به گزارش روز پنجشنبه سوم مردادماه گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، در ۲۴ ساعت گذشته خبرگزاری ها و تارنماهای داخلی به بازتاب مسائل گوناگونی پرداختند که صحبت های دیروز چهارشنبه دوم مردادماه رئیس جمهوری درباره چگونگی مناسبات با جهان مهمترین آن به شمار می رفت. افزون بر آن، سفر غیرمنتظره «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق به ایران و امیدواری به بهبود بهای مسکن از دیگر مسائل مهم بود که در گزارش پیش رو به تفکیک مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
- شروط روحانی
رئیس جمهوری دیروز چهارشنبه در جلسه هیأت وزیران بخشی از صحبت های خود را به موضع مذاکره اختصاص داد و گفت: این دولت هرگز فرصت مذاکره را از دست نداده و نخواهد داد و تا زمانی که مسئولیت اجرایی کشور را برعهده دارم، برای انجام مذاکره عادلانه، قانونی و عزتمندانه کاملاً آمادگی داریم تا مشکلات را حل و فصل کنیم. اما در عین حال حاضر نیستیم به اسم مذاکره کنار میز تسلیم بنشینیم.
بعد از این نشست، تارنماها و خبرگزاری های مختلف به بررسی موضوع مذاکره پرداختند. خبرگزاری «ایسنا» به بازتاب توئیتر «علی ربیعی» سخنگوی دولت علاقه نشان داد. ربیعی با «امیدبخش و عزت‌آفرین» خواندن صحبت های روحانی در صفحه شخصی توئیتر خود نوشته بود «روحانی در این چارچوب عنوان کرد: امروز داخل شصت‌روز دوم هستیم، دراین مدت پیشنهادهایی داشتیم که کاهش تعهدات را متوقف کنیم تا آنها امتیازاتی به ما بدهند. اما این امتیازات متوازن و کافی نیست.اگر متوازن باشد می‌تواند قابل پذیرش باشد. اگر آتش‌بس در جنگ اقتصادی بدهند، فرصت برای حرف‌زدن هست. اعلام می‌کنیم همیشه برای مذاکرات عادلانه، قانونی و بااحترام به حقوق ملت و عزت آماده‌ایم. اما به اسم مذاکره در میز تسلیم نمی‌نشینیم. ما آماده مذاکره عادلانه و محترمانه که منجر به یک نتیجه خوب بشود هستیم...»
متن توئیت ربیعی بلافاصله مورد توجه خبرگزاری «ایرنا» قرار گرفت و خبرگزاری دولت به نقل از ربیعی این گونه تیتر زد «سخنان رییس جمهوری کلیدی، امیدبخش و عزت آفرین بود».
در کنار ایرنا، برخی از تارنماهای دیگر نیز وارد میدان شده و هر کدام جملاتی از روحانی را در عناوین گزارش های خود گنجاندند؛ عناوینی چون «اهل لجبازی و تنش نیستیم»، «برای مذاکرات عادلانه، قانونی و بااحترام به حقوق ملت و عزت آماده‌ایم» و غیره.
خبرگزاری «ایلنا» به بازتاب موضع گیری «حشمت الله فلاحت پیشه» رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اقدام کرد که گفته بود: معتقدم شرایط به گونه‌ای است که آمریکایی‌ها به دنبال یک برون‌رفت هستند و با توجه به ویژگی خاص ترامپ، آمریکایی‌ها احساس می‌کنند در آستانه یک شکست جدی قرار دارند بنابراین به دنبال یک راه‌حل برای خارج شدن هستند به همین دلیل است که باز هم مذاکره بدون قید و شرط را مطرح و شروط ۱۲ گانه را کنار می‌گذارند.
اما رسانه های اصولگرا هر گونه مذاکره ای با آمریکا را تقبیح کردند. خبرگزاری «فارس» در گزارشی از تمایل طرف آمریکایی به مذاکره با ایران پرده برداشت و نوشت: «مارک اسپر»، وزیر دفاع آمریکا روز چهارشنبه بار دیگر ادعاهای آمادگی برای «گفت‌وگوی بدون پیش‌شرط» با ایران را تکرار کرد.
این خبرگزاری وابسته به طیف اصولگرا سپس بیانیات رهبری را در این زمینه برجسته ساخت و افزود: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مقام معظم رهبری روز ۸ خرداد پیشنهاد مذاکره را تاکتیک آمریکا برای تکمیل راهبرد فشار علیه ایران توصیف کردند.
در ادامه این گزارش، بخشی از جملات رهبری برجسته شده است از جمله اینکه « آمریکایی‌ها وقتی میخواهند با فشار، چیزی را در کشوری هدف قرار بدهند و مقصود خود را به دست آورند، فشار در اینجا برایشان راهبرد است؛ یک تاکتیک هم دارند به اسم مذاکره». «فشار می‌آورند تا طرف خسته شود و بعد میگویند حالا مذاکره کنیم. این مذاکره مکمل فشار است و برای آن است که محصول فشارها نقد شود. فشار می‌آورند و بعد میگویند حالا مذاکره کنیم؛ مذاکره این است. راهبردشان مذاکره نیست؛ فشار است. مذاکره یک ذیلی است در راهبرد فشار.»
تارنمای خبری تحلیلی «مشرق نیوز» هم مستقیما در تیتر خود رئیس دولت را مخاطب قرار داد و نوست «آقای روحانی! یادتان هست گفتید مگر کشورها دیوانه‌اند با آمریکا مذاکره کنند؟». تارنمای مذکور در بخش پایانی گزارش خود افزود: وقتی طرف‌های مقابل حاضر به انجام تعهدات خود نیستند و آمریکا رسماً از برجام خارج شده، وظیفه دولت صرفاً عمل به شروط ۲۷ گانه اجرای برجام (شروط رهبر انقلاب، شورای عالی امنیت ملی و مجلس) است.
تارنمای «رجانیوز» هم ادعای دیدار ظریف با «رندپال» سناتور جمهوریخواه آمریکایی را مطرح کرد و در جملاتی کنایه آمیز نوشت «چرا ظریف با فرستاده آمریکا مذاکره کرد؟ ظریف: با نماینده مردم آمریکا دیدار کردم نه با نماینده کاخ سفید!/ ترامپ: به «رند پال» گفتم با ایران مذاکره کند».
همان طور که مشرق نیوز روحانی را خطاب قرار داده و نوشته بود که«آقای روحانی! یادتان هست گفتید مگر کشورها دیوانه‌اند با آمریکا مذاکره کنند؟»، رجانیوز هم وزیر امور خارجه را خطاب قرار داد و نوشت: این دیدارها درحالی است که ظریف قبلا در خصوص مذاکرات متعدد با امریکایی ها به خبرنگار سی ان ان گفته بود: «درباره آمریکا اشتباه میکردم».
- چرایی و اهداف سفر نخست وزیر عراق به ایران
با اینکه چند روز از سفر نخست وزیر امور خارجه عراق به ایران می گذرد اما هنوز بازار بحث و بررسی چرایی و اهداف ان سفر داغ است؛ شاید به این دلیل که سفر غیرمنتظره عبدالمهدی به ایران که روز دوشنبه انجام گرفت، فرصت را از تحلیلگران برای بررسی موضوع ربوده بود و آنها چند قدم دیرتر از رخداد، وارد گود تحلیل و بررسی شده اند.
در گزارشی که ایرنا ذیل عنوان «حمایت از ایران، میانجیگری برای غرب» منتشر کرده به تلاش‌های چهار کشور با هدف کاهش تنش در خاورمیانه پرداخته شده است. به نوشته ایرنا، ژاپن، عمان، فرانسه و حالا عراق چهار کشوری هستند که تلاش می‌کنند برای کاهش تنش در خاورمیانه میانجیگری کنند. مقامات ارشد هر کدام از این کشورها به نوبه خود اعلام کرده‌اند یا از برجام حمایت می‌کنند یا روابط دوستانه‌ای با ایران دارند یا اینکه حداقل میخواهند از روابط خود با ایران دفاع کنند.
این گزارش افزود: بسیاری سفر عبدالمهدی به تهران را در راستای تحولات منطقه ارزیابی کردند. کارشناسان میگویند عراقی‌ها از افزایش تنش در منطقه به‌شدت نگران هستند. تنگه هرمز تنها شاهراه ارتباطی عراق با جهان است که از این طریق اقتصاد خود را با نفت تأمین می‌کند. عبدالمهدی از جمله سیاستمداران عراقی محسوب می‌شود که با تهران روابط حسنه‌ای دارند. تحلیلگران بر این باورند عبدالمهدی حالا در ایران به دنبال بهبود اوضاع است.
وبسایت «دیپلماسی ایرانی» هم برای گزارش خود این تیتر را برگزید که «بغداد برای یک نقش بزرگ منطقه ای خیز بر می دارد». در بخشی از گزارش مذکور به سفر عبدالمهدی به تهران با پشتوانه اروپایی اشاره شد و آورد: «احسان الشمری»، رئیس اندیشکده سیاسی عراقی پیشتر تاکید کرده بود، سفر عادل عبدالمهدی به تهران با هدف آماده‌سازی بسترهای لازم برای برگزاری کنفرانسی بین‌المللی با نظارت اتحادیه اروپا در بغداد به منظور حل و فصل بحران موجود میان ایالات متحده امریکا و ایران و انجام گفت‌وگو بر سر سرنوشت توافق هسته‌ای انجام می شود. البته که موضع ایران در قبال برجام روشن است، اما گویا عبدالمهدی پیشنهادهایی دارد که مورد حمایت طرف اروپایی است. قرار است نخست وزیر عراق این پیشنهادها را با طرف ایرانی در میان بگذارد و زمینه برگزاری چنین نشستی را در نزدیک ترین زمان ممکن فراهم کند. شاید سفر یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه عمان که قرار است شنبه آینده به تهران سفر کند هم در همین رابطه قابل ارزیابی باشد.
تارنمای «آخرین خبر» هم به نقل از روزنامه «وطن امروز» به دیدار عبدالمهدی با روحانی تمرکز کرد و نوشت: عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر عراق روز دوشنبه در سفری ناگهانی وارد تهران شد و بلافاصله در بدو ورود به تهران با حسن روحانی دیدار و گفت‌وگو کرد. تنها محورهایی که از ملاقات روحانی و عادل عبدالمهدی منتشر شده این است که رئیس‌جمهور در این دیدار با بیان اینکه گام‌های تأثیرگذار در گسترش روزافزون مناسبات همه‌جانبه تهران - بغداد ادامه می‌یابد، تاکید کرد: ایران در طول تاریخ اصلی‌ترین حافظ امنیت و آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس، تنگه هرمز و دریای عمان بوده و خواهد بود و مشکلات منطقه باید از طریق گفت‌وگو و همکاری میان همسایگان حل و فصل شود. نخست‌وزیر عراق هم در این ملاقات گفت: متعهد به اجرای کامل توافقات خود با ایران هستیم و عراق هرگز بخشی از تحریم‌ها علیه ایران نبوده و نخواهد بود.
با وجود اینکه خبری قطعی از اهداف سفر نخست‌وزیر عراق به تهران منتشر نشده است اما گمانه‌زنی‌ها درباره این سفر اشاره به تلاش بغداد جهت ایفای نقش در کاستن تنش‌ها در منطقه میان تهران و واشنگتن و از طرف دیگر رساندن پیام لندن به تهران برای حل بحران نفتکش‌ها دارد. در همین زمینه، دفتر اطلاع‌رسانی نخستوزیری عراق درباره این سفر بیانیهای صادر و در آن بیان کرد که ۲ طرف ایرانی و عراقی درباره تحولات منطقه و راه‌های کاهش تنش‌های کنونی بحث و گفت‌وگو کرده‌اند. همچنین عبدالمهدی پایان اردیبهشت‌ماه گذشته گفته بود برای بررسی اوضاع منطقه و کاهش تنش میان آمریکا و ایران به هر یک از این کشورها سفر می‌کند.
«سید رضا قزوینی غرابی» در گفت وگو با ایسنا در مورد اهداف سفر نخست وزیر عراق به ایران با توجه به سیر تحولات اخیر در تنگه هرمز تصریح کرد : با توجه به کوتاه بودن و غیرمنتظره بودن این سفر و همزمان بودن آن با تحولات اخیر در منطقه که ناشی از تنش آمریکا و انگلیس با ایران است، می توان انتظار داشت که هدف اصلی سفر مربوط به بحران های اخیر بوده است.
وی در همین چارچوب ادامه داد : دور از انتظار نیست که عادل عبدالمهدی برای ارسال پیام دولت لندن به تهران سفر کرده باشد به خصوص آنکه مقامات لندن پیش از سفر نخست وزیر عراق با وی تماس هایی برقرار کرده بودند.
«سیدامیر موسوی» کارشناس مسائل غرب آسیا نیز در گفت وگو با خبرگزاری «دانشجو» در خصوص سفر ناگهانی نخست وزیر عراق به تهران و همزمانی آن با سفر وزیر خارجه عمان و اینکه آیا انگلیس با چراغ خاموش در حال فرستادن واسطه‌هایی برای آزادی نفت کش خود از دست ایران است، گفت: ناتوانی انگلیسی‌ها از روز اول پس از این اتفاق واضح و مشخص بود انگلیس اولا نتوانست یک ائتلاف اروپایی علیه جمهوری اسلامی به دست بیاورد و آلمان و فرانسه صراحتا عنوان کردند، که نمی‌خواهند منافعشان در منطقه به خطر بیفتد از طرف دیگر پمپئو اعلام کرده بود انگلیس خود باید مشکلاتش با ایران را حل کند.
- امیدواری به بهبود بخش مسکن
قطار پرسرعت رشد بهای مسکن در یکسال گذشته گویا در حال توقف است و در بین رسانه های داخلی امیدواری زیادی نسبت به کاهش بهای مسکن به چشم می خورد.
تارنمای «عصر ایران» در ذیل عنوان خبری « نبض بازار مسکن به دست خریداران افتاد»، نوشت: تا حدود یک ماه قبل فضای کلی بازار مسکن در دست فروشندگان بود اما اولین نشانه‌های قرار گرفتن خریداران در موضع برتر بروز کرده است. دفاتر املاک عنوان می‌کنند که طی دو هفته اخیر دو اتفاق در بازار مسکن رخ داده است؛ اولین موضوع تثبیت قیمت‌ها است و مساله‌ی دیگر به انتظارات کاهشی مربوط می‌شود. در این شرایط، خریداران دست بالا را دارند.
این گزارش افزود: خرید و فروش سفته‌بازانه در بازار مسکن پایتخت به طور کامل متوقف شده است. دفاتر املاک شهر تهران میگویند که ایجاد ثبات قیمتی در بازار ارز، خروج دلالان از بازار ملک را در پی داشته و خریداران مصرفی در انتظار کاهش قیمت‌ها به سر می‌برند. اطلاعات رسیده حاکی از آن است که اولین نشانه‌های شکست مقاومت مالکان در حال بروز است و روز به روز به تعداد فروشندگان پول لازم که املاک خود را زیر قیمت، فایل می‌کنند افزوده می‌شود.
«بازار مسکن در پساجهش» نیز گزارشی بود که خبرگزاری ایرنا منتشر کرد؛ گزارشی که در گفت وگو با حسین عبده‌تبریزی صاحب‌نظر ارشد بخش مسکن حاصل شده است. تبریزی در تشریح آنچه این روزها «کاهش قیمت پیشنهادی فروش آپارتمان در مناطقی از تهران» را رقم زده، می‌گوید: «شکاف بزرگ» بین قدرت خرید و قیمت مسکن در کنار «جمع‌بندی تقاضای سفته بازانه» درباره ادامه دار نبودن روند رشد قیمت با شیب گذشته، باعث شده زمینه برای توقف رشد قیمت اسمی فراهم شود.
این کارشناس اقتصادی در عین حال به تجربه کاهش قیمت واقعی مسکن در دوره‌های مشابه گذشته یعنی در زمان پساجهش اشاره می‌کند و معتقد است: عاملی که می‌تواند باعث اصلاح قیمتی در بازار مسکن شود تورم است. البته یک نظام مالیاتی مناسب نیز می‌تواند رفتار دو طرف عرضه و تقاضا را در این بازار اصلاح کند. برای به‌کارگیری اهرم‌های مالیاتی در بازار ملک ابتدا باید تکلیف عامل «تورم» و تاثیرپذیری رشد قیمت اسمی مشخص شود.
دو تارنمای «فرارو» و «اقتصاد آنلاین» هم گزارش های متفاوتی را در این حوزه منتشر کردند. در گزارش نویدبخش فرارو ذیل عنوان استفهامی «قیمت مسکن در کدام شهرها ارزان شده است؟» آمد: بررسی قیمت مسکن در شهرهای بالای یک میلیون نفر جمعیت نشان می‌دهد تیرماه امسال شاهد توقف روند افزایش قیمت در تهران، مشهد و شیراز هستیم. همچنین قیمت مسکن تیرماه امسال در اصفهان، کرج و تبریز کاهش پیدا کرده است.
«مسکن درآمد را می‌خورد» هم عنوان گزارش انتقادی اقتصادآنلاین بود که نوشت: «اختلاف ۲۰ تا ۷۰ درصدی بین آمارهای دولت و گفته های شهروندان تهرانی درباره میزان افزایش اجاره مسکن وجود دارد» رئیس جمهور معتقد است برخی رسانه ها به انتشار اعداد نادرست درباره اجاره بها پرداخته اند و براساس آمار وزارت راه و شهرسازی به طور متوسط اجاره مسکن در تهران حدود ۳۰ درصد بیشتر شده است. حسن روحانی این عدد را امیدوارکننده توصیف تاکید کرده است. در سوی مقابل اما مشاوران املاک و اجاره نشین ها از رشد ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی نرخ اجاره بها در هفته های اخیر نسبت به مدت مشابه سال ۹۷ خبر می دهند.
«نبود آمارهای دقیق و مدون» مهمترین دغدغه و نگرانی اقتصاد آنلاین است و در بخشی از گزارش خود صراحتا تاکید می کند «اقتصاد ایران همواره از نبود آمارهای مدون رنج برده است؛ این فقدان در شرایط ویژه، خصوصا یک سال اخیر که ایران تحت فشارهای شدید اقتصادی بوده، بیشتر خود را نشان داده است.»