البته هیچکدام از این عوامل به اندازهی یک اشتباه و بیاحتیاطی انسانی نمیتوانند احتمال آتشسوزی جنگل را بالا ببرند؛ بنا به آمارهای متعدد، تا کنون عامل اصلی بین ۸۰ تا ۹۵درصد آتشسوزی جنگلها اشتباه و بیاحتیاطی انسانی بوده است. ضمن اینکه تابستان فصل گردش و سفر است و بنابراین، همهی عرصههای طبیعی و جنگلی در معرض خطرند! در این فصل گرم، یک بیتوجهی سادهی انسانی میتواند عامل آتشسوزی بزرگی شود و البته بطریهای شیشهای و خردهشیشهها هم در این اتفاق نقش بیشتری دارند. در اینجا به چند مورد برای کمک به کاهش احتمال آتشسوزی جنگلها اشاره میشود.
۱. خبرهای هواشناسی در خانهی ما جایگاه ویژهای دارد، بخواهیم یا نخواهیم در جریان این خبرها هستیم: گرمترین و خنکترین نقطهی کشور، احتمال بارش و رعد و برق و آبگرفتگی، بادهای گرم، گرد و غبار و جریانهای پرفشار و کم فشار و... همه را بلدیم.
همین چند روز قبل، درست وقت شام، پدرم با این جمله که «خب اخبار هواشناسی شروع شد» سکوت را مهمان سفرهمان کرد و همه شنیدیم که از ۱۵ تیر تا ۱۵ مرداد قرار است اوج گرما و در حقیقت گرمترین روزهای سال را تجربه کنیم.
در ادامه، خبرهایی از آتشسوزی جنگلها در اروپا اعلام شد که علت آتشسوزی هنوز معلوم نبود. پدر گفت: «معلوم است، عامل انسانی است.» مادر گفت: «اما جنگلها وقتی خشک میشوند، خودبهخود هم میتوانند آتش بگیرند و...» اخبار هم که تمام شد مادرم گفت: «خب فعلاً مسافرت لغو میشود.» و پدر پیشنهاد داد به خنکترین منطقهای که اخبار اعلام کرده، سفر کنیم.
۲. من نمیدانستم که جنگلها خودسوزی میکنند؛ این را برادرم گفت که در یک گروه کوهنوردی، فعال است.
او حرفهای مادرم را تأیید کرد و گفت که در جنگلهای شمال کشور، در اثر وزش بادهای گرم خودسوزی اتفاق میافتد. افزایش گرما و خشکی شدید باعث خودسوزی علوفهی مراتع (عمدتاً با گیاهان یکساله) میشود.
از سوی دیگر بادها هم میتوانند عامل شروع و گسترش آتش باشند؛ بهخصوص بادهایـی که منشاء آنها نواحـی خشـک باشــد، باعث کاهش رطوبــت در منطقـه میشوند و احتمال آتشسوزی را بالا میبرند.
یک عامل مهم دیگر جرقههایی است که در اثر سقوط سنگ و برخورد سنگها شکل میگیرند. حتی برخی معتقدند که گرمایش جهانی باعث افزایش شدت خشکسالی شده و در نتیجه باعث وقوع آتشسوزیهای مکرر در مناطق جنگلی میشود.
۳. از اردیبهشت امسال مسئولان و فعالان محیطزیست دربارهی لزوم حفاظت از عرصههای طبیعی در برابر آتشسوزیهای تابستانی، بهطور متناوب هشدار دادهاند. بر این اساس با توجه به بارشهای متوالی امسال و رویش گیاهان خودرو بهصورت یکپارچه در دشتها و عرصههای طبیعی با گرمای تابستان و خشکشدن این گیاهان که حالا در بعضی از نقاط کشور ارتفاعشان به یک متر رسیده، آتشسوزی بهعنوان بزرگترین خطر در کمین منابع طبیعی است. برای همین لازم است که ما بیشتر مراقب باشیم؛ چون ظاهراً عامل اصلی نزدیک به ۹۰درصد آتشسوزیها در منابع طبیعی و جنگلها خطای انسانی است.
پس لازم است بیشتر مراقب باشیم که بزرگترها ته سـیگار و کبریـت نیـمسـوخته را در جنگل و مرتـع پرتـاب نکنند. یا وقتی میبینیم سـطح جنـگل و مرتـع پوشـیده از بـرگ یـا علفهـای خشـک است و درجـهی حـرارت هـوا هم بالاسـت، آتش روشن نکنیم و اگر به آتش نیاز داشتیم، قبـل از تـرک محل آتـش را کامل خامـوش کنیـم.
ظروف شیشــهای یــا پلاســتیکی را در جنــگل و مرتـع رها نکنیــم؛ چون حتی یک بطری آبمعدنی حاوی چندین قطرهی آب یا بطری شیشهای سالم یا شکسته، میتواند نور خورشید را متمرکز کند و مثل یک عدسی آتش ایجاد کند و اگر جایی این بطریها را دیدیم میتوانیم آنها را جمعآوری و از منطقه دور کنیم.
اگر دست به دست هم بدهیم، میتوانیم آمار آتشسوزی را در جنگلها پایین بیاوریم.