کرج در حالی روزبه‌روز بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود که بخش قابل توجهی از مردم آن در ساخت‌وسازهای غیرمجاز زندگی می‌کنند. با این وجود اما ساخت‌وساز غیرمجاز جرم نیست و صرفا تخلف محسوب می‌شود، به همین دلیل دست بسیاری برای سوء‌استفاده از قانون باز است. راهکارهایی مانند جریمه مالی صدور حکم تخریب بنا و شهرک‌سازی تاکنون نتوانسته جلوی این تخلفات را بگیرد. از این رو مدیریت شهری کرج در سال ۹۸ شهرداری مناطق را موظف کرد که با طرح‌های مختلف از این ساخت‌وسازها جلوگیری کنند.
- تشکیل ستاد پیشگیری از ساخت‌وساز غیرمجاز
محله کلاک در منطقه ١١ کرج قرار دارد. مدیر شهرداری این منطقه با اشاره به راه‌اندازی ستاد پیشگیری از ساخت‌وسازهای غیرمجاز می‌گوید: تدابیر جدی برای برخورد با ساخت‌وساز غیرمجاز در منطقه ١۱ در نظر گرفته شد و نباید به هیچ فردی این اجازه را داد که ساخت‌وساز غیرمجاز انجام دهد یا سودجویان شرایط را جوری ببینند که به بی‌قانونی روی بیاورند. «مجتبی اسکندری» می‌افزاید: ساخت‌وساز غیرمجاز نسبت به گذشته کاهش قابل توجهی داشته، اما نمی‌توان گفت که متوقف شده است، اما در کل در مبارزه با ساخت‌وساز غیرمجاز اقدامات پیشگیرانه نیاز است. وی ادامه می‌دهد: بازرسان پلیس ساختمان موظفند هرجا مصالح ساختمانی مشاهده کردند، مجاز بودن ساخت‌وساز را بررسی و در صورت غیرقانونی بودن نسبت به جمع‌آوری آن اقدام کنند.
- مشارکت مردم در جلوگیری از تخلفات
مدیر منطقه ۴ شهرداری کرج با اشاره به حجم بالای ساخت‌وساز غیرمجاز در این منطقه می‌گوید: مهرشهر شمالی، فاز ۴ مهرشهر و بلوار چهارباندی یا شهرداری شامل فازهای یک، ۲ و ۳، بلوار ارم، بلوار دریا، اراضی شمالی بلوار ارم و حسین‌آباد، گلستان و قسمت شمالی آق‌تپه محدوده شهرداری منطقه ۴ هستند. «ربی سعادت» می‌افزاید: منطقه ۴ از جمله محدوده‌های مهاجرپذیر با قومیت‌های مختلف است که ساخت‌وساز غیرمجاز یکی از جدی‌ترین معضلات آن است، از این رو باید با سازوکار مناسب از افزایش واحدهای مسکونی‌ای که یک‌شبه و بدون رعایت استاندارد و موقعیت جغرافیایی و تراکم جمعیتی در منطقه ساخته می‌شوند، جلوگیری کرد.
وی اضافه می‌کند: ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حریم منطقه موجب بر هم خوردن برنامه‌ریزی‌های مدیریت شهری به منظور ارائه سرانه‌های خدماتی به شهر و شهروندان می‌شود. سعادت با بیان این‌که تخریب ساخت‌وسازهای غیرمجاز با حکم قضایی انجام می‌شود و با مالکانی که اقدام به ساخت‌وساز غیرمجاز می‌کنند، برخورد جدی و قاطع خواهد شد، ادامه می‌دهد: دراین زمینه ۱۵ ساختمان غیرمجاز با حکم قضایی و با همکاری جهاد کشاورزی تخریب شد و نیروهای کنترل و نظارت حوزه خدمات شهری به صورت آماده‌باش قرار دارند که در صورت مشاهده تخلف به‌شدت برخورد می‌کنند.
مدیر منطقه ۴ شهرداری کرج با تاکید بر این‌که مردم هرگونه ساخت‌وساز غیرمجاز را به اطلاع شهرداری برسانند می‌افزاید: با توجه به وسعت منطقه و امکان اجرای ساخت‌وسازهای شبانه به دور از چشم ماموران خدمات شهری، شهروندان حتما در صورت مشاهده تخلف به شهرداری منطقه اعلام کنند.
به گفته وی، بدون شک فرهنگ‌سازی در این حوزه و برخورد قانونی با عاملان ساخت‌وسازهای غیرمجاز نقش بسزایی در کاهش ساخت واحدهای مسکونی که در حوادث کمترین مقاومتی ندارند و باعث زشتی چهره شهر می‌شوند، خواهد داشت.
- تخریب ساخت‌وسازهای غیرقانونی
شهرک اوج، حسن‌آباد و حیدرآباد شرقی از جمله محله‌هایی است که ساخت‌وسازهای غیرمجاز به‌وفور در آنها دیده می‌شود. مدیر منطقه ۷ شهرداری کرج با اشاره به اقدامات شهرداری این منطقه در جلوگیری از ساخت‌وساز غیرمجاز می‌گوید: جلوگیری از ساخت‌وساز غیرمجاز با تکیه بر قانون‌مداری و در قالب طرح‌های پیشگیرانه انجام می‌شود، به همین منظور برای مقابله با ساخت‌وسازهای غیرمجاز، ماموران به طور مستمر در منطقه گشت‌زنی و از هرگونه تخلفی جلوگیری می‌کنند.
«امیرحسین کاظمینی» می‌افزاید: نظارت بر ساخت‌وساز غیرمجاز برای حفاظت از کالبد شهری بسیار مهم است، از همین رو واحد پیشگیری و رفع تخلفات شهری منطقه، در روزهای اخیر اقدام به تخریب ۲ مورد بنا و دیوارکشی زمین‌های بایر در محدوده بلوار انقلاب و بلوار انرژی اتمی کرده است. وی می‌افزاید: ساخت‌وسازهای غیرقانونی و بدون نظارت کارشناسانه، نه‌تنها موجب آسیب زدن به سیما و منظر شهری می‌شود، بلکه چهره شهر، مبلمان شهری و روند شهرسازی را با مشکل مواجه می‌کند. کاظمینی با تاکید بر مشارکت بیشتر شهروندان برای کنترل ساخت‌وسازهای غیرمجاز، اضافه می‌کند: شهروندان می‌توانند در صورت مشاهده ساخت‌وساز غیرمجاز موارد را به سامانه ۱۳۷ اعلام کنند تا در اسرع وقت اقدامات لازم توسط واحد پیشگیری و رفع تخلفات شهری منطقه ۷ صورت گیرد.
- شناسایی سازه‌های متخلف
منطقه ۲، منطقه مرکزی کرج است که شامل محله‌هایی چون شهرک بنفشه، سرحدآباد و ذوب‌آهن در جنوب و ساسانی میدان کرج و بازار کرج در شمال است. رئیس اداره پیشگیری و رفع تخلفات شهری این منطقه از کاهش چشمگیر ساخت‌وسازهای غیرمجاز در منطقه ٢ خبر می‌دهد و می‌گوید: طبق آمار کمترین میزان ساخت‌وساز مازاد بر پروانه در منطقه ۲ شهرداری کرج صورت گرفته که تحقق این مهم در پی تشدید نظارت‌ها حاصل شده است.
«مصطفی آل‌یاسین» می‌افزاید: از آغاز امسال همه ارگان‌ها و نهادهای ذیربط در اقدامی هماهنگ تلاش کرده‌اند از افزایش این نوع ساخت‌وسازها جلوگیری کنند. بناهای غیرمجاز نظیر سوله و طبقات غیرمجاز از ابتدای سال تاکنون با حضور عوامل کنترل و نظارت و خدمات شهری تخریب شده‌اند. وی ادامه می‌دهد: ساخت‌وساز غیرمجاز در ماه‌های اخیر شناسایی شده و نیروهای این حوزه به‌سرعت با هماهنگی مراجع قضایی برای مقابله با ساخت‌وسازهای غیرمجاز اقدام می‌کنند. آل‌یاسین اضافه می‌کند: امسال مدیریت شهری با جدیت در برابر ساخت‌وساز غیرمجاز ایستاده است و با کسانی که قصد تعدی به حقوق مادی و معنوی شهروندان را داشته باشند، برخورد می‌کند.
- برنامه‌ریزی‌های ویژه در منطقه ۳ کرج
ساخت‌وساز بدون ضابطه و بدون رعایت مسائل ایمنی مشکلات فراوانی به وجود می‌آورد و در صورت وقوع حوادث مسئولیت را هم برای مردم و هم برای شهر دوچندان می‌کند. از همین رو شهرداری‌ها نقش مهمی در جلوگیری از ساخت‌وسازهای تحت نظارت خود در چارچوب طرح‌های جامع و تفصیلی شهر و هرگونه عملیات خارج از ضوابط شهرسازی دارند.
به گزارش همشهری، سرپرست منطقه ۳ شهرداری کرج برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز را از سیاست‌های مهم شهرداری این منطقه عنوان می‌کند و می‌گوید: طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده و با تکیه بر سیاست‌های اجرایی سازمان شهرداری‌ها، همچنین نظارت‌های مستمر، میزان ساخت‌وسازهای غیرمجاز در منطقه ۳ به طور تقریبی به صفر رسیده است.
«علی آرایی» می‌افزاید: به استناد تبصره ۱۱ ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌های کشور و بر اساس مصوبه شورای اسلامی شهر کرج درباره تعرفه‌های جدید ارزش معاملاتی، هرگونه ساخت‌وساز خارج از ضوابط و مجوز شهرداری با جریمه سنگین و یا حکم تخریب مواجه خواهند شد. وی ادامه می‌دهد: ساخت‌وسازهای خارج از عرف و متغایر با قوانین شهرداری شامل افزایش طبقه، ساختن اتاق در گوشه حیات و باز کردن مغازه است که این موارد هم پس از شناسایی به کمیسیون ماده ۱۰۰ معرفی می‌شوند که در آنجا نیز طبق قانون، تخریب و یا شامل جریمه مالی می‌شوند. آرایی با بیان این‌که حل معضل ساخت‌وسازهای غیرمجاز نیازمند نگاهی واقع‌بینانه است اضافه می‌کند: اکنون ساخت‌وسازهای نامتعارف و غیرقابل‌قبول در حد وسیع در منطقه وجود ندارد، این در حالی است که در بعضی مناطق بر روی بسیاری از زمین‌ها ساخت‌وسازهای غیرمجاز انجام می‌شود که ما در این منطقه با این موضوع مواجه نیستیم.
وی مهاجرپذیری و جمعیت بالا را از دلایل ساخت‌وسازهای بی‌رویه و غیرمجاز در برخی مناطق عنوان می‌کند و می‌گوید: ساخت‌وسازهای غیرمجاز در منطقه خدمات‌دهی شهری را با چالش جدی مواجه می‌کند و این امر حاکی از ضرورت جلوگیری از روند ساخت‌وسازهای غیرمتعارف در منطقه است و شهرداری منطقه ۳ کرج به منظور جلوگیری از این اقدام، نظارت‌های ویژه‌ای انجام می‌دهد.
- قانون ماده ۱۰۰؛ راهی برای کاهش تخلفات
یکی از راه‌های کنترل ساخت‌وساز در شهرداری‌ها قانون ماده ۱۰۰ است که به شهرداری این اختیار را می‌دهد تا افرادی را که خارج از ضوابط تعیین‌شده اقدام به ساخت‌وساز کرده‌اند، مطابق موقعیت و ارزش محل ساخت‌وساز جریمه کند. شهردار کرج در پاسخ به این‌که این قانون چه‌قدر توانسته جلوی ساخت‌وساز غیرمجاز را بگیرد می‌گوید: بدون شک اعمال این جریمه باعث می‌شود افراد کمتری به سمت تخلفات ساختمانی بروند و تعداد ساخت‌وسازهای غیرمجاز در شهر کم شود.
«علی‌اصغر کمالی‌زاده» می‌افزاید: برخی تصور می‌کنند شهرداری به این قانون نگاه درآمدی دارد و می‌خواهد از تخلفات ساختمانی شهروندان برای جذب درآمد بیشتر استفاده کند، ولی این دیدگاه درست نیست، زیرا مدیران مناطق باید به دنبال کسب درآمد پایدار و جذب مشارکت بخش خصوصی برای اجرای طرح‌های مختلف شهری باشند تا بتوانند به مطالبات بحق شهروندان پاسخ دهند.
وی با بیان این‌که ساخت‌وساز غیرمجاز مهم‌ترین معضل کرج است، می‌گوید: باید از هر راهی جلوی گسترش ساخت‌وسازهای غیرمجاز در مناطق مختلف شهر گرفته و از انتقال مصالح ساختمانی به محدوده‌هایی که این نوع ساخت‌وساز در آنها رواج دارد، جلوگیری شود. کمالی‌زاده اضافه می‌کند: با جلوگیری از فعالیت مصالح‌فروشی‌های بزرگ در محدوده‌هایی که ساخت‌وساز غیرمجاز در آنها رواج دارد، می‌توان تاحدودی از انتقال مصالح ساختمانی برای ساخت‌وسازهای جدید جلوگیری کرد.