هرچند ترافیک شهری به صورت کلان از سوی پلیس راهور و مدیریت حمل‌ونقل و ترافیک استانداری در شورای ترافیک مدیریت می‌شود، شهروندان استان معتقدند آنچه امروز در ترافیک شهرهای بزرگ استان و به تدریج در شهرهای کوچک دیده می‌شود، حاصل برنامه‌ریزی مدیریت شهری است. بر اساس نظر کارشناسان شهری هم بی‌توجهی به قوانین راهنمایی و رانندگی، خودروهای تک‌سرنشین، افزایش بی‌رویه ساختمان‌های تجاری همچنین مهندسی نامناسب معابر، خیابان‌ها و پیاده‌روها و از سوی دیگر اقدامات اصلاحی هندسی کارشناسی‌نشده از جمله اصلی‌ترین عوامل افزایش ترافیک در استان محسوب می‌شود.
- ۳۳ سازمان دخیل در حل معضل ترافیک
رئیس پلیس راهور آذربایجان شرقی با بیان این‌که فقط پلیس راهور و شهرداری‌ها متولی ترافیک نیستند، اظهار می‌کند: ۳۳ سازمان در این حوزه نقش مستقیم و غیرمستقیم دارند اما شهروندان اغلب پلیس و شهرداری‌ها را در طراحی معابر، عامل کاهنده یا افزاینده ترافیک می‌دانند و انتظار دارند پلیس راهور حضور بیشتری برای نظارت در ترافیک داشته باشد.
«یونس منفرد» با بیان این‌که بی‌توجهی به قوانین راهنمایی و رانندگی و افزایش تردد خودروهای تک‌سرنشین در ترافیک استان مهم هستند و باید آموزش و فرهنگ‌سازی‌های لازم در این زمینه ارائه شود، ادامه می‌دهد: سال گذشته ۷۰ هزار دانش‌آموز و ۴ هزار کارمند در استان آموزش‌های ترافیکیدیده‌اند اما در همین زمینه هم برخی سازمان‌ها همکاری لازم را نداشتند. با همکاری سازمان پست استان آموزش‌های لازم به موتورسواران هم داده شد.
وی با اشاره به عوامل ثانویه تاثیرگذار بر ترافیک شهری، بیان می‌کند: پارکبان‌ها در تبریز و شهرهای دیگر استان به یکی از عوامل کنترل، کاهش یا افزایش ترافیک تبدیل شده‌اند. بر این اساس باید به پارکبان‌ها هم آموزش‌های ترافیکی داده شود تا حضور آن‌ها به کاهش ترافیک در شهر منجر شود. منفرد عنوان می‌کند: با وجود این‌که تمام فشارها به سمت پلیس راهور و نیروی انتظامی است، در زمینه اختیارات مشکلاتی داریم؛ حتی در مواردی مانند مطب پزشکان و مدارس صلاحیت و تأیید ترافیکی صنوف از پلیس راهور دریافت نمی‌شود. در حالی که در بقیه صنوف مانند نمایشگاه‌های اتومبیل ودیگر صنوف باید چنین مجوزهایی دریافت شود. در حال حاضر در شهرهای بزرگ استان مطب پزشکان عامل اصلی ترافیک است و صلاحیت‌های ترافیکی برای احداث چنین مراکزی در نظر گرفته نمی‌شود. این مسئول تاکید می‌کند: ساختمان‌های تجاری در تبریز حتی شهرهای کوچکی مانند شبستر به معضلی ترافیکی مبدل شده‌اند. نبود محل پارک مناسب در اطراف مجتمع‌های تجاری ترافیک شهری را فزاینده می‌کند چراکه پارکینگ این مجتمع‌ها اغلب پاسخ‌گوی کسبه همان مجتمع تجاری هم نیست.
- شهرسازی نامناسب در آذربایجان شرقی
مدیر کل دفتر فنی حمل‌ونقل و ترافیک آذربایجان شرقی با بیان این‌که مهم‌ترین چالش ترافیک در استان موضوع شهرسازی نامناسب است، می‌گوید: در شهرسازی حتی در شهرهای کوچک و طرح‌های هادی روستایی هم اصول ترافیکی رعایت نمی‌شود، در حالی که شهرسازی باید ترافیک‌محور باشد. در طرح شهرسازی آذربایجان شرقی ترافیک عامل آخر در نظر گرفته می‌شود و حتی طرح جامعی نیز در این زمینه وجود ندارد.
«رضا طوسی» عنوان می‌کند: در حالی که در مدیریت شهری ماده ۵ و تغییر کاربری به عنوان یکی از ابزارهای حل ترافیکی استان و مدیریت حمل‌ونقل و بهبود فضای زندگی در نظر گرفته شده است، در سال‌های اخیر کمیسیون ماده ۵ به عنوان یکی از ابزارهای کسب درآمد در مدیریت استان به کار گرفته می‌شود که در این زمینه چشم‌پوشی‌هایی هم وجود دارد. نتیجه چنین اقدامی این است که در نقاط مختلف و مراکز حساس شهری استان که این تغییر کاربری‌ها به نفع ارگان‌ها و سازمان‌ها صورت گرفته، شاهد افزایش ترافیک شهری هستیم. همان اتفاقی که به دلیل برخی تغییر کاربری‌های نادرست موجب افزایش ترافیک در محورهای مهمی مانند پاسداران شده است.
وی تاکید می‌کند: شهرسازی‌هایی که در استان صورت می‌گیرد بر اساس مدل شهری قدیمی است و شهرها بر محور همان بافت قدیمی و حفظ مرکزیت شهر توسعه پیدا کرده‌اند؛ برای مثال در اکثر شهرهای استان نقطه اتصال شهری همان بافت مرکزی و قدیمی است که معابر کم‌عرضی را شامل می‌شود و برای این حجم از تردد خودرو احداث نشده‌اند. این مسئول به ارتباط ترافیک تبریز با شهرهای بزرگ هم اشاره می‌کند و می‌گوید: خودروهایی که از شهرهای دیگر به تبریز می‌آیند و به شریان‌های اصلی این شهر متصل می‌شوند به عنوان عامل فزاینده ترافیکی محسوب می‌شوند.
- افزایش دوربین‌های مدیریت شهری
مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تبریز با بیان این‌که در سال‌های اخیر چندین اصلاح ترافیکی و هندسی در خیابان‌های مهم تبریز با هدف کاهش ترافیک صورت گرفته است، بیان می‌کند: این اصلاحات هندسی در دیگرشهرها هم در صورت تأیید شورای ترافیک استان و شهرستان می‌تواند به عنوان عامل کاهنده ترافیکی مورد استفاده قرار بگیرد. این اصلاح هندسی با تأیید کمیسیون‌های مربوطه و کمیته‌های تخصصی صورت می‌گیرد و پس از اخذ تأییدیه از شورای ترافیک این اصلاحات انجام می‌شود.
«اصغر آدی‌بیگ» با اشاره به افزایش دوربین‌های کنترل ترافیکی، مدیریت هوشمند و ساماندهی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی در تقاطع‌های تبریز اظهار می‌کند: در حال حاضر تمام چراغ‌های راهنمایی و رانندگی کد مشخصی دارند که در صورت خرابی شهروندان می‌توانند با اعلام سریع این خرابی به اصلاح این چراغ و جلوگیری از ترافیک کمک کنند.
وی مسیرگشایی‌های صورت‌گرفته در شهرها را موجب افزایش سفر و انتقال بار ترافیکی می‌داند و می‌افزاید: در هر مسیرگشایی از جمله در شهر تبریز مشکلات ترافیکی جدیدی هم ایجاد می‌شود که نقش شهروندان و فرهنگ رانندگی بر آن بی‌تاثیر نیست. فرهنگ عدم استفاده از خودروهای تک‌سرنشین باید در میان شهروندان نهادینه شود و آن‌ها استفاده از خودروهای شخصی حتی با وجود مسیرهای جدید شهری را ترک کنند.
این مسئول ترافیک را عامل میان‌بخشی می‌داند و می‌گوید: با قبول تمام مشکلاتی که در مدیریت شهری و افزایش روز افزون ترافیک در استان داریم، می‌توان با برخی اقدامات از جمله اینترنتی و الکترونیکی کردن خدمات از تردد بیشتر شهروندان در تبریز و شهرهای دیگر، همچنین تردد خودروهای دیگر شهروندان استان به تبریز جلوگیری کرد. آدی‌بیگ به کاهش ارتباط پارکبان‌ها با رانندگان هم اشاره می‌کند و می‌گوید: سیستم جدید و یکپارچه پارک حاشیه‌ای به‌صورت الکترونیک و آنلاین به زودی در تبریز راه‌اندازی خواهد شد.
وی بیان می‌کند: اپلیکیشن جدید سیستم پارک حاشیه‌ای با عنوان «آذرپارک» برای سیستم‌های عامل گوشی‌های تلفن آماده شده و شهروندان می‌توانند برای استفاده از سیستم جدید پارک حاشیه‌ای، این اپلیکیشن را در گوشی تلفن همراه خود نصب کنند. بر اساس سیستم جدید، رابطه پولی بین شهروندان و پارکبانان حذف شده و پرداخت هزینه پارک حاشیه‌ای به‌صورت الکترونیک انجام می‌شود. مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تبریز درباره عملکرد این سیستم هم عنوان می‌کند: ۳۰ دقیقه ابتدایی پارک خودرو در حاشیه خیابان‌ها رایگان است و سیستم پس از گذشت این مدت زمان، هزینه پارک را به‌صورت دقیق برای راننده خودرو محاسبه می‌کند.
- گشایش گره ترافیکی با دو پروژه مسیرگشایی
معاون هماهنگی امور مناطق شهردار تبریز هم از گشایش گره ترافیکی با تکمیل فاز ۲ پروژه مسیرگشایی در مرکز استان خبر می‌دهد و می‌گوید: اجرای طرح‌های مسیرگشایی علاوه بر تسهیل تردد و رفع معضلات ترافیکی، توسعه برنامه‌های خدماتی و عمرانی را در پی دارد. «حسین عالی‌باف» با تاکیدبر این‌که اجرای مسیرگشایی مهم‌ترین اقدام برای بازآفرینی شهری است، اظهار می‌کند: مراحل تکمیلی پروژه‌های مسیرگشایی شهید میلانی و خیابان شهید خلیلی در حال انجام است. عالی‌باف با اشاره به کارکرد ترافیکی مسیرگشایی شهید میلانی بیان می‌کند: با تکمیل این طرح، خیابان قدس به خیابان بهار متصل و از بار ترافیک کاسته خواهد شد.
- اجرای موفق پیاده‌راه‌ها با هدف کاهش ترافیک
کاهش نقش خودروها در زندگی انسان با هدف کاهش ترافیک از مدت‌ها پیش در شهرهای مختلف جهان یکی از مطالبات جدی شهروندان بوده است. پیاده‌راه‌سازی یکی از همین مصداق‌های انسانی کردن فضا و هدف‌گذاری‌های شهری است. چرایی آن هم مشخص است؛ حضور بدون واسطه و بدون وسایل نقلیه در فضاهای عمومی شهر، ایجاد ارتباط با کالبد آن را آسان می‌کند. به عبارت ساده‌تر شهروندان در پیاده‌راه‌ها شهر را زیر پای خودشان حس می‌کنند، نه زیرپای خودروهایشان! مدیران شهری تبریز، با پشت سرگذاشتن چند تجربه موفق در امر پیاده‌راه‌سازی می‌توانند اجرای این طرح‌ها را با هدف کاهش تردد خودروها در خیابان‌های کم‌ظرفیت شهر افزایش دهند. تبریز اولین شهری است که پیاده‌راه در آن ساخته شد؛ پیاده‌راه میارمیار (پاساژ) و پس از پیاده‌راه خیابان تربیت در دهه ۷۰، پیاده‌راه استاد شهریار، پیاده‌راه ارک، پیاده‌راه داش مغازالار از نمونه‌های موفق اجرای این طرح‌ها بوده که تداوم آن‌ها می‌تواند در شهر تاریخی و پرظرفیت گردشگری تبریز به کاهش ترافیک منجر شود.