انتخابات شورایاری تهران روز جمعه ۴ مردادماه، با حضور بیش از نیم میلیون تهرانی برگزار شد؛ انتخاباتی که مشارکت گسترده زنان در آن هم به عنوان نامزد و هم پای صندوق ها برای انتخاب کاندیداها قابل توجه و بررسی است.
به گزارش شهرنوشت، بر اساس آمار، نزدیک به ۴۰ درصد مشارکت‌کنندگان در انتخابات را زنان تشکیل داده‌اند. اما در کنار تمام این آمارها که نشان از حضور جدی‌تر زنان در فعالیت های اجتماعی و مشارکت آن‌ها در اداره شهر دارد، شاهد جلوه‌هایی از زنانه‌ترشدن تهران به ویژه در مناطق جنوبی پایتخت بودیم.
محله نفرآباد درست در بخش جنوبی حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و کمی آن سوتر، محله هاشم‌آباد. هر دو با بافت‌های فرسوده و زمین‌های کشاورزی که احاطه‌شان کرده است.
انتخابات پنجمین دوره شورایاری، نام این دو محله را برسر زبان‌ها انداخت؛ محلاتی که تعداد نامزدهای زن، از نامزدهای مرد پیشی گرفته بود و در نهایت ۴ زن در میان ۷ برگزیده نهایی انتخابات شورایاری قرار گرفته‌اند.
چندی پیش معاونت برنامه‌ریزی و توسعه شهری و امور شوراهای شهرداری تهران، مطالعه‌ای را به‌عنوان اسناد پشتیبان برنامه سوم توسعه شهر تهران با نام «آینده‌نگاری کلانشهر تهران؛ سناریوهای پیش روی در افق ۱۴۱۰» انجام داده است.
در این پژوهش، پنج روندِ کلانِ مؤثر در آینده تهران مشخص شد.
یکی از این پنج مورد، با عنوان زنانه‌تر شدن شهر تهران بود؛ براساس این بند، تغییر ترکیب سنی و جنسی جمعیت در تهران از جمله روندهایی است که به‌طور قطع در آینده رخ خواهد داد.
افزایش حضور زنان در جامعه روندی رو به افزایش است که به شکل‌های مختلف در سطح جامعه نمایان شده و بر اساس نظر خبرگان، این روند ادامه خواهد یافت. بر اساس آمار در ایران بین سال‌های ۷۵ تا ۸۵ بیشترین درصد مهاجرت‌های درون‌مرزی زنان به شهر تهران اختصاص داشته است و اکنون پایتخت با نوعی تمرکز سرمایه انسانی زنانه روبه‌رو است.
حال در محله‌ای که به نظر می‌رسد همچنان مشارکت‌ها و حضور مردانه‌تر باشد، زنان توانستند با جلب اعتماد شهروندان، اداره محله را در دست بگیرند.
زنان دلسوزتر و پیگیرتراند
دو محله هاشم آباد و نفرآباد، با مشکلات بسیاری رو به رو هستند؛ هم مشکلات عمومی کلانشهر تهران و هم برخی معضلات که مختص این دو محله است.
اما اینکه چرا مردم برای برون‌رفت از این مسائل به زنان رای دادند هم شنیدنی است.
ابتدا به سراغ خانم‌ها می‌رویم؛ زن میانسالی که در همین محله به دنیا آمده در پاسخ به این سوال می گوید: «ما اینجا با مشکلات متعددی رو به رو هستیم، پیگیری خانم ها از آقایان بیشتر است، به خاطر همین کار را دادیم دست آن ها. ضمن اینکه دیگر آن تعصب‌های مردانه مثل قبل نیست. الان همین محله زنان تحصیلکرده زیادی دارد که توی جامعه هستند. »
صادقی که متولی مسجد شیخ طاهر است هم می‌گوید: «تعداد نامزدهای خانم از مردها بیشتر بود. مردم هم بیشتر به آن‌ها رای دادند، به نظرم چون زن‌ها برای حل مشکلات محله، مشتاق‌تر هستند. »
او اضافه می‌کند: «حس انسان‌دوستانه خانم‌ها هم بیشتر است. آن‌ها قطعا به درخواست‌ها گوش می کنند و پیگیر رفع آن می شوند. »
این بار به سراغ فروشنده سوپرمارکتی می‌رویم که همسرش یکی از منتخبان پنجمین دوره شورایاری است، در پاسخ به اینکه چرا خودش در انتخابات شرکت نکرده و همسرش حضور داشته می‌گوید: «من نامزد نشدم، چون می‌دانم شورایاران باید خیلی وقت بگذارند، آن هم این دو محله که این قدر مشکل دارند. وقتی قبول مسئولیت می‌کنی، باید بایستی و پای کار باشی. غیر از این، حضور همسرم در شورایاری با من فرقی ندارد، او که بدون مشورت با من تصمیمی نمی‌گیرد. »
او که خودش را ایرانیان معرفی کرده ادامه می‌دهد: «خانم من فرزند شهید است، معلم است و پیگیر، همین‌ها باعث شده مردم محله او را انتخاب کنند. امیدوارم زنان نشان دهند که می توانند مشکلات چند دهه ای این محله را برطرف کنند. »
مصاحبه با زنان شورایار
صحبت با خانم‌هایی که نامشان از صندوق رای درآمد تا شورایاران آینده محله هاشم آباد و نفرآباد باشند، چندان آسان نبود. در دو مورد همسران این افراد حاضر نشدند تا شماره شورایار منتخب را در اختیار بگذارند و وعده مصاحبه را به بعد از ساعت کاری و تماس با تلفن همراه شوهران موکول کردند. در یک مورد اما تلاش‌ها به نتیجه رسید.
مهناز عباسی کوه‌پایگانی، نفر سوم شورایاری محلات نفرآباد و هاشم آباد است؛ ۱۱۴ نفر از اهالی محله به او رای داده‌اند.
او در گفت‌وگو با شهرنوشت درباره دلایل این اعتماد می‌گوید: «محله ما مشکلات بسیاری دارد که ریشه خیلی از آن‌ها اجرای ناقص طرح توسعه است. همین موضوع آسیب‌های قابل توجهی برای محله ایجاد کرده که خانم‌ها بیشترین آسیب و لطمه را از این وضعیت دیده اند. احتمالا اهالی هم به همین دلیل به خانم‌ها بیشتر رای دادند تا شاید گامی مهم برای رفع آن بردارند. »
مهناز عباسی کوه‌پایگانی با تاکید بر این مطلب که اصالتا نفرآبادی است و پدر و خواهر او شهید شده‌اند، اضافه می‌کند: «من با تمام وجود مشکلات محله را درک کرده‌ام. نفر آباد محله‌ای بسیار قدیمی و اصیل در منطقه شهرری است. ما در مرکز شهرری قرار داریم اما انگار دور نگه داشته شده‌ایم. حالا که خانم ها برای رفع مشکلات پا به میدان گذاشته‌اند، امید ما این است که خروجی خوبی هم داشته باشیم. »
کوه‌پایگانی درباره مهم‌ترین مشکلات محله می‌گوید: «از سال ۷۰ بحث توسعه حرم مطهر عبدالعظیم(ع) مطرح شد. شهرداری برخی خانه‌ها را خریداری کرده و برخی باقی مانده اند. اکنون با پایان طرح توسعه، همچنان وضعیت محله نامشخص است؛ ۲۸ سال در این محلات ساخت و ساز نشده، بسیاری از مردم خانه‌ها را رها کردند که خود عاملی شده برای حضور مهاجران و معتادان. »
برگزیده پنجمین انتخابات شورایاری تاکید می‌کند: «بهداشت ضعیف، حضور معتادان، بافت فرسوده، روشنایی کم کوچه‌ها و... از جمله مهم‌ترین مشکلات محلات ماست که امیدوارم با همراهی دیگر منتخبان بتوانیم زمینه رفع آن‌ها را فراهم کنیم. »
فرسودگی، روی محله هاشم‌آباد و نفرآباد، سایه انداخته است. خیلی‌ها رفتن را بر ماندن ترجیح داده‌اند. مهاجرت خواست بسیاری از اهالی شده است؛ اما حالا خانم‌ها به میدان آمده‌اند و تلاششان احیای هویت قدیمی محله‌شان است.