گفته می‌شود این محدودیت‌ها در آینده تشدید خواهد شد و عاقبت چاره‌ای برای مالکان خودرو باقی نمی‌ماند که برای پرکردن باک خودرو از کارت سوخت شخصی استفاده کنند. البته آنگونه که آمار و ارقام نشان می‌دهد، هنوز بسیاری این هشدارها را جدی نگرفته‌اند و همچنان ۸۰۰هزار کارت سوخت در باجه‌های معطله پست باقی مانده است. حمید قاسمی، معاون مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید:
از اسفندماه پارسال چندین‌بار از افراد درخواست شده نسبت به تعیین تکلیف کارت سوخت خود اقدام کنند و در ادامه هشدارهای مؤدبانه‌ای از جنس محدودکردن سوختگیری با کارت سوخت جایگاه داده شده تا کسانی که هنوز به‌دنبال کارت سوخت شخصی نبوده‌اند، به‌خود بیایند. آنگونه که از اظهارات قاسمی برمی‌آید، در آینده سختگیری‌های بیشتری برای سوختگیری با کارت جایگاه اعمال خواهد شد و بر همین اساس او از مالکان خودروها می‌خواهد سریع‌تر از مسیرهای تعیین‌شده نسبت به دریافت کارت سوخت خود اقدام کنند.
- ماجرای احیای کارت سوخت وارد مرحله تازه‌ای شده و به محدودکردن کارت سوخت جایگاه‌ها رسیده است. به‌نظر شما بهتر نبود اعمال این محدودیت‌ها تا زمانی که همه کارت سوخت شخصی تهیه کنند، به تعویق بیفتد؟
ما از هر راهی که امکان داشته این خواسته را به اطلاع مالکان خودرو رسانده‌ایم که نسبت به تهیه کارت سوخت شخصی اقدام کنند. از اواخر پارسال خواستار ثبت‌نام افراد فاقد کارت سوخت شده‌ایم و از ۳ماه پیش هم بارها خواهش کرده‌ایم که مالکان خودرو کارت سوخت را بگیرند و استفاده کنند. این خواهش‌ها، هشدارهای مؤدبانه‌ای بوده که البته برخی به آن بی‌توجه بودند. دولت و وزارت نفت به‌دنبال این نیستند که به مردم سخت بگیرند. انرژی در این مملکت هدر می‌رود، اگر می‌خواهیم برای جوانان اشتغال ایجاد کنیم، باید منابع آن تهیه شود، باید از هدررفت انرژی جلوگیری شود و کارت سوخت، کلید این کار است. قبلا این نوع سیاست‌ها یک‌شبه اجرا می‌شد، اما در شرایط فعلی دولت بسیار منعطف برخورد می‌کند و تصمیم دارد در روال آرام کار را اجرایی کند.
- آیا بهتر نبود این برخورد منعطف ادامه پیدا می‌کرد؟
از اواخر سال۹۷ اعلام شد کارت سوخت با این اهداف احیا می‌شود و راه‌هایی برای ثبت‌نام متقاضیان کارت درنظر گرفته شد. ما فقط کد ملی، شماره تماس و شماره VIN خودروی متقاضیان را می‌خواستیم تا تمام کارهای مربوط به صدور و تحویل کارت سوخت را انجام دهیم، اما برخی حتی زحمت نکشیدند که از این مسیرها ثبت‌نام کنند.
- چه تعداد از مالکان خودرو این روند را طی نکرده‌اند؟
ما براساس آمار، به‌جز ۱۸۷هزار خودروی بالای ۲۰۰۰سی‌سی که در دوره‌ای خاص برای آنها کارت صادر نشد، برای همه خودروها و موتورسیکلت‌های موجود کارت صادر کرده‌ایم و با احتساب کارت‌های المثنی، ۱۸میلیون بیشتر کارت صادر شده است. وضع استفاده از کارت سوخت شخصی نشان می‌دهد بسیاری از افراد کارت سوخت خود را استفاده نمی‌کنند درحالی‌که طبق همین آمارها، در ازای ۲۴میلیون خودرو و ۵میلیون موتورسیکلت، ۴۷میلیون کارت سوخت صادر کرده‌ایم که برخی، آنها را گم کرده‌اند یا در دسترسشان نیست و حاضر هم نشده‌اند برای دریافت کارت مجدد درخواست بدهند. برای این افراد همچنان راه را باز گذاشته‌ایم تا از طریق دفاتر پلیس + ۱۰ نسبت به درخواست کارت اقدام کنند، ضمن اینکه احتمالا در روزهای آینده درگاه دولت همراه نیز دوباره برای ثبت‌نام کارت باز می‌شود تا راحت‌تر بتوانند اقدام کنند.
- خودروهای بالای ۲۰۰۰سی‌سی که کارت سوخت ندارند، باید چه‌کار کنند؟
فقط در یک دوره خاص برای خودروهای بالای ۲۰۰۰سی‌سی کارت سوخت صادر نشد که تعداد این خودروها از ۱۸۷هزار دستگاه فراتر نمی‌رود. در طرحی که دولت برای احیای کارت سوخت اجرایی کرد، مقرر شد برای همه خودروها کارت سوخت صادر شود و راه برای همه مالکان خودرو باز گذاشته شد. بر این اساس، این افراد هم اگر با شماره ۰۹۶۲۷ تماس بگیرند یا به پلیس+۱۰ مراجعه کنند، کارشان انجام می‌شود.
- در جریان فراخوان‌های قبلی، چه تعداد برای دریافت کارت سوخت ثبت‌نام کردند؟
در مرحله اول ۲.۷میلیون نفر در سامانه دولت همراه ثبت‌نام کردند. در مرحله دوم هم امکان ثبت‌نام در دفاتر پلیس+۱۰ برقرار ماند که با مراجعه حضوری امکان ثبت‌نام کارت وجود داشت و این امکان فعلا هم وجود دارد.
در مواردی افراد متقاضی کارت سوخت با مشکلاتی نظیر اعلام مغایرت در مشخصات یا ارسال کارت به مراکز پستی دور از محل سکونت مواجه شدند. در این مورد توضیحی دارید؟
عموما آخرین مالک خودرو یعنی کسی که برگ سبز خودرو به نام اوست، به‌عنوان دارنده کارت و کسی که می‌تواند درخواست کارت المثنی کند، شناخته می‌شود و کارت سوخت هم به همان نشانی که برای پلاک ثبت کرده، ارسال می‌شود. پیش‌ازاین بخشی از فرایند توزیع کارت به‌صورت دستی انجام می‌شد که احتمال بروز خطا در آن وجود داشت اما فعلا خطاهای این مسیر هم رفع شده است. در مورد وجود مغایرت در اطلاعات، در موارد بسیار معدودی این اتفاق رخ می‌دهد و متقاضی اگر به دفاتر پلیس+۱۰ مراجعه کند، می‌تواند با رفع این مغایرت‌ها کارت سوخت خود را بگیرد.
- وضعیت کارت‌هایی که صادر شده چگونه است؟
امور مربوط به کارت‌های سوخت در کارگاهی زیرنظر شرکت پژوهش و توسعه ناجی انجام می‌شود و بعد از پاکت‌گذاری در پست، به آدرس متقاضیان ارسال می‌شود. در این مراحل ما فقط کارت خام را از گمرک تحویل می‌گیریم و به ناجی تحویل می‌دهیم. برآوردها نشان می‌دهد تا ۲۰روز آینده کل کارت‌های سوخت ثبت‌نام‌شده تولید شود. بعد از آن ۳ تا ۱۱روز زمان می‌برد تا این کارت‌ها به‌دست متقاضی برسد اما اگر متقاضی در محل حضور نداشته باشد، تا ۲بار کارت برگشت می‌خورد که در این صورت کل فرایند ۴هفته طول می‌کشد و اگر بازهم کارت به‌دست متقاضی نرسد، تا ۶ماه در شرکت پست باقی می‌ماند.
- سؤال همین‌جاست که از کل ثبت‌نام‌ها چه تعداد کارت آماده تحویل است و در پست باقی مانده است؟
فعلا چیزی حدود ۸۰۰هزار کارت سوخت در شرکت پست موجود است.
- قبلا فراخوان شده بود که مردم حضوری کارت‌هایشان را از دفاتر پستی تحویل بگیرند، این فرایند همچنان پابرجاست؟
در آن فراخوان ۲۵۰هزار نفر کارت سوخت خود را گرفتند اما این کارت‌ها لزوما کارت‌های جدید نبود بلکه بسیاری کارت‌هایی است که قبلا به آدرس متقاضی ارسال شده و برگشت خورده است. در شرایط فعلی بسیاری از کارت‌های سوخت خودروهایی که در سال‌های اخیر خریداری شده، در باجه‌های معطله پست مانده و شرکت ملی پخش برای ارسال این کارت‌ها به شرکت پست پول می‌دهد.
- هزینه کارت سوخت همچنان ۱۰هزار تومان است؟
برای صدور هر کارت سوخت ۴۵هزار تومان از محل بودجه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی هزینه می‌شود که ۱۰هزار تومان از آن را مالکان خودرو می‌پردازند.
- به‌نظر شما وقتی ۸۰۰هزار کارت سوخت در پست مانده و تعدادی هم حداقل تا ۲۰روز آینده آماده نمی‌شود، تنبیه کسانی که کارت سوخت ندارند از طریق کاهش سهمیه کارت سوخت جایگاه اقدام درستی است؟
ما خودروهای عمومی را که نیازمند سوخت بیشتری هستند، می‌شناسیم و همه آنها کارت سوخت دارند. برای بقیه خودروها هم از اواخر سال قبل فراخوان داده‌ایم که تکلیف کارت سوخت خود را مشخص کنند و اگر کارت ندارند، دست به‌کار ثبت‌نام شوند. در این روند سقف ظرفیت سوختگیری با کارت جایگاه از ۶۰لیتر به ۳۰لیتر کاهش پیدا کرده تا رانندگانی که کارت سوخت ندارند هم امکان سوختگیری داشته باشند اما به‌خودشان بیایند چون احتمالا در آینده این سقف کمتر و کمتر خواهد شد. هدف این کار تحریک مردم به استفاده از کارت شخصی است.
- در شرایط فعلی استفاده از کارت سوخت در کل کشور وجود دارد و همه جایگاه‌ها به شبکه متصل هستند؟
ما قبل از اجباری‌شدن کارت سوخت ۲پیمانکار را مأمور بررسی دستگاه‌های کارت‌خوان کل کشور کردیم و به‌طور میانگین روزانه ۶۰۰دستگاه کارت‌خوان تعویض شد. شبکه هم کلا آنلاین است و حتی اگر آن را اپراتور جایگاه عمدی قطع کند، در همان روز، متصدیان شبکه آگاه می‌شوند.
- اینکه گفته می‌شود تحریم‌ها و گذر زمان باعث شده استفاده از ظرفیت شبکه کارت سوخت امکان‌پذیر نباشد، درست است؟
سامانه کارت سوخت، سامانه‌ای جدید، دقیق و نفوذناپذیر است که تمام اطلاعات مربوط به مصرف هر خودرو در داخل خود کارت ثبت می‌شود.
- در سال‌های نخست سهمیه‌بندی سوخت که حرف‌های دیگری زده می‌شد.
آن زمان سامانه کاملا اجرا نشده بود، حالا تمام هکرهای دنیا هم نمی‌توانند در این سامانه نفوذ کنند چون این کارت ۳ناحیه رمزگذاری دارد که بحث آن پیچیده است اما الگوریتم‌های آن تصادفی است و حدس‌زدنی نیست.
- به‌نظر شما چه زمانی احیای کارت سوخت عملیاتی می‌شود؟
از نظر ما ۲۰مرداد امکان نهایی‌کردن آن وجود داشت. حالا هم در نهایت تا ۲۰شهریور می‌تواند کاملا اجرایی شود اما مشکل اینجاست که ما نمی‌دانیم دقیقا چه تعداد از مردم کارت سوخت ندارند. هر کارت سوخت ۳۵هزار تومان برای دولت هزینه دارد و استفاده از آن یک الزام است. خودروهای کشور به گنجینه نفت ایران متصل هستند و کارت سوخت، کلید این گنجینه است که باید مورد استفاده قرار گیرد تا در گام اول راه برای قاچاق سوخت بسته شود.
- بعد از همه‌گیرشدن استفاده از کارت، برنامه‌ای برای سهمیه‌بندی سوخت هم وجود دارد؟
این مسائل به ما ارتباطی ندارد و خبری هم نداریم. حقیقت این است که در ماجرای سوخت، روش‌های مختلفی در دولت و مجلس مطرح شد و عاقبت به بازگشت کارت سوخت منجر شد. بعد از این هم مسلما تا دولت و مجلس روی سناریویی به توافق نرسند، اتفاقی در مورد سوخت رخ نمی‌دهد.
- محدودیت کارت جایگاه بازهم تشدید می‌شود؟
در این زمینه هم ما تصمیم‌گیر نیستیم. محدودیت ۳۰لیتر نیز از طرف وزارت کشور به ما ابلاغ شده و در ادامه هم طبق دستورات جلو می‌رویم. از نظر سخت‌افزاری وظیفه ما این است که سامانه کارت سوخت، کارت‌خوان جایگاه و کارت سوخت شخصی را تأمین کنیم که در حال تکمیل آن هستیم. مابقی اتفاقات به شرکت ملی پخش و وزارت نفت ارتباطی ندارد.