پوشیدن لباس فرم دانش‌آموزی که از وزارتخانه گرفته تا مدیر آموزش و پرورش استان و مدیران مربوطه صحبت از اختیاری بودن آن می‌کنند، در برخی مدارس البرز اجباری است و با اعمال سلیقه‌های مدیریتی مدارس، باری بر دوش خانواده‌های دانش‌آموزان می‌گذارد. داشتن لباس فرم در مدارس مزایایی دارد که نباید آنها را نادیده گرفت؛ متحدالشکل و یکی بودن ظاهر دانش‌آموزان از طبقات مختلف جامعه، جلوگیری از مدگرایی در مدارس و چشم و هم‌چشمی بین دانش‌آموزان از مهم‌ترین مزیت‌های این فرایند است. در این بین اقداماتی به‌اجبار از سوی برخی مدیران مدارس انجام می‌شود که نارضایتی خانواده‌ها را در پی دارد و این قصه هر سال تکرار می‌شود.
برخلاف آنچه از نظارت و رسیدگی بر عملکرد مدارس عنوان می‌شود، برخی مدارس بدون توجه به قوانین و خودمختار عمل می‌کنند. رسیدگی به امور مربوط به لباس فرم تاکنون بر عهده رئیس اداره انجمن اولیا و مربیان آموزش و پرورش البرز بود، اما امسال این مسئولیت به رئیس سازمان دانش‌آموزی استان سپرده شد و انتظار می‌رود با این تغییر و تحولات، ناهماهنگی و جزیره‌ای عمل کردن مدارس در برخی امور که باعث نارضایتی و اذیت خانواده‌های دانش‌آموزان می‌شود، رفع شود.
- گلایه اولیای دانش‌آموزان
مادر یکی از دانش‌آموزان کرجی می‌گوید: ۴سال متوالی است که مدیر مدرسه فرزندم تغییر می‌کند و با آمدن هر مدیر و سلیقه جدید، لباس فرم جدیدی برای دانش‌آموزان تعیین می‌شود. «منیر صفی‌خانی» می‌افزاید: سال گذشته به دلیل این‌که لباس فرم قبلی فرزندم قابل استفاده بود و خرید لباس جدید هزینه و فشار و بار مالی برای همسرم داشت، لباس جدید تهیه نکردم و فرزندم را با لباسی که سال گذشته خریداری کرده بودم به مدرسه فرستادم.
وی می‌گوید: از همان روزهای ابتدایی سال، ناظم و مربیان مدرسه هر روز به فرزندم در مورد لباس تذکر می‌دادند و برای تهیه لباس جدید پیغام می‌فرستادند. به گفته وی، با وجود این‌که نیاز به لباس فرم جدید احساس نمی‌کردیم، اما برای این‌که هر روز فرزندم را به خاطر لباس تحت فشار نگذارند به تولیدی که معرفی کرده بودند مراجعه کردم و سفارش لباس فرم دادم. متاسفانه تولیدکننده با خلف وعده‌هایی که داشت درنهایت توانستم نیمه دی‌ماه لباس جدید پسرم را بگیرم.
وی می‌افزاید: لباس به دلیل این‌که حدود ۴ماه پوشیده شد نو ماند و برای امسال تصمیم گرفتم دیگر لباس خریداری نکنم، اما ۲ روز قبل از طریق کانال مدرسه در فضای مجازی که اولیا در آن عضو هستند اطلاع‌رسانی شد که همه اولیا باید برای گرفتن لباس فرم دانش‌آموزان به مدرسه مراجعه کنند و تهیه لباس جدید اجباری است.
صفی‌خانی می‌گوید: با مراجعه به مدرسه اظهار کردم که چرا هر سال لباس فرم تغییر می‌کند و مدارس بار و هزینه اضافه بر دوش خانواده‌ها می‌گذارند، در حالی که به گفته مدیر آموزش و پرورش استان این کار اجباری نیست. اما مدیر مدرسه با بهانه‌های مختلف که لباس فرم سال گذشته که مدیر قبلی انتخاب کرده بوده، ظاهر زیبا و کیفیت مناسبی نداشته و برای امسال لباسی بهتر در نظر گرفته شده و در نهایت با توجه به این‌که لباس در خود مدرسه عرضه می‌شد، همانجا مجبور به تهیه لباس جدید برای فرزندم شدم.
وی می‌گوید: چرا باید با وجود شرایط اقتصادی سختی که خانواده‌ها درگیر آن هستند و داشتن لباسی که نو و قابل استفاده است، با تغییر مدیریت مدارس و اعمال سلیقه‌های مختلف چنین هزینه‌ها و اسرافی به خانواده‌ها تحمیل شود و با وجود این‌که مسئولان می‌گویند اجبار نیست، اما مدیر و کادر مدارس هر کاری که دوست دارند انجام می‌دهند و نظارتی هم روی عملکرد آنها نیست.
- حمایت از تولیدکنندگان داخلی
مدیرکل آموزش و پرورش البرز اظهار می‌کند: تهیه لباس فرم برای دانش‌آموزان اجباری نیست و اختیاری است و به این مساله در بخشنامه ارسالی لباس فرم دانش‌آموزان به مدارس اشاره شده است. «سالار قاسمی» می‌افزاید: برای سازماندهی و نظارت بر لباس فرم دانش‌آموزان در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ یک کارگروه تخصصی با عضویت دستگاه‌های اجرایی و اصناف استان در آموزش و پرورش البرز فعال شده است.
وی با بیان این‌که در بحث لباس فرم مدارس رونق تولید و استفاده از پارچه‌های باکیفیت ایرانی در نظر گرفته شده است می‌گوید: تهیه این لباس‌ها از طریق انعقاد تفاهم‌نامه بین انجمن مدارس و تولیدکنندگان مجاز در استان انجام می‌شود و آموزش و پرورش، اتحادیه پوشاک، استانداری، اداره تعزیرات، صنعت، معدن و تجارت و اتحادیه اصناف استان نیز بر اجرای این فرایند نظارت دارند. قاسمی تاکید می‌کند: مدیران مدارس باید علاوه بر انتخاب کیفیت، الگو و رنگ لباس‌ها در قیمت لباس‌ها نیز دقت داشته باشند و کارگروه سازماندهی نظارت بر لباس فرم دانش‌آموزان نیز در این مورد نظارت لازم را خواهد داشت. مدیرکل آموزش و پرورش البرز می‌گوید: طرح لباس فرم دانش‌آموزان با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی و همچنین جلوگیری از تخلفات احتمالی برخی افراد سودجو در کیفیت و قیمت لباس‌ها انجام می‌شود.
- سود مدارس از دوخت لباس
یکی از تولیدکننده‌های پوشاک که سال‌هاست لباس برخی مدارس کرج را تولید و تامین می‌کند می‌گوید: مدارس برای هر لباس درصدی از ما پول می‌گیرند و ما برای این‌که بتوانیم کار را بگیریم مجبوریم این شرط را قبول کنیم، چراکه اگر قبول نکنیم، تولید لباس را به تولیدکننده دیگری که شرط را قبول کند می‌سپارند. «مهدی احمدوند» می‌افزاید: چون نرخ پوشاک توسط چند سازمان مرتبط تعیین می‌شود و بر قیمت‌ها نظارت وجود دارد، مجاز به افزایش قیمت لباس فرم نیستیم، اما از سود ما و دستمزد کارگر و گاهی کیفیت کار کم می‌شود.
- مشکلات یک طرح
یک روانشناس با اشاره به این‌که طرح ملی لباس فرم برای دانش‌آموزان چند سالی است در همه مدارس شهری و روستایی اجرا می‌شود می‌گوید: در این طرح اشکالاتی وجود دارد که خانواده‌ها را تحت فشار اقتصادی و حتی روانی قرار می‌دهد. به گزارش همشهری «عطیه سرخوش» می‌افزاید: مدیران مدارس خودشان به طور سلیقه‌ای و بدون مشاوره با افراد متخصص اقدام به انتخاب رنگ و طرح لباس فرم دانش‌آموزان می‌کنند و در برخی موارد این انتخاب رضایت خانواده‌های دانش‌آموزان را جلب نمی‌کند.
وی می‌گوید: پوشیدن لباس فرم نظم و یک‌رنگی ظاهری دانش‌آموزان را در مدرسه به همراه دارد، اما اجرای این طرح در مناطق کم‌برخوردار زمینه‌ساز مشکلاتی برای دانش‌آموزان و اولیا شده است، زیرا ناتوانی مالی برای تهیه لباس فرم به یک دغدغه و فشار روحی و روانی تبدیل شده است. وی بیان می‌کند: در برخی مدارس در انتخاب رنگ و مدل فرم بی‌دقتی‌هایی انجام می‌شود که ضرورت دارد مسئولان آموزش و پرورش به آن رسیدگی کنند تا از تبعات آن و بار مالی و روانی که ایجاد می‌شود جلوگیری کنند.
سرخوش می‌گوید: رنگ و مدل لباس فرم مدارس نباید به صورت سلیقه‌ای محدود به نظر مدیر و یا ۲ نفر باشد، بلکه باید در یک کارگروه تخصصی با حضور کارشناسان فعال در حوزه روانشناسی مورد بررسی قرار گیرد تا از تغییر زود به زود فرم لباس به بهانه نازیبایی و یا بی‌کیفیت بودن آن که بار و فشار مالی روی خانواده‌ها دارد جلوگیری شود. این روانشناس بیان می‌کند: این اعمال سلیقه‌های فردی و برخی سودجویی‌ها در مدارس باعث شده خانواده‌های دانش‌آموزان ناراضی بوده و این طرح را که در صورت درست و قانونی اجرا شدن می‌تواند رضایت‌بخش باشد، به عنوان یک معضل یا دغدغه برای خود تلقی کنند.
- پاسخ به اولیای ناراضی
رئیس سازمان دانش‌آموزی اداره کل آموزش و پرورش البرز با بیان این‌که طرح ساماندهی تولید پوشاک دانش‌آموزان برای اولین بار به این سازمان واگذار شد، می‌گوید: اسامی تولیدکننده‌های مجازی را که اتحادیه دوزندگان و خیاطان و همچنین اتحادیه پیراهن‌دوزان و تریکوجات از طریق اتاق اصناف به ما معرفی کردند، در اختیار ۲۵۰۰ مدرسه‌ای که در استان داریم قرار دادیم و بخشنامه مربوطه به آنها ابلاغ می‌شود.
به گزارش همشهری «محسن صادقیان» با اشاره به این‌که تهیه لباس فرم دانش‌آموزی داوطلبانه و غیراجباری است، می‌افزاید: تاکید ما بر این است و به مدارس نیز ابلاغ شده که رنگ و مدل فرم مانند سال قبل باشد. وی در پاسخ به اظهارات برخی اولیای ناراضی از عملکرد مدارس در این زمینه می‌گوید: این طرح، آسیب، تخلف و شکایاتی هم به دنبال دارد که با بازرسی و بررسی تیم‌های ارزیابی که در استان تشکیل شده سعی و تلاش می‌کنیم تا این کاستی‌ها را به حداقل برسانیم.
وی می‌افزاید: اگر کسی از اولیا شکایت یا نارضایتی داشته باشد، می‌تواند به سازمان بازرسی و بازرسی آموزش و پرورش مراجعه و مطرح کند تا با آگاهی و بررسی آنها برای رفع این موارد اقدام شود. در صورت تخلف از جانب تولیدکنندگان نیز برخورد لازم انجام خواهد شد. رئیس سازمان دانش‌آموزی آموزش و پرورش البرز در خصوص دریافت درصد توسط مدیران مدارس می‌گوید: بابت مشارکتی که مدارس در ثبت اندازه و توزیع لباس در داخل مدارس دارند، درصدی از صفر تا ۱۰ درصد توسط تولیدکننده به مدیران مدارس پرداخت می‌شود. قبلا تولیدکنندگان مبالغی را به مدیران پرداخت می‌کردند که شفاف نبود، اما با این کار و ثبت در دفاتر مالی همه چیز شفاف خواهد بود.
صادقیان اظهار می‌کند: در این طرح سعی کردیم برای استفاده از کالاهای ایرانی، حمایت از تولید ایرانی، انجام آن در مدارس و جلوگیری از رفت‌وآمد خانواده‌ها به تولیدی‌ها و راحتی آنها همه موارد را در نظر بگیریم تا به بهترین شکل انجام شود. وی می‌گوید: با بازدید تیم‌ها و همچنین جمع‌آوری اطلاعات کلی در این مورد و ارزیابی رضایت‌ها و نارضایتی‌ها تلاش خواهد شد که برای سال‌های آینده نواقص این طرح برطرف شود.