۲ کشته و ۶ مصدوم در جاده پارس‌آباد-اردبیل، ۵ مصدوم در مسیر بران به پارس‌آباد، یک مصدوم در مسیر گرمی به برزند، ۳ کشته و یک مصدوم در جاده پارس‌آباد–سربند، یک کشته و ۴ مصدوم در مسیر روستای ساری قشلاق اصلاندوز به پارس‌آباد و حتی کشته شدن «شهرام رضایی» کاریکاتوریست مطرح اردبیلی در حادثه رانندگی جاده اردبیل به مشگین‌شهر و ده‌ها حادثه دیگر، آمار تصادفات رانندگی در جاده‌های شمالی استان را بحرانی‌تر از گذشته کرده است.
آن هم در حالی که علاوه بر اهالی شهرهای گرمی، بیله‌سوار، پارس‌آباد و مشگین‌شهر، مسافران جمهوری آذربایجان نیز از جاده‌های شمال استان تردد می‌کنند و تهدید امنیت در این جاده مرزی که مسافران بین‌المللی هم دارد باعث ایجاد نگرانی‌هایی است. از سوی دیگر بی‌توجهی‌ها نسبت به ایمن‌سازی جاده‌های اردبیل باعث شده تا پلیس راه استان نسبت به نصب پلاکاردهایی با عنوان جاده مرگ در برخی مسیرهای جاده‌های شمالی استان اردبیل اقدام کند تا شاید کمی توجهات مسئولان به رفع مشکلات این راه‌ها بیشتر شود.
بی‌احتیاطی رانندگان در جاده‌های ناایمن
یکی از رانندگان خطی مسیر گرمی-اردبیل به همشهری می‌گوید: میزان تصادفات به قدری افزایش یافته است که با استرس و نگرانی زیاد مجبور به حضور در جاده هستیم. «محمد عزیزی» با یادآوری وضعیت ناامن این جاده می‌افزاید: با تردد مداوم در جاده شمال استان شاهد تصادفات روزمره هستم که در بیشتر مواقع بی‌احتیاطی عامل تصادف است و رانندگان سرعت خود را با استاندارد جاده تطبیق نمی‌دهند.
عزیزی با بیان این‌که بخش قابل توجهی از جاده‌های شمال استان به دلیل تردد باید به بزرگراه تبدیل شوند، عنوان می‌کند: پروژه‌های جاده‌ای استان سرعت بسیار کمی دارند. به عنوان مثال مردم سال‌هاست چشم انتظار بهره‌برداری جاده رضی-امیرکندی هستند. قرار بود این مسیر سال گذشته افتتاح شود، اما همچنان خبری از این مسأله نیست.
خطر تردد در جاده‌های مشگین‌شهر
یکی از اهالی مشگین‌شهر که در اردبیل دانشجو است، می‌گوید: تردد در جاده‌های مشگین‌شهر به یک ریسک بزرگ تبدیل شده است که برخی به دلیل شغل و تحصیل هر روز به جان می‌خرند و گاهی حتی باعث ممانعت خانواده‌ها برای تحصیل در دانشگاه‌های غیربومی می‌شود. «مینا نوروزی» در مورد تجربیات خود از جاده‌های این شهرستان می‌گوید: بیشتر مواقع با سواری‌های خطی در این محور تردد می‌کنم. هر چند جاده مناسب نیست، اما رانندگان می‌توانند با احتیاط بیشتر میزان خطر تصادف را کاهش دهند. رانندگی با عجله و بی‌حوصلگی مخاطره‌آمیز می‌شود و حتی در صورت اعتراض برخورد مناسبی برای اصلاح نمی‌شود. «سعید توکلی» یکی از اهالی پارس‌آباد هم می‌گوید: در چند روز گذشته چند حادثه مرگبار در جاده‌های پارس‌آباد اتفاق افتاده است که اگر این میزان در زلزله و سیل اتفاق می‌افتاد، ستاد بحران تشکیل می‌شد، اما شاهد هیچ واکنش ویژه‌ای از مسئولان برای کنترل این وضعیت نیستیم.
افزایش ۷/۱۴ درصدی متوفیان تصادف
با بررسی زوایای مختلف آمار تصادفات می‌توان راهکارهای مناسبی برای پیشگیری از آن ارائه کرد. طبق آمار پزشکی قانونی استان اردبیل میزان فوتی‌های حوادث رانندگی در جاده‌های استان طی ۴ ماه نخست امسال ۷۶ نفر است. این در حالی است که میزان مرگ و میر در مرداد سیر صعودی داشته؛ هر چند مسئولان عدد دقیقی از کشته‌شدگان حوادث رانندگی در جاده‌های شمالی ارائه نکرده‌اند، اما نگاهی اجمالی به اخبار حوادث تأیید چنین ادعایی است. آن هم در حالی که آمار تلفات رانندگی در ۴ ماه ابتدایی سال گذشته ۶۸ نفر بوده افزایش ۷/۱۴ درصدی را نشان می‌دهد. بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی استان، میزان فوتی‌ها در فروردین امسال ۱۳ نفر، اردیبهشت ۹ نفر، خرداد ۳۵ نفر و تیرماه ۱۹ نفر بوده است که در خردادماه بیشترین میزان افزایش مرگ و میر جاده‌ای را شاهد هستیم.
انحراف به چپ، عامل اصلی مرگ و میر
همچنین طبق آمار پلیس راه در ۴ ماه نخست امسال در سوانح رانندگی جاده‌های شمال استان ۱۸ نفر در مشگین‌شهر، ۱۶ نفر در پارس‌آباد و ۱۱ نفر در گرمی جان باخته‌اند. این در حالی است که در شهرستان‌های دیگر از جمله نمین و نیر این آمار هر کدام یک نفر و در کوثر و سرعین هر کدام ۳نفر بوده است که بخش قابل توجهی از آمار فوتی‌های حوادث رانندگی استان را شامل می‌شود و حادثه‌خیز بودن جاده‌های شمال استان را نشان می‌دهد.
رئیس پلیس راه استان در این باره اظهار می‌کند: تفکیک بازه زمانی تصادف در ۴ماه اول سال نشان می‌دهد بیشترین میزان تصادف در حدود ساعت ۱۶ تا ۲۰ بوده است که شامل مرگ ۱۵ نفر می‌شود. ساعت ۱۲ شب تا ۴ بامداد و ۴ بامداد تا ۸ صبح کمترین میزان مرگ و میر تصادف در استان را داشته‌ایم که شامل ۴ نفر در هر بازه می‌شود.
سرهنگ «محمد صفوی» می‌گوید: بیشترین میزان تصادفات مربوط به خودروهای سواری بوده است که ۶۱ درصد تصادفات منجر به مرگ و میر را شامل می‌شود و لازم است رانندگان خودروهای سواری با تسلط و احتیاط بیشتر رانندگی کنند. صفوی می‌افزاید: ۳۹ درصد مرگ و میر تصادفات ۴ماه نخست امسال که شامل ۲۱ نفر می‌شود در اثر برخورد جلو به جلو و ۲۶ درصد که شامل ۱۴ نفر می‌شود شامل واژگونی خودروهاست. بررسی‌های پلیس راه نشان داده است تجاوز و انحراف به چپ عامل ۵۷ درصد تصادفات است و مرگ و میر ۴۰ نفر را باعث شده است. همچنین ۲۰ درصد معادل ۱۲ نفر به دلیل تخطی از سرعت مطمئنه کشته شده‌اند.
این مسئول با تأیید میزان بالای تصادفات منجر به فوت در شمال استان می‌گوید: بیشترین میزان مرگ و میر در ۴ ماه نخست امسال در جاده‌های شمال استان بوده است که به ترتیب سه راهی سربند–پارس آباد شامل بیش از ۳۰ نفر، گرمی-سه‌راهی صحرا شامل ۲۳ نفر، سه‌راهی امیرکندی-سه‌راهی صحرا شامل ۱۲ نفر و سه‌راهی مشگین‌شهر سه‌راهی سربند شامل ۱۱ نفر است. رئیس پلیس راه استان اردبیل با بیان این‌که ۳مقوله عامل انسانی، وسیله نقلیه و جاده از عوامل وقوع تصادف و حوادث جاده‌ای عنوان شده‌اند تأکید می‌کند: باید برای کنترل میزان تصادف و مرگ و میر جاده‌ای برای هر سه عامل همزمان برنامه‌ریزی کنیم.
- افزایش تردد جاده‌ای
مدیر کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان در گفت‌وگو با همشهری عنوان می‌کند: مجموع تردد در جاده‌های استان در ۴ماه نخست امسال افزایش ۵/۶ درصدی دارد و از ۳۷ میلیون نفر به ۳۹ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر رسیده است. «علی رحمتی» اظهار می‌کند: در جاده‌های جنوب استان هر چند استاندارد جاده‌ها ایده‌آل نیست، اما به دلیل توپوگرافی، پیچ‌ها و فراز و فرود جاده، رانندگان با تمرکز بیشتر رانندگی می‌کنند و این موانع از سرعت آنها می‌کاهد، اما در جاده‌های شمال استان به دلیل مسطح بودن میزان تخطی از سرعت مطمئنه بالاست که عامل تصادفات می‌شود.
وی تأکید می‌کند: برای نقاط حادثه‌خیز استان اردبیل نیازمند برنامه‌ریزی ویژه‌ای هستیم و در این زمینه نقاط حادثه‌خیز شناسایی شده‌اند و باید رفع شوند. رحمتی توسعه بزرگراهی را در کاهش تصادف تاثیرگذار عنوان می‌کند و می‌افزاید: در بزرگراه‌های استان شاهد کمترین میزان تصادف هستیم که نشان می‌دهد در صورت احداث بزرگراه در جاده‌های حادثه‌خیز می‌توان به طور ملموسی تصادفات را کاهش داد. وی خواستار توجه فرمانداران به وضعیت جاده می‌شود و می‌افزاید: در شرایطی که جاده‌ها از مهم‌ترین زیرساخت‌های هر شهرستان است و با سلامت و جان مردم در ارتباط است، نیاز داریم که فرمانداران اعتبارات بیشتری برای ایمن‌سازی جاده‌ها تخصیص دهند.
- نهادینه کردن فرهنگ ایمنی در رانندگی
رئیس اداره ایمنی و ترافیک اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان اردبیل هم به همشهری می‌گوید: عامل اصلی تصادفات اخیر شمال استان سبقت غیرمجاز و تخطی از سرعت مطمئنه است. «علی سلطانی» با بیان این‌که ایمنی راه‌ها به عنوان یک اصل مهم در حفظ جان و مال انسان‌ها همواره اهمیت دارد و سرلوحه اقدامات و برنامه‌های این اداره کل است می‌افزاید: در بررسی علل و عوامل تصادفات، بالاخص تصادفات اخیر در محورهای شمالی استان درصد بسیار بالایی ریشه در نقش عامل انسانی و تخلفات رانندگان دارد.
سلطانی به ضرورت نهادینه کردن فرهنگ رانندگی در کنار عوامل بازدارنده اشاره می‌کند و می‌افزاید: با وجود افزایش تردد در جاده‌ها، ناهنجاری رفتاری برخی رانندگان متناسب با این وضعیت نیست و همین مسأله سبب شده است با وجود هزینه‌های زیاد در حوزه ایمنی و هوشمندسازی راه‌ها باز هم شاهد تصادفات مختلف باشیم.
سلطانی عنوان می‌کند: با توجه به این‌که محور سه‌راهی مشکین شهر به پارس‌آباد جزء محورهای اصلی استان است و تردد در این محور به صورت دو طرفه صورت می‌پذیرد، طبق آیین‌نامه طرح هندسی راه‌های ایران حداکثر سرعت مجاز محور در روز ۹۵ و در شب ۸۵ کیلومتر در ساعت است. در اکثر مقاطع مشخصات فنی راه از قبیل شیب طولی، شیب عرضی، عرض راه و شعاع قوس رعایت شده است. وی می‌افزاید: با توجه به این‌که هر گونه توسعه و ارتقای مشخصات محور و تبدیل از راه اصلی به بزرگراه جزء وظایف اداره کل راه و شهرسازی استان است، اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان صرفاً وظیفه نگهداری محورهای موجود را دارد.
- اردبیل، رتبه اول فوتی‌های تصادف در تابستان
استان اردبیل در سال‌های گذشته با کاهش تلفات جاده‌ای همراه بوده است، اما به یک‌باره در سال گذشته این تلفات از ۱۲۴ نفر به ۱۹۶ نفر رسید و امسال هم در اواسط تابستان این آمار با رشد قابل توجهی روبه‌روست. استان اردبیل از سال ۸۴ تا ۹۶ روند کاهشی در تصادفات منجر به فوت در کشور داشته است، اما از سال ۹۷ تاکنون این روند متوقف شده و آمار حوادث بالا رفته است. انحراف به چپ و سرعت غیرمجاز یکی از اصلی‌ترین علل تصادفات به‌ویژه در جاده‌های شمالی استان است و اردبیل را در فهرست استان‌های حادثه‌خیز در فصل تابستان قرار داده است.
به گفته مسئولان اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان اردبیل قدمت راه‌های شمال استان مربوط به ۵۰ سال گذشته است و در برخی از این مسیرها جاده‌های کوتاه غیرایمنی وجود دارد که اولین اشتباه راننده به آخرین اشتباه او و وقوع یک حادثه مرگبار منجر می‌کند. آن هم در حالی که اردبیل تنها در ۵ سال اخیر ۷۴۸ نفر کشته در تصادفات رانندگی داشته است. مسأله‌ای که موجب شد در پی بی‌توجهی مسئولان به وضعیت اسفناک جاده‌های استان اردبیل، پلیس راه استان در ماه‌های گذشته در اقدامی عجیب تابلوهایی با عنوان «جاده مرگ» در راه‌های مواصلاتی اردبیل نصب کند تا توجه مسئولان و شهروندان به وضعیت اسفناک جاده‌های این منطقه جلب شود.