هر چند از گذشته، با توجه به جایگاه ویژه نان در سبد غذایی ایرانیان، افزایش کیفیت این کالا خواست واقعی مردم بوده، در این روزهای گرانی این انتظار ۲ برابر شده و مردم خواهان خرید نان‌های باکیفیت و البته گران نشدن آن هستند. برای تحقق این امر برنامه‌ریزی و هماهنگی‌های لازم ضروری است، چراکه کیفیت نان تاثیر مستقیم بر سلامتی مردم می‌گذارد.
از سوی دیگر صنف نانوایی‌های ارومیه هم با چالش‌های اقتصادی مواجه است به طوری که تولید نان برای این قشر توجیه اقتصادی ندارد. آنها هم مانند دیگر اقشار جامعه امروز با مسائل و مشکلاتی روبه‌رو هستند که به مساله ارتقای معیشتشان بازمی‌گردد. این اصناف به دنبال این هستند که با حمایت‌های دولت و اتحادیه مشکلاتشان را کمتر کنند و سطح معاش خود را مقداری افزایش دهند و چاره این امر را در گرانی نان می‌بینند.
در گرانی‌های حاکم بر بازار کالاهای اساسی، گران شدن نان - با توجه به افزایش مصرف آن در میان مردم - به نظر غیرممکن می‌رسد. اما اگر قرار است هزینه‌های نانوایان با افزایش نرخ نان جبران نشود، باید حمایت‌های دیگر از این صنف صورت بگیرد. بی‌شک ثبات قیمت نان و از سوی دیگر فشار گرانی‌ها تبعات منفی به همراه دارد و از همین روست که با کاهش وزن و چانه و کیفیت نان‌ها مواجهیم؛ مساله‌ای که برخی نانوایی‌ها به آن معترفند. در حال حاضر ۱۲۰۰ واحد نانوایی مجوزدار در شهرستان ارومیه فعالیت می‌کنند و نیازمند توجه جدی مسئولان برای رفع مشکلاتشان هستند.
- ۳ وعده غذایی با نان
یکی از شهروندان ارومیه‌ای می‌گوید: با توجه به گران شدن برنج بنده و بیشتر اطرافیانم به خوردن غذاهای بدون برنج روی آورده‌ایم و به این ترتیب مصرف نان خانواده‌هایمان بالا رفته است. «سکینه غنی‌زاده» ادامه می دهد: اکنون در منزل ما تنها ۲ تا ۳ وعده در هفته برنج پخت می‌شود و سایر روزها برای خوردن غذا حتما باید نان خریداری کنیم. وی ادامه می‌دهد: در سال های قبل وضعیت کاملا برعکس بود و منهای وعده صبحانه، استفاده از غذای نیازمند به نان تنها ۲ تا ۳ مرتبه در هفته پخته می‌شد و غذای غالب منزل ما برنج بود.
این شهروند بیان می‌کند: گرانی برنج طی چند ماه اخیر درست بعد از سیلی که در شهرهای شمالی به وجود آمد باعث شد خرید این کالا کاهش یابد. برنجی که تا پیش از این کیلویی ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان فروخته می‌شد، اکنون به ۲۰ تا ۲۴ هزار تومان رسیده است و مجبوریم صرفه‌جویی بیشتری در خرید و حتی مصرف آن داشته باشیم. ماه‌هاست که در برخی روزها در هر سه وعده غذایی در کنار غذا از نان هم استفاده می‌کنیم تا حجم پخت و پز را کم کنیم چرا که دیگر محصولات از جمله سیب زمینی، گوجه‌فرنگی و حتی تخم مرغ هم گران شده و باید در استفاده از آنها هم صرفه‌جویی کرد.
- کاهش کیفیت نان‌های ماشینی
یکی از شهروندان در گفت‌وگو با همشهری بیان می‌کند: نان مهم‌ترین ماده غذایی در سفره ایرانیان است و باید در تمام مراحل تهیه‌اش توجه ویژه به آن صورت بگیرد چون به راحتی می‌تواند بر سلامتی شهروندان تاثیر بگذارد. «ناهید رستمی» که کارمند دانشگاه علوم پزشکی ارومیه است، ادامه می‌دهد: سلامتی مهم‌ترین سرمایه هر انسانی و حفظ آن در گرو توجه کردن به مواد غذایی و سالم‌خوری است. در این میان، نان مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کند چون این روزها - با گرانی برنج - مردم بیشتر به خوردن آن روی آورده‌اند و افزایش مصرف نان به وضوح قابل مشاهده است. وی اظهار می‌کند: بنده برای منزل خودمان فقط نان سبوسدار می‌خرم. برای تهیه این نان‌ها هر روز از آن سر شهر به این طرف می‌آیم.
به همه بستگان و آشنایانم نیز توصیه کرده‌ام که حتما نان سبوسدار بخورند و با این کار سلامتی خود را حفظ کنند. این شهروند ارومیه‌ای درباره نان‌های لواش ماشینی می‌گوید: نان‌های لواش ماشینی، علاوه بر این‌که وزن خیلی کمی دارند، به دلیل نازکی بیش از حدشان، خود به خود خُرد می‌شوند. این نان‌ها کیفیت پایینی هم دارند و درصد سبوسشان نزدیک به صفر است. رستمی تاکید می‌کند: مردم آگاهی لازم درباره تاثیر کیفیت نان بر سلامتی‌شان ندارند و به دلیل گران‌تر بودن قیمت نان‌های سنتی، همچنان به خوردن نان‌های ماشینی تهیه شده از آرد سفید ادامه می‌دهند و توجه نمی‌کنند که بعدها ۲ برابر همان پول را باید برای درمان خود به پزشک‌ها بپردازند.
- جایگزینی نان به جای برنج صحیح نیست
یکی دیگر از شهروندان ارومیه هم عنوان می‌کند: درست است که برنج گران شده است اما درست نیست که بهانه سیر شدن با زیاده‌روی در مصرف نان به سلامتی خود آسیب برسانیم. آن هم در حالی که اکنون کیفیت برخی نان‌ها قابل قبول نیست و دورریز آنها افزایش پیدا کرده است. برای خرید نان‌های با کیفیت هم باید مسیرهای طولانی را طی کنیم و تنها چند نانوایی معدود تولید خوبی دارند که امکان خرید هر روزه برای ما وجود ندارد. «اکبر نظمی» می‌افزاید: به همین دلیل بنده و خانواده‌ام از زمان گرانی برنج مصرف نان خود را همچنان ثابت نگه داشته‌ایم و حاضر نیستیم با خوردن نان‌های ماشینی پخت شده با آرد سفید سلامتی خود را به خطر بیندازیم.
وی ادامه می دهد: بنده به همه پیشنهاد می‌کنم به وضعیت موجود به چشم یک رژیم اجباری نگاه کنند و سعی کنند با مصرف کم کربوهیدرات سلامتی خود را حفظ کنند. این که بخواهیم نان را جایگزین برنج کنیم، عادت غذایی بد دیگر است. بهتر است سبزیجات و مواد غذایی آب‌پز را به جای نان و برنج استفاده کنیم تا هم سلامت خودمان حفظ شود و هم صرفه اقتصادی دارد.
- افزایش ساعت کاری نانواها
یکی از نانوایان ارومیه‌ای که نان لواش سنتی می‌پزد هم می‌گوید: مصرف نان بین مردم افزایش یافته است و دولت نیز با توجه به همین امر حمایت‌های خوبی از تهیه آن انجام می‌دهد اما این حمایت‌ها به نظر کافی نمی‌رسد. «حمید قاسمی» می‌افزاید: دولت برای پرداخت یارانه آرد به نانوایانی که نان ماشینی تولید می‌کنند، در هر سهمیه ۱۶۰۰ تومان ضرر می‌کند. اما مردم از این موضوع خبر ندارند و دولت را در پایین آمدن کیفیت نان مقصر می‌دانند. این مساله به این دلیل پیش می‌آید که نانواها، با وجود برخی حمایت‌های دولتی، به خاطر گرانی دیگر چیزها، ناچار به کاهش کیفیت تولیداتشان هستند.
وی بیان می‌کند: البته دولت می‌تواند همچنان قیمت نان را برای حمایت از مردم ثابت نگه دارد و حمایت‌های بیشتری نیز از نانوایان انجام دهد. مثلا دولت می‌تواند در هزینه حامل‌های انرژی به نانوایی‌ها تخفیف بدهد چراکه بالا رفتن هزینه‌های آب و برق و گاز، زیاد بودن انرژی مصرفی نانوایی‌ها، ثابت بودن قیمت نان و کاهش درآمد نانوایی‌ها در مقابل هزینه‌های جاری زندگی باعث می‌شود نانوا وزن و کیفیت نان را پایین بیاورد تا بتواند امرار معاش کند. این نانوا با اشاره به افزایش ساعت کار نانوایی‌ها تاکید می‌کند: نانوایان از ساعت ۵ صبح تا ۲ بعد از ظهر و ۴ عصر تا شب در این گرما و با وجود خستگی به پخت نان مشغولند و این بی‌انصافی است که در مقابل این زحمت‌ها درآمد خوبی عایدشان نشود.
قاسمی درباره افزایش مصرف نان می‌گوید: درست است که مردم به مصرف نان روی آورده‌اند و افزایش خرید نان باعث افزایش درآمد نانواها شده است، اما توجه داشته باشید که این افزایش درآمد در مقابل افزایش هزینه‌های نانوایان ۲ به یک است و همچنان درآمد نانوایان پایین است. این فعال حوزه نان درباره کیفیت تولیداتشان اظهار می‌کند: در گذشته آرد حداقل ۲ ماه در انبار می‌ماند تا جا بیفتد و این امر باعث افزایش کیفیت نان می‌شد، اما اکنون با سهمیه‌بندی نان، آرد روزانه در اختیار نانوایان قرار می‌گیرد و همان روز مصرف می‌شود و این امر تا حد قابل ملاحظه‌ای کیفیت نان را کاهش می‌دهد. البته، با توجه به افزایش درخواست‌ها هم دیگر زمانی برای انبار کردن آرد وجود ندارد و سهمیه اختصاص یافته در همان روز تمام می‌شود.
- نان روغنی باید گران شود
یکی دیگر از نانوایان ارومیه‌ای که در این صنف ۳۰ سال سابقه فعالیت دارد، می‌گوید: درست است که دولت به نانوایان یارانه پرداخت می‌کند، اما این یارانه تنها مختص نان لواش و برخی از سنگک‌پزان است و به نان روغنی‌پزان تعلق نمی‌گیرد.
«نصیب بایرامی» ادامه می‌دهد: با توجه به این‌که ما آرد را آزاد خریداری می‌کنیم، قیمت تمام شده نان بالا می‌رود اما قیمت فروش آن همچنان ثابت است.
وی اظهار می‌کند: با توجه به بالا رفتن قیمت آرد و حامل‌های انرژی و هزینه بیمه، قیمت تمام شده نان بالا رفته است. علی‌رغم میل باطنی ناچار به اخراج کارگرهایم شدم و اکنون تمامی کارها را به تنهایی انجام می‌دهم. این نانوا تاکید می‌کند: افزایش حداقل ۱۰ تا ۱۵ درصدی قیمت نان روغنی الزامی است چراکه به دلیل جور درنیامدن دخل و خرج، بیشتر همکاران و هم‌دوره‌ای‌های بنده نانوایی‌های خود را بسته و به کار دیگری مشغول شده‌اند.
- ضرورت افزایش قیمت نان
رئیس اتحادیه نانوایان ارومیه در گفت‌وگو با همشهری درباره انتقاد نانوایان از افزایش نیافتن قیمت نان اظهار می‌کند: این درست است که نان قوت غالب سفره ایرانیان به شمار می‌رود و باید قیمت آن طوری باشد که عموم مردم توان خریدش داشته باشند، اما به وضعیت نانوایان هم باید توجه داشت.
«عزیز عسگراوغلو» می‌افزاید: نانوایان زیادی تنها از طریق پخت نان کسب درآمد می‌کنند و قیمت نان باید طوری باشد که این افراد نیز بتوانند زندگی‌شان را بگذرانند چراکه با افزایش هزینه‌های زندگی، کسب درآمد از طریق این شغل بسیار مشکل شده است. وی با اشاره به تورم موجود در جامعه و افزایش هزینه‌های زندگی می‌گوید: قیمت نان باید افزایش پیدا کند تا نانوایان بتوانند مخارج زندگی خود را تامین کنند. مگر نانوایان جزو این جامعه و مردم نیستند!؟ چرا کسی به فکر کاهش نانواها در مقابل هزینه‌هایشان نیست؟
عسگر اوغلو ادامه می‌دهد: ارائه برخی تسهیلات به نانواها هم می‌تواند مشکلات آنها را تا حدودی کاهش دهد. مالیات، بیمه، هزینه‌های انشعابات و... اگر برای نانوایان به صورت یارانه‌ای در نظر گرفته شود، می‌تواند تا بخشی از هزینه‌های جانبی این صنف را کاهش دهد و به افزایش منجر امیدواری در آنها شود.
وی در خصوص حمایت‌های دولتی انجام شده از نانوایان بیان می‌کند: دولت تمام تلاش خود را برای ثبات قیمت نان انجام می‌دهد، اما قیمت تمامی عوامل موثر در تولید نان از جمله حامل‌های انرژی، اجاره، دستمزد کارگر و مالیات افزایش یافته و دیگر دخل و خرج نانوایان با هم نمی‌خواند و نیازمند تغییراتی در این بخش هستیم.
- نظارت بر عملکرد نانواها
سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی هم می‌گوید: قیمت نان بر اساس وزن چانه مشخص می‌شود و نانوایان بدون افزایش وزن چانه حق ندارند قیمت نان را افزایش دهند. نانوایانی که به بهانه فروش نان مخصوص از فروش نان معمولی خودداری کنند، از سوی ماموران بازرسی صنعت، معدن و تجارت و تعزیرات حکومتی با آنان برخورد می‌شود. «محمد دهقان» ادامه می‌دهد: مردم، در صورت مشاهده هرگونه تخلف در واحدهای صنفی، موضوع را از طریق سامانه ۱۲۴ با سازمان در میان بگذارند تا این مساله در اسرع وقت از سوی بازرسان سازمان صمت رسیدگی شود.