ماه محرم و صفر کوچه به کوچه شهر اردبیل پرچم عزای حسین(ع) بر سردر خانه‌ها و مجالس سوگواری برای سالار شهیدان برپاست. مردم اردبیل با ارادت خاص و قلبی هر سال چنان برای واقعه کربلا عزاداری می‌کنند که گویی امروز عاشورا و این‌جا کربلاست.
- محرم؛ فرصتی برای آگاه‌سازی
کارشناسان مذهبی معتقدند حماسه کربلا واقعه‌ای است که سطوح معنایی عمیقی دارد و باید از سطحی‌نگری به این واقعه پرهیز شود. باید هر سال فلسفه عاشورا تبیین و تحلیل شود تا بتوانیم رهروان صادقی برای راه کربلا باشیم. حجت‌الاسلام «یوسف ملک‌زاده» از کارشناسان مذهبی در گفت‌وگو با همشهری اظهار می‌کند: ماه محرم فرصتی مغتنم برای اشاعه فرهنگ ناب عاشورایی است و جوانان که این روزها مشتاق حضور در دسته‌های عزاداری و مساجد هستند باید از واقعیت قیام کربلا آگاه شوند. این در حالی است که به دلیل غفلت‌ها در سال‌های گذشته بیشتر به حواشی و آیین‌هایی توجه شده است که ریشه در قیام کربلا ندارد. وی تاکید می‌کند: برای مثال گرداندن طوق هیچ معنا و فلسفه‌ای در قیام عاشورا ندارد اما این کار هنوز هم به دلیل نبود آگاهی در عزاداری‌های دسته‌های مختلف مشاهده می‌شود و نشان می‌دهد در این زمینه نیازمند برنامه و تمرکز ویژه‌ای برای خرافه‌زدایی و تغییر نگرش به این واقعه بزرگ دینی هستیم.
- رنگ ظواهر دنیوی در عزاداری‌ها
یکی از مدرسان قرآن و بانوان جلسه اردبیل هم اظهار می‌کند: تجربه سال‌ها حضور در روضه‌ها و مراسم عزاداری نشان داده است رفته‌رفته عزاداری‌ها از ماهیت واقعه کربلا فاصله گرفته و حتی در برخی موارد در بین بانوان به سوی تجملات پیش می‌رود. «حورا مؤذن» می‌افزاید: بانوان به عنوان رهروان زینب که پرچمدار آگاه‌سازی از واقعه کربلا بودند، وظیفه خطیری در پرورش نسل اسلام ناب محمدی دارند، اما گرفتار شدن در ظواهر دنیوی و توجه به تجملات در برگزاری مراسم‌های روضه‌خوانی و عزاداری سازگار با نفس قیام کربلا نیست که نمودهای این تفکر در عزاداری‌ها کم نیستند. مؤذن ادامه می‌دهد: در کربلا فقیر و غنی نبود و همه برای دین، پیرو امامشان بودند. حال چرا باید در مجلس عزاداری سیدالشهدا(ع) خودنمایی‌ها جای سعادت اخروی را بگیرد.
- اولویت اصلاح جامعه
نماینده ولی‌فقیه و امام‌جمعه اردبیل هم در گفت‌وگو با همشهری بر شعار اولویت اصلاح جامعه تاکید کند. «سیدحسن عاملی» معتقد است باید شعار عزاداری امسال ما اصلاح جامعه باشد زیرا نهضت امام حسین(ع) اصلاحی است. وی تاکید می‌کند: کسی نباید هم فساد کند و هم سیاه بپوشد؛ این حسینیت بدون حسین(ع) است و اگر حسینی بودن در رفتارهای ما نمودی نداشته باشد چطور می‌توانیم برای حسین(ع) عزاداری کنیم؟
عاملی با اشاره به ضرورت تفکر اجتماعی عمیق در بعد اصلاح جامعه بیان می‌کند: در عرصه فرهنگ و آداب اجتماعی و سبک زندگی باید براساس منش امام حسین (ع) رفتار کنیم. در اصل عزاداری‌ای که منجر به اصلاح نشود به چه دردی می‌خورد؟ آیا حسین(ع) به گریه ما نیاز دارد؟ حسین(ع) می‌گوید اگر حاکم خودسر شد فرزند شیرخواره‌ات را بده اما مقابلش بایست. امام جمعه اردبیل می‌افزاید: اگر برای امام حسین(ع) عزاداری می‌کنیم باید سهمی در قیام اصلاحی امام حسین (ع) داشته باشیم. سهمی که در عرصه‌های فرهنگی، آداب اجتماعی و سبک زندگی مطابق با آنچه از سیدالشهدا (ع) به یادگار مانده، دیده شود. بعد با داشتن چنین چیزهایی می‌توانیم عزادار حسین(ع) باشیم. عاملی بیان می‌کند: نذور علمی، حلقه گمشده نذور ماه محرم است؛ همان‌قدر که شکم‌هایمان را از نذور پر می‌کنیم، باید فکر و اندیشه‌مان هم از نذور علمی پر شود.
- کارهای فرهنگی قابل تقدیر
طی سال‌های اخیر در کنار مراسم سوگواری محرم و صفر شاهد انجام اقداماتی فرهنگی در اردبیل هستیم که به تاکید مسئولان استانی باید همچنان ادامه داشته باشد و گسترش یابد. از اقدامات فرهنگی قابل تقدیر در ماه محرم که از سوی انجمن‌های مردم‌نهاد انجام شده است می‌توان به طرح «نذر کتاب» اشاره کرد. این طرح از سوی انجمن مهر امید برای فرهنگ‌سازی در زمینه آگاه‌سازی انجام می‌شود و هر سال کسانی که کتاب نذر دارند در آیینی این کتاب را اهدا می‌کنند. این کتاب‌ها در گوشه‌گوشه استان برای مطالعه در اختیار مردم قرار می‌گیرند. از اقدامات دیگر انجام‌شده که علاوه بر مشارکت انجمن مردم‌نهاد، شهرداری نیز برگزارکننده آن است طرح پاکبان محرم است که امسال با شعار «هر عزادار، یک پاکبان» برگزار می‌شود. توجه به کارهای فرهنگی در چنین فرصت‌هایی که مردم حضور پرشوری دارند می‌تواند نتیجه تاثیرگذاری داشته باشد و متولیان فرهنگی باید برنامه‌ریزی‌های اصولی برای این مناسبت‌های مذهبی داشته باشند.