در بنای موزهی هنرهای معاصر تهران، عناصر معماری کهن ایرانی، مانند بادگیرها، هشتیها و... بهخوبی لحاظ شده؛ البته بهشکل مینیمالیستی. شاید بپرسی سبک مینیمالیستی دیگر چیست؟ اگر بهدیدن موزهی هنرهای معاصر بروید، میبینید که مصالح و بتنهای این ساختمان قابلرؤیت است. ما در یک دالان مارپیچی حرکت میکنیم و به گالریها میرسیم.
در بخشی از ساختمان، استخری پر از روغن وجود دارد، اثر هنرمند ژاپنی «نوری یوکی هاراگوچی» بهنام «ماده و اثر». هاراگوچی یکبار به تهران آمد و از این اثر دیدن کرد. این اثر سکوت و سکون خاصی دارد. ما در این موزه، آثار زیبایی از «تونی کرگ» و کارهای «علیاکبر صادقی» را هم دیدهایم و با نحوهی کارکردن اتوپینه آشنا شدهایم.
این موزه، یک گنج درست و حسابی دارد؛ گنجینهی بینظیری از آثار نقاشان و مجسمهسازان بزرگ. آثار گنجینه هم گاهی بهنمایش درآمده و دوستداران هنر توانستهاند آثار هنرمندان بزرگ جهان را تماشا کنند.
موزهی هنرهای معاصر، جامعترین و مهمترین گنجینهی هنر مدرن در خارج از اروپا و آمریکای شمالی بهشمار میآید و مالک یکی از ۱۰ مجموعهی مهم هنر نوگرا در دنیاست. در این موزه، آثار مهمی از هنرمندان جنبشهای هیجاننمایی انتزاعی، پاپ آرت، مینیمالیسم، مفهومی و فتورئالیسم قرار دارد. در گنجینهی دائمی موزه، بیش از سههزار اثر ارزشمند از نخبگان هنرهای تجسمی نگهداری میشود که نزدیک به ۴۰۰ اثر از بین آنها، ارزشی استثنایی دارند. از جمله آثار مهم موزه، میتوان به کارهای شاخصی از گوگَن، رُنوار، پیکاسو، ماگریت، ارنست، پولاک، وارهول، لُویت و جاکومتی اشاره کرد.
این موزه راز و رمزهایی دارد و اگر خوانندهی پیگیر هفتهنامهی دوچرخه باشید، یادتان هست که یکبار گزارشی از گنجینهی موزه داشتیم و آثار بینظیر خوان میرو، پیکاسو، فرانسیسبیکن و پیسارو را از نزدیک دیدیم. خب معلوم است موزهای که گنجینهی بینظیری در آن نگهداری میشود، باید از نظر گرما، سرما، رطوبت و کلاً تهویهی هوا، عالی و در برابر آتشسوزی ایمن باشد. برای همین، اینروزها موزهی هنرهای معاصر در حال بازسازی است و تا به حال ۶۰درصد آن بازسازی شده است.
«احسان آقایی»، مدیر موزهی هنرهای معاصر در گفتوگو با هفتهنامهی دوچرخه میگوید: «بعد از بازسازی فضای فیزیکی موزه، به نوسازی بخش نرمافزاری موزه خواهیم پرداخت.»
او از مخاطبان نوجوان موزه میگوید و خبر خوبی میدهد: «با توجه به اینکه بخشی از مخاطبان ما دانشآموزان هستند، میخواهیم کانون کودک و نوجوان را در این موزه داشته باشیم.»
مدیر موزهی هنرهای معاصر میگوید: «طبق اسنادی که داریم، مهر۱۳۵۶ با فشار حاکمیت وقت، با اینکه پروژهی ساخت تکمیل نشده و در بخشهایی هنوز نیمهکاره بوده، موزهی هنرهای معاصر افتتاح شد. مثلاً در بخش کتابخانه، هنوز دریچههای کانال هوا راهاندازی نشده بود و پشت درپوشها، هیچ کانال هوایی نیست. قرار بوده در فاز دوم ظریفکاریها انجام بشود، اما با دگرگونیهایی که پیش میآید پروژه متوقف میشود. حوزهی نرمافزاری موزه هم همینطور است و کارهایی که باید انجام میشد به سرانجام نرسید.»
آقایی همچنین میگوید: «موزه، هویت بصری ندارد، اما در همهی دنیا، موزهها هویت بصری دارند؛ در سربرگهایی که قبل از انقلاب برای موزه طراحی شده، فقط نام موزهی هنرهای معاصر تهران نوشته شده و بعد از انقلاباسلامی، «جواد پویان»، لوگو را طراحی میکند که باز هم ارتباطی با هویت بصری موزه نداشته است. با هدایت مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی، هادی مظفری، تصمیم گرفتیم که برنامههای نرم افزاری مناسبی برای موزه تدارک ببینیم. لازم است سازمان موزه به لحاظ کاری بازنگری شود. سازمان اداری موزه بر وجه هنریاش غالب شده و گویی یک اداره است تا موزه. در این سالها ما نمایشگاهگردان (کیوریتور) نداشتیم. البته مدیر هنری داشتیم؛ مثل «یعقوب امدادیان» یا «غلامرضا نامی» که بازنشسته شدهاند. اما سعی میکنیم بعد از اتمام نوسازی ساختمان موزه، به نوسازی نرمافزاری موزه هم بپردازیم.»
بهزودی در این موزه، بانک اطلاعات کاملی از آثار را هم خواهیم دید که چه آثاری و با چه شناسنامهای در این موزه نگهداری میشوند. جالب است بدانید که سایت موزه هم در حال بازسازی است و کلاً با امکانات تازه در درسترس مخاطبان قرار خواهد گرفت.