با این وجود شاید همه گرانی کاغذ را با مشکلات انتشار روزنامه‌های کاغذی به یاد می‌آورند، غافل از این‌که این مشکل، بازار لوازم تحریر را هم با مشکل روبه‌رو کرده است و این روزها که کمتر از ۲ ماه به بازگشایی مدارس مانده، افزایش ۳۰۰برابری قیمت دفتر مشق تبدیل به تیتر یک خبرها شده است. در بازار البرز نیز این نابسامانی باعث نگرانی مردم شده است.
- افزایش بی‌سابقه قیمت لوازم تحریر
یکی از فروشندگان لوازم تحریر باسابقه در میدان کرج که بیش از ۴۰ سال است در این صنف فعالیت دارد، با بیان این‌که بازار نوشت‌افزار تاکنون کمتر چنین افزایش قیمتی را شاهد بوده است، می‌گوید: در یک سال گذشته که قیمت ارز افزایش یافت، قیمت لوازم تحریر نیز بالا رفت و به طور میانگین حدود ۳ برابر سال قبل شده است.
«عباس فلاح» می‌افزاید: در این بین بیشترین افزایش قیمت مربوط به دفتر است، چراکه کاغذ در بازار به‌شدت گران شد و قیمت هر بند کاغذ از ۸۰ هزار تومان به بیش از ۵۰۰ هزار تومان رسید. وی ادامه می‌دهد: سال‌هاست با دانش‌آموزانی از اقشار مختلف برخورد داشته‌ام و اطمینان دارم این موضوع برای افرادی که از قشر ضعیف جامعه هستند، مشکلات بسیاری را به وجود خواهد آورد، چراکه دفتر جزو حداقل نیازهای یک دانش‌آموز است.
فلاح با بیان این‌که کمبودی در بازار لوازم تحریر وجود ندارد، می‌افزاید: در اغلب لوازم تحریر و حتی دفتر، هیچ کمبودی نیست، ولی با نزدیک‌تر شدن به فصل شروع مدارس و افزایش خرید لوازم تحریر، تقاضا برای خرید دفترهایی که قیمت‌های پایین‌تری دارند، بیشتر خواهد شد و از این رو ممکن است تا اندازه‌ای با کمبود دفترهای ساده و ارزان‌قیمت مواجه شویم که امیدوارم مسئولان راهکارهایی برای کنترل بازار داشته باشند.
- مشکلات تولید دفتر
یک فعال حوزه چاپ و نشر و صحافی در البرز با اشاره به مشکلات این صنف در تولید دفتر می‌گوید: بحث تولید دفتر به چند سازمان و وزارتخانه مربوط می‌شود؛ از یک طرف وزارت ارشاد کاغذ دولتی به تولید دفتر مشق اختصاص نمی‌دهد، از طرفی هم وزارت صنعت امسال نتوانست ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کاغذ در اختیار تجار قرار دهد، بنابراین مجبوریم کاغذ را از بازار آزاد تهیه کنیم.
«بابک نریمانی» می‌افزاید: قیمت تمام‌شده یک دفتر مشق ساده منگنه‌ای سال گذشته ۱۵۰۰ تا ۲ هزار تومان بود که اکنون همان دفتر را نمی‌شود پایین‌تر از ۳ یا ۴ هزار تومان خرید. همچنین یکی دیگر از ابزار کار ما چسب است که از کیلویی ۷ هزار تومان به ۴۰ هزار تومان رسیده است. وی اضافه می‌کند: این عوامل باعث افزایش قیمت تمام‌شده تولید دفتر شده است و در واقع می‌توان گفت قیمت دفتر مشق نسبت به سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته است. البته این افزایش قیمت فقط مربوط به دفتر نمی‌شود، چراکه برخی لوازم دیگر نوشت‌افزار هم نیاز به کاغذ دارند.
وی در رابطه با مشکلاتی که نوسان قیمت‌ها و تخصیص ندادن ارز به این بخش به وجود آورده است، می‌گوید: بیشتر تولیدکنندگان نوشت‌افزار که کارشان با کاغذ است، دچار سردرگمی شده‌اند و نمی‌دانند تولید کنند یا نه، چون قیمت‌ها در حال تغییر است و امیدوارم مسئولان راهکاری برای حل این مشکلات داشتهباشند.
- چرا دفتر دانش‌آموزی گران شد
رئیس اتحادیه ناشران، کتاب‌فروشان و نوشت‌افزار کرج تخصیص نیافتن ارز ۴۲۰۰ تومانی به حوزه تولید دفتر دانش‌آموزی را دلیل گرانی این کالا عنوان می‌کند و می‌گوید: تولیدکنندگان با ارز نیمایی و آزاد کاغذ را تهیه می‌کنند، بنابراین قیمت دفتر نیز ۳ و ۴ برابر شده است؛ برای مثال قیمت هر بند کاغذتحریر ۷۰ گرمی در تیر سال گذشته ۱۶۳ هزار تومان بود که با افزایش ۵/۳ تا ۴ برابری اکنون به حدود ۵۳۰ هزار تومان رسیده است.
«بهرام آجرلو» می‌افزاید: علاوه بر کاغذ هزینه دیگر موارد مانند چسب، حقوق و دستمزد، تورم سنواتی و تغییر قیمت‌ها، هزینه جانبی مانند آب، برق و ... نیز بر این گرانی بی‌تاثیر نبوده است. وی ادامه می‌دهد: اکنون ما چیزی به عنوان گران‌فروشی نداریم، بلکه بحث گرانی و تورم است که مانند همه کالاهای دیگر بر قیمت لوازم تحریر به‌خصوص دفتر هم تاثیر داشته است. از طرفی وقتی دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی را فقط به ناشران کتاب تخصیص داده و نوشت‌افزار را از دایره آن خارج کرده، یعنی این گرانی را پذیرفته و کاری از دست تولیدکننده و فروشنده برنمی‌آید، چراکه ما هم مجبوریم کاغذ را با قیمت بالا بخریم.
آجرلو با اشاره به این‌که فرایند تولید دفتر مشق از اول مرداد آغاز شده و تا آخر شهریور اوج کار این صنف است، اضافه می‌کند: بازار با کمبودی مواجه نیست و همه کالاها به‌وفور یافت می‌شود، حتی کاغذ با قیمت آزاد در بازار زیاد است، اما قیمت تمام‌شده محصولات رشد قابل‌توجهی داشته و اکنون با وجود این‌که سال تحصیلی آغاز نشده، شاهد این افزایش قیمت هستیم. رئیس اتحادیه ناشران، کتاب‌فروشان و نوشت‌افزار کرج می‌گوید: معمولا دولت با تخصیص ارز دولتی به برخی کالاها مانند کاغذ، سعی می‌کند جلوی تبعات شدید گرانی دلار را بگیرد، اما متاسفانه این موضوع در بخش دفتر نیفتاد، از همین رو اکنون شاهد این گرانی‌ها هستیم.
- بازار پرتلاطم کاغذ
افزایش قیمت کاغذ این روزها گریبانگیر بازار نوشت‌افزار هم شده و به نظر می‌رسد که این شرایط آینده کار را هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف‌کننده مبهم کند. به باور برخی کارشناسان، خروج کاغذ از فهرست کالاهای اساسی و آزاد شدن واردات کاغذ می‌تواند آرامش و ثبات را به بازار پرتلاطم این روزهای کاغذ بازگرداند، اما این اتفاق هنوز نیفتاده است.
به گزارش همشهری، یک کارشناس اقتصادی در این رابطه می‌گوید: افزایش قیمت کاغذ تحریر در بازار آزاد در حالی ادامه‌دار است که واردکنندگان کاغذ خود از قیمت‌های موجود متعجب بوده و می‌گویند قیمت واردات کاغذ با ارز آزاد باید بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار تومان باشد. از طرفی اگر فاصله بین نرخ ارزی که برای کالاهای اساسی تامین می‌شود با ارزی که در بازار وجود دارد متفاوت باشد، نشان می‌دهد که برخی از سودجویان می‌خواهند این کالا را احتکار کنند.
«علیرضا فرد» می‌افزاید: گرانی کاغذ چند دلیل عمده دارد که سیر نزولی تولید کاغذ در جهان، مسائل محیط‌زیستی، گرانی دلار و احتکار برخی از تجار داخلی از جمله آنهاست. فرد اضافه می‌کند: علی‌رغم آن‌که کاغذ با ارز دولتی وارد می‌شود و مسئولیت توزیع آن هم بر عهده وزارت ارشاد است، باز هم شاهد گرانی در این بخش هستیم و این سوال پیش آمده که علت این افزایش قیمت چیست؟ کسانی که مسئولیت به آنها سپرده شده باید پاسخگوی این سوال باشند.