صاحبان ایده فناورانه و نخبگان تولید و صنعت اکنون به جایگاهی رسیده‌اند که می‌توانند سالانه بیش از میلیاردها دلار صادرات داشته باشند. در استان قم هر چند که شرکت‌های دانش‌بنیان به جایگاه برتر کشور چشم دوخته‌اند، اما این شرکت‌ها با مشکلات و موانع متعددی مواجه هستند که در گفت‌وگو با چند نفر از مدیران شرکت‌های فناور به مسائل آنها پرداخته شده است.
- ضعف صنعت استان در برخورداری از دانش روز
مدیر یک شرکت دانش‌بنیان با بیان این‌که جریان تولید و فرایند صنعت کشور عارضه‌یابی و مهندسی نمی‌شوند اظهار کرد: یکی از دلایل افزایش مشکلات و موانع تولید، فقر علمی و برخوردار نبودن از نگاه دانش‌محور به این مسائل است. «رضا زمانی» با ابراز تأسف از این‌که بخش عمده‌ای از صاحبان صنایع، روزآمد و دانش‌محور فکر نمی‌کنند گفت: صنعتگران و تولیدکنندگان باید موانع و مشکلات خود را با شرکت‌های دانش‌بنیان در میان بگذارند و از آنها برای توسعه صنعتی و اقتصادی کمک بخواهند.
وی که در حوزه تولید محصولات بهداشتی و شیمیایی دارای ۳ مجوز دانش‌بنیان است با اشاره به این‌که زیرساخت فعالیت و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم نیست بیان کرد: کارایی و میزان ارزش افزوده چشمگیر شرکت‌های دانش‌بنیان هنوز به چشم بسیاری از مسئولان تأثیرگذار نمی‌آید. زمانی با بیان این‌که دریافت مجوز دانش‌بنیان بسیار سخت است و روند پیچیده‌ای دارد اظهار کرد: موافق این سخت‌گیری هستیم. به دلیل این‌که هر کسی نمی‌تواند در عرصه اقتصاد دانش‌بنیان فعالیت کند، اما حرف ما این است که اگر کسی توانست مجوز دانش‌بنیان بگیرد باید به اندازه کافی حمایت شود و بی‌دلیل درگیر بوروکراسی‌های جاری نشود.
- چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان
«مهدی پیوندزنی» مدیر یک موسسه رصدگر آسمان نیز با بیان این‌که رویکرد اقتصادی و تجاری کشور مناسب شرکت‌های فناور نیست اظهار کرد: در سامانه ستاد که مربوط به آگهی‌های مزایده و مناقصه است بیش از ۶۰ مجوز تعریف شده است، اما هیچ کدام از این نوع آگهی‌ها اهمیت و توجهی به مجوزهای فناوری شرکت‌های فناور نمی‌کند و فقط به اساسنامه شرکت‌ها توجه دارد.
- تسهیلات ویژه برای شرکت‌های نوپا
مدیر واحد فناور کیمیاپژوهان صنعت‌گستر قم نیز با بیان این‌که باید زمینه‌های صنعتی شدن شرکت‌های فناور فراهم شود گفت: فضایی که در پارک علم و فناوری قم وجود دارد نمی‌تواند نیازهای کارگاهی و تولیدی برخی از شرکت‌ها را تأمین کند و در این زمینه باید تسهیلات ویژه‌ای برای شرکت‌های نوپا و فناور ایجاد کرد تا زمین‌های کارگاهی مناسبی در شهرک‌های صنعتی فراهم شود. «مهدی نجفی» با اشاره به این‌که شرکت‌های فناور از مرحله تحقیق و توسعه ایده گذشته‌اند و قابلیت تولید محصول را دارند، اظهار کرد: رونق تولید در عرصه‌های دانش‌بنیان رشد و توسعه اقتصادی را چند برابر خواهد کرد. وی با تأکید بر این‌که اقتصاد نفتی کشور را به ساحل آرامش نمی‌رساند، اضافه کرد: اقتصاد دانش‌بنیان می‌تواند ما را در مقابل بحران‌آفرینی استکبار جهانی بیمه کند و رونق تولید را بر سر سفره‌های مردم بیاورد.
- پیگیری دغدغه‌های شرکت‌های فناور
رئیس پارک علم و فناوری استان قم با بیان این‌که اصلی‌ترین دغدغه پارک قم تأمین زیرساخت‌ها و فضای فیزیکی برای واحدهای فناور و شرکت‌های استارت‌آپی است اظهار کرد: پارک علم و فناوری قم به عنوان مهم‌ترین متولی جامعه علم و فناوری استان باید امکان ظهور و بروز نخبگان و فناوران در قالب شرکت‌های فناور را فراهم کند. «سید حسین اخوان علوی» با اشاره به عمر ۷ ساله پارک قم تأکید کرد: در این مدت مهم‌ترین و محوری‌ترین رسالت ما در حوزه تثبیت و توسعه زیرساخت‌های فیزیکی بوده است. وی با بیان این‌که در ۲ سال اخیر در توسعه و تملک زیرساخت‌های لازم برای استقرار فناوران فعالیت‌های خوبی داشته‌ایم اظهارکرد: فضای مستقر کنونی از ۴ بلوک به ۱۲ بلوک افزایش یافته و به صورت کامل تملک شده و همزمان اراضی ۲۰ هکتاری برای ساخت سایت اصلی پارک علم و فناوری با نام پردیس فناوری حضرت علی اکبر(ع) تملک شده است که عملیات عمرانی این سایت به زودی اجرایی می‌شود.
وی افزود: نتیجه این اقدامات، امسال با ۷۴ شرکت دانش‌بنیان در جایگاه دهم پارک‌های علم و فناوری کشور ایستاده‌ایم و این در حالی است که در ابتدای سال ۹۴ با ۲۰ شرکت دانش‌بنیان، در رده دهم قرار داشته‌ایم. رئیس پارک علم و فناوری استان قم فعالیت در حوزه توسعه فرهنگ فناوری و نوآوری را به عنوان دومین دسته فعالیت‌های پارک علم و فناوری قم بیان کرد و گفت: ما از ابتدای فعالیت پارک علم و فناوری، در زمینه ترویج و توسعه فرهنگ فناوری و نوآوری در استان به برگزاری رویدادهای فناورانه متعددی اقدام کرده‌ایم.
برگزاری نخستین رویداد استارت‌آپ کشور با موضوع فرهنگ فناوری، برگزاری نخستین رویداد ایده‌پردازی در حوزه علوم و معارف اسلامی، برگزاری تورهای متعدد فناوری و نشست‌های انتقال تجربه و برگزاری همایش‌های هوشمندسازی از کارهای ما بوده است. اخوان علوی از افزایش فضای استقرار واحدهای فناور خبر داد و افزود: فضای استقرار این واحدها از ۳۲۰۰ متر مربع به نزدیک ۱۲ هزار متر مربع افزایش یافته است.
وی با بیان این‌که حمایت‌ها و زمینه‌سازی از شرکت‌های فناور در استان به نقطه مطلوب نرسیده است گفت: درست است که مسئولان استان نسبت به سال‌های اخیر رویکرد بسیار فعال‌تر و مثبت‌تری به اقتصاد دانش‌بنیان داشته‌اند، اما واقعیت این است که حمایت‌ها و تسهیلات لازم و کافی در اختیار شرکت‌ها قرار نمی‌گیرد. وی به بسترسازی پارک علم و فناوری برای تبدیل به پارک تخصصی علوم انسانی و اسلامی اشاره کرد و افزود: این موضوع یکی از اقدامات ما در پارک علم و فناوری است که آن را اکنون تبدیل به مهم‌ترین پارک علم و فناوری در کشور در حوزه علوم انسانی، اسلامی و فناوری‌های نرم و هویت‌ساز تا افق ۱۴۰۴ کرده است.
- بوروکراسی اداری؛ مانع بزرگ
یکی از مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان عضو پارک که در حوزه تولید انواع تجهیزات پزشکی و ملزومات دارویی چشم پزشکی فعالیت می‌کند گفت: رونق تولید با وعده شکل نمی‌گیرد و هم صنعتگر و هم مسئولان باید کاملا عملیاتی باشند. «رضا نوشیروانی» که تولیدکننده ۱۱ نوع محصول و تجهیزات پزشکی و ملزومات دارویی چشم‌پزشکی است بیان کرد: حداقل توانایی تولید ۵ نوع محصول دیگر را داریم و در حال حاضر به سفارش برخی از شرکت‌ها ۲ نوع محصول انحصاری ژل ارتوپدی و محلول چشمی هم تولید می‌کنیم.
وی با انتقاد از برخی موانع توسعه و رونق تولید افزود: به عنوان یک شرکت تولیدکننده محصولات انحصاری و دانش‌بنیان توانایی افزایش تولید و اشتغال‌زایی را دارم اما بوروکراسی اداری و دیوار بلند دریافت مجوز مانع بزرگی شده است. نوشیروانی با بیان این‌که تاکنون برای ۳۰ نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرده است اضافه کرد: حداقل مزیت یک شرکت دانش‌بنیان این است که با نیروهای متخصص کارآمدترین و بهره‌ورانه‌ترین محصول را به بازار عرضه می‌کند.