت میراث فرهنگی بودیم. اما در روز پنجشنبه (۲۰ تیر) که پیمانکار مجددا خاکبرداری را شروع کرد متاسفانه یگان میراث فرهنگی از هرگونه حضور یا اقدامی خودداری کرد. باید به مسئولان میراث فرهنگی یادآور شد که هرگونه مماشات یا اهمال در برخورد با این تهدید به نابودی یکی از آثار تاریخی و باهویت شهر منجر خواهد شد. اگر میراث فرهنگی در زمان ثبت این اثر حریم آن را مشخص میکرد یا در زمان استعلام شهرداری پاسخ منفی میداد، امروز این مشکل به وجود نمیآمد. حال با توجه به قصوراتی که میراث فرهنگی داشته باید تا زمانیکه کار از کار نگذشته است از ادامه عملیات ساختمانی جلوگیری کند.
هرداری هم در حدود یک سال گذشته از دادن زمین معوض و نجات نورمهال طفره رفت و از زمینهای بسیاری که در قبال تفکیک قطعات بزرگ یا باغها به شهرداری رسیده به عنوان زمین معوض به کمیته امداد نداد. موضوع شکایت مالک از شهرداری و اخذ دستور قضایی شاید راه نجات و فراری بوده است که شهرداری چندان هم از بابت آن ناراضی نیست. با این اقدام، شهرداری از یک سو از دادن زمین معوض رهایی پیدا میکند و میتواند زمینهای خود را بابت بدهی به طلبکاران و پیمانکاران دهد و از سویی دیگر جوابگوی فعالان مدنی و پرسشهای احتمالی اعضای شورای شهر خواهد بود. نباید فراموش کرد که استاندار به عنوان بالاترین مقام اجرایی استان میتواند با ورود به این موضوع و رساندن طرفین به یک اجماع و استفاده از اعتبارات ملی و اجبار اداره کل راه و شهرسازی به همراهی و همکاری با شهرداری برای پیدا کردن زمین معوض و راضی کردن کمیته امداد سهم خود را در حل این موضوع بپردازد.
متاسفانه مشکل اینجاست که شاید همه تلاش میکنند تا مشکل را گردن شهردار و شهرداری بیندازند و خود را به زحمت نیندازند. آقایان مسئول نباید فراموش کنند در تخریب نورمهال همه مسئولند و نمیتوانند با سکوت و امید به گذشت زمان این لکه ننگ را از دامان خود پاک کنند. شاید این بار که شهردار با استفاده از رابطه شخصی توانست جلوی خاکبرداری را بگیرد آخرین فرصت برای پیدا کردن یک راهکار باشد. یادمان نرود آثار تاریخی هویت تکتک مردمان این سرزمین است و امانتی از آیندگان در نزد ما.