تحصیل در دانشگاه دولتی که جز هزینه خوابگاه و امکانات، هزینه دیگری ندارد آرزوی داوطلبان کنکور است، اما افرادی که رتبه پایینتری دارند یا شرایط لازم برای تحصیل در مراکز دولتی را ندارند، در جستوجوی دانشگاه مناسب نوبت دوم یا غیردولتی برای تحصیل هستند. قم با دارا بودن نزدیک ۳۰ مرکز آموزش عالی سالانه میزبان هزاران دانشجو از داخل و خارج استان است. خبرنگار همشهری با پرسوجو از مسئولان مراکز آموزش عالی غیردولتی و نوبت دوم و مراجعه به سایت این مراکز، شهریه ثابت و متغیر مقطع کارشناسی علوم انسانی را به عنوان نمونه بررسی کرده تا داوطلبان کنکور امسال در جریان دخل و خرج خود قرار بگیرند.
- شهریه نوبت دوم دانشگاههای دولتی
از میان دانشگاههای دولتی که به پذیرش دانشجو در نوبت دوم اقدام میکنند، دانشگاه قم کمترین میزان شهریه را دریافت میکند. شهریه ثابت این دانشگاه ۱۷۰ هزار تومان و شهریه متغیر آن به طور میانگین هر واحد ۲۲ هزار تومان است. شهریه ۲۰ واحد دانشجویان در یک ترم حدود ۶۰۰ هزار تومان میشود. شهریه ثابت دانشگاه حضرت معصومه(س) که دانشگاه تکجنسیتی است، ۲۰۰ هزار تومان و شهریه متغیر آن به طور میانگین ۲۸ هزار تومان است. یک دانشجو برای انتخاب ۲۰ واحد درسی در سال تحصیلی پیش رو بیش از ۷۷۰ هزار تومان باید بپردازد. شهریه پردیس قم دانشگاه تهران کمی بیشتر از این ۲ دانشگاه دولتی است. شهریه ثابت نوبت دوم در این دانشگاه حدود ۷۲۰ هزار تومان و شهریه متغیر آن به طور میانگین ۸۲ هزار تومان است. یک ترم ۲۰ واحدی دانشجویان نوبت دوم این دانشگاه بیش از یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان آب میخورد.
- شهریه موسسات غیردولتی
موسسات غیر دولتی هم میتوانند برای داوطلبان شاغل یا افرادی که به دلیل بالارفتن هزینههای اسکان و رفت و آمد به شهرهای دیگر میخواهند در شهر قم تحصیل کنند گزینه خوبی باشند. این دانشگاهها در سالهای اخیر به دلیل تنوع رشتهها و مقاطع تحصیلی که دارند مورد توجه داوطلبان قرار گرفتهاند. شهریه ثابت رشتههای علوم انسانی موسسه غیرانتفاعی طلوع مهر در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ نزدیک ۵۰۰ هزار تومان و متوسط شهریه متغیر به ازای هر واحد ۳۵ هزار و ۵۰۰ تومان است. کل شهریه یک ترم این موسسه برای دانشجویان مقطع کارشناسی حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان میشود.
شهریه ثابت دانشگاه آزاد اسلامی نیز ۵۵۰ هزار تومان و شهریه متغیر آن به طور میانگین ۴۳ هزار تومان است که دانشجویان برای گذراندن یک ترم تحصیلی ۲۰ واحدی باید یک میلیون و ۴۱۰ هزار تومان بپردازند. همچنین شهریه ثابت رشتههای علوم انسانی موسسه غیرانتفاعی هدی ۵۷۲ هزار تومان و شهریه متغیر آن ۴۱ هزار و ۲۰۰ تومان است. انتخاب ۲۰ واحد در سال تحصیلی پیش رو نزدیک یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان آب میخورد.
موسسه غیرانتفاعی شهاب دانش که به تازگی مجوز تبدیل به دانشگاه را دریافت کرده برای رشتههای علوم انسانی مقطع کارشناسی ۷۱۴ هزار تومان شهریه ثابت و میانگین ۴۲ هزار تومان شهریه متغیر به ازای هر واحد دریافت میکند. یک ترم تحصیلی در این دانشگاه حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه دارد. شهریه ثابت مرکز غیرانتفاعی مفید نیز ۷۵۹ هزار تومان و شهریه متغیر آن به طور میانگین ۵۲ هزار و ۴۰۰ تومان است. داوطلبانی که قصد دارند در این مرکز پذیرش شوند، برای یک ترم ۲۰ واحدی حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان باید هزینه کنند.
- پذیرش دانشجویان بومی
افزایش ظرفیت مراکز آموزش عالی برای پذیرش دانشجویان بومی مورد انتظار خانوادههای قمی است. شرایط فرهنگی قم به گونهای است که بسیاری از خانوادهها دغدغه تحصیل فرزندانشان را در این شهر دارند. «اکرم میرزااحمدی» که همراه دخترش برای مشاوره تحصیلی به یکی از مراکز مشاورهای مراجعه کرده، به خبرنگار همشهری گفت: سال گذشته، دخترم مجاز به انتخاب رشته در یکی از دانشگاههای خارج استان شده بود، اما به دلیل بالابودن هزینه رفت و آمد و خوابگاه و مهمتر از آن دوری از خانواده، تمایلی به ادامه تحصیل نداشت. او امسال رتبه بالایی کسب کرده و امیدواریم در یکی از دانشگاههای معتبر شهر قم پذیرش شود.
وی معتقد است که تحصیل دانشجویان در محل سکونت خود باعث کاهش هزینه و آسیبهای اجتماعی دانشجویان و افزایش کیفی خدمات آموزشی میشود. در سال تحصیلی گذشته ۷۲ هزار دانشجو در مراکز آموزشی عالی استان مشغول تحصیل بودند که از این تعداد ۵۴ درصد پسر ۴۶ درصد دختر بودند. آن طور که «سیدمحمدرضا هاشمی» معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی سابق استاندار و رئیس کمیسیون دانشجویی استان گفته در سال تحصیلی گذشته ۱۹ هزار دانشجو در بیش از ۳۰ دانشگاه و مرکز آموزش عالی استان پذیرش شدند.
- سرگردانی دانشجویان برای تهیه کتاب
هزینه تحصیل در دانشگاهها فقط به شهریه و خوابگاه منحصر نمیشود. بخشی از خرجهای دانشجویان در مسیر خرید کتاب و نوشتافزار انجام میشود که در سالهای اخیر به دلیل گرانی، مشکلات جدی برای آنها ایجاد کرده است. دانستن این مسأله و ارائه راهکارهای پیشنهادی میتواند برای دانشجویان آینده راهگشا باشد. در سال تحصیلی گذشته، بسیاری از دانشجویان تا روزهای منتهی به امتحانات، به دلیل گرانی کتاب، موفق به تهیه منابع درسیشان نشده بودند. یکی از دانشجویان به خبرنگار همشهری گفت: از ابتدای سال تحصیلی در کلاسها جزوه نوشتیم. به امید اینکه مشکلات گرانی کاغذ برطرف شود و ناشران برای چاپ کتابهای درسی تشویق شوند.
انگار مشکلات فعالان چاپ و نشر بیشتر شده بود و ما مجبور بودیم به همراه یکی از دوستانم، منابع درسی را خریداری و با همدیگر استفاده کنیم. این دانشجو حتی سراغ نسخههای الکترونیک منابع درسی رفته، اما معتقد است که خواندن کتاب از روی نسخه الکترونیک بسیار دشوار است و دیدن صفحه کامپیوتر یا گوشی تلفن همراه، چشمها را زود خسته میکند.
مدیر یکی از کتاب فروشیهای قم نیز با بیان اینکه در طول ۳۰ سال که در این حرفه مشغول فعالیت است با کمبود کتاب مواجه نبوده، اظهار کرد: برخی ناشران معتبر کتابهای دانشگاهی برای اینکه اعتبارشان خدشهدار نشود تیراژ کتابها را به چندده جلد کاهش دادهاند. یکی از روشهایی که میتواند در صرفهجویی مخارج دانشجویان تاثیر داشته باشد خرید کتابهای دست دوم است. البته به دلیل گرانی و نایاب بودن کاغذ، قیمت کتابهای دست دوم هم افزایش یافته و چون اقبال دانشجویان به خرید این کتابها بیشتر شده برخی کتابفروشیها فروش کتاب به قیمت روی جلد را رعایت نمیکنند. روش دیگر، تقاضا از مردم برای فروش منابع کتابخانههای خانگی است تا بازار کتابهای دست دوم تقویت شود. اگر مسئولان برای تأمین کتابهای منبع و مرجع دانشگاهی چارهاندیشی نکنند ممکن است سونامی هولناک فرهنگی و اجتماعی به وجود آید.