در این برنامه پرویز اذکائی پژوهشگر برجسته همدانی، رضوان سلماسی رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر و جمعی از کوهنوردان و فعالان مدنی همدان نیز حضور داشتند.
- نقش کم‌نظیر الوند
«عباس محمدی»، عضو انجمن کوهنوردان ایران، درباره حفاظت از زیستگاه‌های الوند سخن گفت و بیان کرد: کوه‌ها سرچشمه و منبع آب شیرین ما و خاستگاه ارزش‌های پرشمار دیگر هستند. کوهستان الوند و دامنه‌های آن برای شهر همدان که نقشی کم‌نظیر در تاریخ ایران دارد، تامین‌کننده آب، چراگاه دام، محل کشاورزی و باغداری، یک حریم دفاعی، یک چشم‌انداز باشکوه، استراحتگاه تابستانی، بستری برای تنوع زیستی و فضایی معنوی و فرهنگی بوده است.
وی افزود: رشته‌کوه الوند بزرگ‌ترین تفرجگاه همدان و یکی از خاستگاه‌های مهم کوهنوردی نوین و ورزشی ایران است. معیارهایی که اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) برای چشم‌انداز حفاظت‌شده تعریف کرده است در مورد رشته‌کوه الوند صدق می‌کند. همچنین الوند ویژگی‌هایی دارد که در آیین‌نامه ثبت میراث فرهنگی و طبیعی در فهرست آثار ملی ایران آمده است.
- اهمیت ثبت ملی الوند
عضو انجمن کوهنوردان ایران گفت: پیشنهاد می‌کنیم رشته‌کوه الوند به عنوان چشم‌انداز حفاظت‌شده یا میراث طبیعی ملی ثبت شود. مطابق تعریف اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت «یک چشم‌انداز حفاظت‌شده منطقه‌ای است که در آن اثر دوسویه انسان و طبیعت در طول زمان سبب ایجاد هویتی با ارزش‌های برجسته بوم‌شناختی، زیستی، فرهنگی و منظره‌ای شده است. همچنین جایی است که حراست از این اثر دوسویه برای حفاظت و پایداری منطقه ضروری است».
محمدی ادامه داد: الوند چشمگیرترین و سترگ‌ترین چشم‌انداز طبیعی همدان مانع بی‌همتایی در برابر رشد ناموزون و ناپایدار شهرهای استان و از نادر کوه‌های بلندی است که در نزدیکی شهرهای بزرگ قرار دارد. هر هفته در روزهای تعطیل، هزاران تن برای هواخوری و کوهنوردی به دامنه‌های الوند می‌روند. حفظ منطقه الوند با اصالت‌های ذاتی و کهن آن، احترام به حق میلیون‌ها انسانی است که به هوای پاک، چشم‌انداز طبیعی، آرامش روانی و تحرک جسمی نیاز دارند.
- الوند در ادبیات
بقایی ماکان، نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات، درباره حضور الوند در ادبیات کلاسیک صحبت کرد که نتیجه سال‌ها پژوهش او در این زمینه است. پیش از این هم یک مقاله در همین زمینه از بقایی ماکان منتشر شده بود و به زودی کتابی درباره جایگاه الوند در ادبیات کهن منتشر خواهد کرد. وی در این برنامه گفت: اگر به پدیده طبیعی الوند درست نگاه کنیم، این کوهستان هم دارای هویت هم هویت‌بخش و هم هویت‌آفرین است.
الوند نیز مانند دیگر کوهستان‌های این سرزمین دلاورمندانی به خودش دیده است که خونشان را در پای این سنگ‌های عظیم برای سرزمینشان ریخته‌اند تا نام الوند، دماوند و دیگر نقاط غرورآفرین ایران ماندگار بماند. این نویسنده ادامه داد: کلمه الوند از ۲ بخش «ال» و «وند» تشکیل شده است. ال به معنای کوه و وند پسوند مکانی است پس الوند به معنای کوهستان است. الوند ما را به یاد خشونت‌هایی می‌اندازد که بر مردم همدان رفته است. در ادبیات ایران همیشه از الوند به عنوان سنگین‌ترین کوه یاد شده است.
- تقدیر از نویسنده «شکوه الوند»
در برنامه پاسداشت الوند، از علی جهان‌پور نویسنده کتاب «شکوه الوند» و پیشکسوت کوهنوردی استان تقدیر شد. در ادامه جهان‌پور درباره روند نگارش این کتاب صحبت کرد. «شکوه الوند» کتابی مصور در زمینه الوندشناسی و معرفی جغرافیای تاریخی و فرهنگ مردمان الوند است. این نویسنده پس از شرح کوتاهی درباره پیشینه جغرافیایی و زمین‌شناسی الوند و معرفی نام‌های تاریخی این منطقه، قله‌های این رشته‌کوه را معرفی کرد و مشخصات و ویژگی‌های هریک را شرح داد. آب‌وهوا، چشمه‌ها، دره‌ها، چمنزارها، غارها و گیاهان کوهستان الوند را نیز مورد بررسی قرار داد و درباره آبخیزداری الوند مطالبی را بیان کرد. می‌توان گفت کتاب جهان‌پور تنها مرجع تخصصی مهم در زمینه الوندشناسی است. جهان‌پور کتاب دیگری نیز به نام «الوندکوه» دارد که بنیاد موقوفات افشار آن را منتشر کرده است.